TikTok ABD’deki operasyonlarını satmayı kabul etti, kriz bitiyor

TikTok’un Çinli sahibi ByteDance, Amerika’daki operasyonlarının çoğunluğunu satmak için yatırımcılarla anlaştı.

TikTok’un CEO’su Shou Zi Chew’in 18 Aralık’ta çalışanlarına gönderdiği nota göre, ABD’deki şirketin yarısı Oracle, Silver Lake ve Birleşik Arap Emirlikleri’nden yatırım şirketi MGX’in de aralarında bulunduğu bir yatırımcı grubuna geçecek.

Anlaşmanın 22 Ocak’ta tamamlanması bekleniyor.

Washington, yıllardır ulusal güvenlik endişeleri nedeniyle ByteDance’a ABD’deki faaliyetlerini satması için baskı yapıyordu.

TikTok, ABD’de 170 milyon kullanıcısı olduğunu söylüyor.

Anlaşmaya göre ByteDance şirketin %19,9’luk hissesini elinde tutacak, Oracle, Silver Lake ve Abu Dabi merkezli MGX ise %15’er paya sahip olacak.

Açıklamada belirtilene göre, kalan %30,1’lik pay ise mevcut ByteDance yatırımcılarının iştiraklerinde kalacak.

BBC’nin haberine göre Beyaz Saray daha önce, Trump destekçisi Larry Ellison’ın kurucu ortaklarından olduğu Oracle’ın, anlaşmanın bir parçası olarak TikTok’un öneri algoritmasının lisansını alacağını açıklamıştı.

Anlaşma uzun ertelemelerin ardından gerçekleşti.

Nisan 2024’te, Başkan Joe Biden’ın yönetimi sırasında, ABD Kongresi, uygulamanın satılmadığı sürece ulusal güvenlik endişeleri nedeniyle yasaklanmasına yönelik bir yasa çıkarmıştı.

Yasa 20 Ocak 2025’te yürürlüğe girmesi bekleniyordu ancak Trump yönetimi payların devri konusunda anlaşmaya varılana kadar erteledi.

Trump, Eylül ayında Çin Devlet Başkanı Xi Jinping ile telefonda görüştüğünü ve onun da anlaşmaya onay verdiğini söylemişti.

ABD neden TikTok’u yasaklamak istedi?

Çin hükümetinin ByteDance’ı TikTok’un 170 milyon ABD’li kullanıcısı hakkındaki verileri teslim etmeye zorlayabileceği endişesi hakimdi.

İstihbarat Komitesindeki en üst düzey Cumhuriyetçi Senatör Marco Rubio, “Yıllarca Çin Komünist Partisi’nin Amerika’daki en popüler uygulamalardan birini kontrol etmesine izin verdik, bu tavır tehlikeli derecede dar görüşlüydü. Yeni yasa Çinli sahibinin uygulamayı satmasını gerektirecek. Bu Amerika için iyi bir hamle” demişti.

TikTok yabancı kullanıcı verilerini Çin hükümetine vermeyeceğinde ısrar ediyordu. ByteDance’in “Çin’in ya da başka bir ülkenin ajanı olmadığını” söylüyordu.

ByteDance ise Çin firması olmadığını, %60 hissesinin küresel yatırım şirketlerine ait olduğunu vurguluyordu.

Yasak uygulanabilir miydi?

ABD, iOS ve Android cihazlar için Apple ve Google tarafından işletilen uygulama mağazalarından TikTok’u kaldırarak uygulamayı yasaklayabilirdi.

Böylece yeni kullanıcıların TikTok’u alması engellenmiş olurdu.

Uygulamaya zaten sahip olan kişiler de güvenliği artırmak veya hataları düzeltmek için yapılacak güncellemeleri artık alamaz hale gelirdi.

ABD tasarısı, ABD’ye düşman ülkeler tarafından kontrol edilen uygulamaların ABD’de güncellenmesini ve bakımının yapılmasını yasaklıyordu.

