Şu gördüğünüz buz, 1,2 milyon yaşında ve dünyamızın bazı sırlarının cevabı onun içinde olabilir

Dünyamızın bugünkü atmosferi hakkında bir fikrimiz ve bilgimiz var. Düşünüyoruz ki, atmosferdeki bazı gazlar ve kimyasallar adına “sera etkisi” denen etkiyi yaratıyor, bu etki de dünyamızın olması gerektiğinden daha fazla ısınmasına neden oluyor.

Ve yine diyoruz ki, sera etkisi yaratan bu gazları, başta karbondioksit olmak üzere biz insanlar fazladan doğaya salıyoruz. Endüstri çağı öncesinde atmosferde bu kadar çok karbondioksit, daha doğrusu karbon atomu yoktu ve dünyamız bu sayede kendi kendini soğutabiliyordu. Ama şimdi bu karbonlar yüzünden güneşten gelen ısı dünyadan yansıdığı halde uzaya geri gidemiyor, buna atmosferdeki fazladan karbon atomları başta olmak üzere bazı “sera gazları” engel oluyor ve işte sözü edilen “sera etkisi” ortaya çıkıyor.

Giderek etkisi zayıflamakla birlikte buna rakip bir görüş de var. O görüşe göre dünyamız zaten ısınmaktaydı, buzul çağının etkileri giderek ortadan kayboluyordu ve dünyamız uzak geçmişinde olduğu gibi bir kez daha çok sıcak bir döneme giriyordu. Sera gazlarının bu ısınmadaki etkisi sınırlıydı, hatta belki hiç yoktu.

Gerçekten de, örneğin bundan 150 milyon yıl önce, dünyamıza dinozorlar hakimken iklim çok daha sıcak ve nemliydi. O kadar ki yerde ot bile yoktu, sadece yüksek ağaçların yaprakları vardı. Otobur dinozorların boyunlarının bu kadar uzun olmasının sebebi de buydu.

Dinozorlar çağında dünyamızın bugünkünden çok daha sıcak olduğu, neredeyse her yerin tropik iklim gibi olduğu görüşü çok da tartışılan bir görüş değil, aksine genel kabul gören bir şey.

Ama tabii, bugünden oturup 150 milyon yıl öncenin atmosferini ve o zaman atmosferde ne kadar karbon olduğunu bilmenin bir yolu yok. Buna karşılık görece daha yakın zamanları, yani birkaç milyon yıl önceyi bilebiliriz.

Bilim insanları Antarktika’da bu buzların içinde çalışıyor ve derin sondajlar yapıyor.

Bu konuda dünyamızın atmosferinin kaydını tutan şeyler var. Mesela çok eski buzullar. Bu buzullar, aslında oluştukları zamanın atmosferini kendi içlerinde tutan zaman kapsülleri gibi.

Çok eski bir buzulu çıkarıp incelediğinizde, o buzulun oluştuğu dönemdeki atmosfer bileşimi hakkında bir fikrimiz olabiliyor. O yüzden iklim bilimciler uzunca bir süreden beri buzullara sondaj yapıyor, eski ve daha eski buzulları elde etmeye, onları inceleyip atmosferimizin tarihsel gelişimini çıkartmaya çalışıyorlar.

Bu çabalardan sonuncusunun sonucu iki gün önce ilan edildi. Antarktika’da dev bir çok eski buzulda yapılan sondajda tam 2800 metre derine kadar inildi ve o derinlikten bir buzul parçası çıkarıldı.

Issızlığın ortasında… Antarktika’da buzul sondajı yapılan dev buzul ve bilim insanlarının minik kampı.

Çalışmayı yapan Beyond EPICA adlı proje grubunun ve aynı zamanda İtalya’nın Ulusal Araştırma Konseyi’nde Kutup Bilim Enstitüsü’nün yöneticisi olan Carlo Barbante, bu çıkarılan buzul parçasının 1,2 milyon yıl yaşında olduğunu söylüyor, “Onun sayesinde sera gazlarında nelerin değiştiğini, atmosferimizdeki kimyasalların ve tozun seviyesini öğrenebileceğiz” diyor.

Gerçekten de bu buz parçası dünyamızla ilgili çok önemli bazı sırları içinde barındırıyor olabilir. 

Barbante ve ekibi daha önce de 800 bin yıl yaşında olduğuna inanılan bir buz parçasını çıkartmıştı. O parçada karbondioksit seviyesi bugünkü seviyesinin yarısı kadar çıkmıştı.