Yoksa kanser genç kadın hastalığı mı oluyor?
Amerika’dan gelen rakamlar şaşırtıcı. 50 yaş altı kanserlerinde ciddi artış var, kanser teşhisi konanlar daha çok kadınlar. Erken yaş meme kanseri vakalarındaki artış dikkat çekici.
Rakamlar Türkiye’de de Amerika’da da birbirine benziyor: Kanser teşhisi konanların ölüm oranlarında da, hayatta kalma sürelerinde de ciddi artışlar var. Bu, bir yandan modern tıbbın bir başarısı, bir yandan erken teşhisin artmasının yarattığı yüksek şans ve bir yandan da kansere sebep olan hayat alışkanlıklarından vazgeçmenin yaygınlaşmasının sonucu.
Ama bu güzel haberin yanında gayet sevimsiz bir başka gelişme daha var: Eskiden yaşlılık hastalığı diye bilinen kanser giderek daha erken yaşlarda görülür oldu; 50 yaş altı kanser teşhislerinde ciddi bir artış var.
Bu son bilgiye bir de kanserin yaptığı cinsiyet ayrımcılığı eşlik ediyor: Kadınlarda kanser vakalarının görülme sıklığı erkekleri geride bırakmaya başlamış durumda.
6 kanser yükseliyor
Amerikan Kanser Derneği’nin son yayınladığı rakamlara göre Amerika’da 65 ya üstü erkeklerde sigara içmeyle bağlantılı kanserlerin sayısında ve prostat kanserlerinde azalma var. Ama en fazla teşhisi konan 10 kanser türünden 6’sında yükselme var. Bunlar arasında meme kanseri ve rahim kanseri göze çarpıyor. Aynı rapora göre 65 yaş altı nüfusta bağırsak kanserleri de yükselişte. Pankreas ve cilt kanseri de teşhis sayısı yükselen kanser türleri arasında.
Kadınlarda 50 yaş altında olup da kanser teşhisi alanların sayısında yükselme var.
Gerçi genel olarak 50 yaş altı testis ve bağırsak kanserlerinde artış var ama 50 yaş altı erkeklerde bu kanserlerin görülme sıklığı neredeyse sabit.
Rahim ağzı kanseri neden artıyor?
Bazı rahatsız edici eğilimleri de ortaya koyuyor rapor. Örneğin rahim ağzı kanserlerinde artış var. Önlenebilir bir kanser türü olduğuna inanılan bu kanser türünde artışın sebepleri çeşitli. Doktora gitmeyi ihmal etmek, Pap smear testlerini yaptırmamak gibi sebepler önde geliyor.
Akciğer kanseri vakalarında ciddi bir gerileme var ama bu gerileme erkekler arasında daha hızlı.
40 yaş altında meme kanseri teşhisleri
Raporun en çarpıcı sonuçlarından biri, 50 yaş altı kadınlar arasında meme kanseri vakalarındaki artış. Rapora göre 2012 ile 2021 arasında meme kanserine rastlanma sıklığı her yıl düzenli olarak yüzde 1 artmış. 50 yaş altı kadınlarda meme kanseri görülme sıklığı her yıl yüzde 1,4 artmış. 40 yaşın altında meme kanseri teşhisi alanlar da çoğalıyor.
Peki ama meme kanseri yaşı neden düşüyor? Araştırmacılar bunun sebebinden tam emin değiller. Zamanında mamografinin yaygınlaşması birden bire kadınlar arasında meme kanseri teşhisi sayısını çok arttırmış ama ölümleri çok azaltmıştı. Şimdiki sebep bu değil ama. Çünkü uzun zamandan beri kadınlara 40 yaşından itibaren mamografi yaptırmaları tavsiye ediliyor.
Östrojenin meme kanserine etkisi
Bazı uzmanlara göre meme kanserlerindeki artışın sebebi birkaç faktördeki değişimlerin bir araya gelmesi. Bunlar kadın doğurganlığı, çevre ve hayat tarzı faktörleri.
Washington Üniversitesi Tıp Fakültesinden Dr. Adetunji Toriola, genç kadınlarda meme kanseri vakalarındaki artışın östrojen hormonuyla bağlantılı olduğunu düşünüyor.
Zaman içinde kadınların östrojene maruz kalması süreleriyle ilgilim dramatik bazı değişiklikler oldu. Kadınların ilk adet görme yaşı giderek düşüyor, bunun yanında menapoz yaşı da giderek daha ileri gidiyor. Bu da hayat boyu östrojene maruz kalma süresini uzatıyor.
Hamileliğin de meme kanserine etkisi var. Kısa vadede hamilelik meme kanseri ihtimalini yükseltiyor ama uzun dönemde, hele 30 yaş öncesi çocuk doğuran ve çocuğunu emziren kadınlarda meme kanseri ihtimali azalıyor.
İçki kullanımı da meme kanseri üzerinde etkili. Ayrıca fiziksel aktiviteyi azaltmak veya hiç yapmamak kansere giden yolu genişletiyor.
Oyunlar ve Bulmacalar