Şaka gibi: Alman sinema endüstrisi Leni Riefenstahl’ın Nazi olduğunu yeni mi fark etti?

Almanya’nın film endüstrisinin çatı örgütü Spitzenorganisation der Filmwirtschaft (Spio), sinema dünyasından 14 tanınmış ismin onur madalyalarını geriye dönük olarak iptal ettiğini açıkladı.  Bu karar, ödül sahiplerinin Nazi dönemindeki faaliyetlerini inceleyen yeni bir araştırmanın ardından alındı.

Münih merkezli Çağdaş Tarih Enstitüsü (IfZ) tarafından hazırlanan rapor, bu 14 kişiyi “NS-belastet” (Nazi rejimiyle yükümlü) veya “NS-konform” (rejime uyumlu) olarak sınıflandırdı.

Onur madalyası geri alınanlar arasında, NAZİ propaganda filmlerinin yönetmeni Leni Riefenstahl, Oyuncu Heinz Rühmann, Eski Berlinale direktörü Alfred Bauer, Yönetmen August Arnold, Film yıldızı Olga Tschechowa, Yapımcı Ludwig Waldleitner gibi Alman sinema tarihinin önde gelen isimleri bulunuyor.

Bu isimlerin tamamı 1930’lardan beri NAZİ’likleri bilinen, çoğu NAZİ propaganda bakanı Goebels’in döneminde propaganda filmlerinde oynamış, bunları yönetmiş isimler. Hele içlerindeki Leni Riefenstahl 1936 Berlin Olimpiyatları için çektiği filmle “NAZİ estetiği” denebilecek görsel propaganda anlayışını tek başına yaratmış bir isim. Bu isimlerin NAZİ olduklarının bugün fark edilmesi şaşırtıcı.

Spio yalnızca bir isim için istisna tanıdı: Frankfurt’un eski kültür dairesi başkanı Hilmar Hoffmann.

Enstitü Hoffmann’ın Nazizm sonrası dönemde NS geçmişiyle yüzleşme çabalarına öncülük ettiğini, Nazi döneminin sinema mirasına karşı eleştirel kültürel pozisyonlar geliştirdiğini belirtiyor.

Spio yönetimi bunun “insanların değişebildiğinin bir kanıtı” olduğunu vurgulayarak Hoffmann’ın madalyasını geri almama kararı verdi.

Spio, kuruluşunun 100. yılı dolayısıyla ve Almanya’da yükselen aşırı sağ eğilimlere dikkat çekmek amacıyla bu araştırmayı yaptırdığını açıkladı.

Spio Başkanı Peter Schauerte, bilimsel raporun “geçmişle yüzleşme ve doğru sonuçları çıkarma” fırsatı sunduğunu belirtti.

Kuruluş, onur madalyasının mevcut formuyla artık verilmeyeceğini duyurdu. Yerine, hem sinema alanındaki olağanüstü başarıları hem de demokrasi, hukuk devleti, toplumsal sorumluluk gibi alanlarda gösterilen örnek davranışları ödüllendirecek yeni bir ödül tasarlanıyor.

Spio, 14 meslek birliğini ve 1400’den fazla şirketi temsil eden bir üst organizasyon olarak, Alman sinema sektörünün kalitesini, çeşitliliğini, uluslararası görünürlüğünü güçlendirmeyi amaçlıyor.