Başkana Rusya, Çin, İran ve Kuzey Kore ile bağlantılı uygulamaları sınırlama konusunda geniş yetkiler veriyordu.

TikTok yasaya nasıl tepki gösterdi?

TikTok, ABD’nin ifade özgürlüğü hakkına hakaret olarak nitelendirdiği bu yasayı eleştirdi.

İcra Kurulu Başkanı Shou Zi Chew, tasarının “bir avuç diğer sosyal medya şirketine daha fazla güç” vereceği ve binlerce Amerikalının işini riske atacağı uyarısında bulundu.

ByteDance, TikTok’u satmak için Çinli yetkililerden onay almak zorunda kalacak, ancak Pekin buna karşı çıkacağına söz verdi.

Tasarıya karşı çıkan sosyal medya şirketi, geçtiğimiz hafta yaptığı açıklamada TikTok’un “ABD ekonomisine yılda 24 milyar dolar katkıda bulunan bir platform” olduğunu ve kapatma girişiminin “170 milyon Amerikalının ifade özgürlüğünü ayaklar altına alacağını, yedi milyon işletmeyi olumsuz etkileyeceğini” söyledi.

Şirketin CEO’su Shou Zi Chew geçen ay yaptığı açıklamada, şirketin platformu korumak için “yasal haklarını” kullanmak da dahil olmak üzere elinden geleni yapmaya devam edeceğini söyledi.

ABD’deki kullanıcılar nasıl tepki verdi?

Bazı ABD’li içerik üreticileri ve kullanıcılar da önerilen yasağı eleştirdi.

Los Angeles’tan genç bir engelli savunucusu olan Tiffany Yu, Beyaz Saray önünde yapılan bir protestoda platformun çalışmaları için önem taşıdığını söyledi.

TikTok 170 milyon ABD’li kullanıcısından siyasi temsilcileriyle temasa geçmelerini ve tasarıyı desteklememelerini istedi.

Ancak TikTok kullanıcılarından kongre üyelerine ve senatörlere yapılan çağrılar geri tepmiş olabilir.

Bazı siyasetçiler kampanyanın uygulamayla ilgili endişelerini daha da arttırdığını ve yasayı geçirme kararlılıklarını güçlendirdiğini söyledi.

TikTok hangi ülkelerde yasaklandı?

Tasarı ABD’de yasalaşırsa, başka yerlerde de benzer hamleler görülebilir.

TikTok, Haziran 2020’de Hindistan’da yasaklandı.

Ayrıca İran, Nepal, Afganistan ve Somali’de de engellenmiş durumda.

İngiltere ve Avrupa Komisyonu 2023’te resmi personelin çalışma cihazlarında TikTok’u yasakladı.

BBC de güvenlik endişeleri nedeniyle personeline TikTok’u kurumsal telefonlardan silmelerini tavsiye etti.

TikTok nasıl çalışıyor ve ne kadar kullanıcı verisi topluyor?

TikTok’un algoritması, uygulama içinde, önceki materyallerle nasıl etkileşimde bulunduklarına ilişkin verilere dayanarak kullanıcılara hangi içeriğin sunulacağını belirleyen bir dizi talimattır.

Kullanıcılara uygulamalarında, Takip Edilenler, Arkadaşlar ve otomatik olarak oluşturulan Sizin İçin kategorilerinde üç ana akış sunuluyor.

Eleştirmenler, uygulamanın son derece kişiselleştirilmiş sistemini güçlendirmek için diğer sosyal medya platformlarından daha fazla veri topladığını söylüyor.

Bu, kullanıcıların konumu, cihazı, etkileşimde bulundukları içerik ve yazarken sergiledikleri tuş vuruş ritimleri hakkında bilgi içerebilir.

Ancak Facebook ve Instagram gibi popüler sosyal medya uygulamaları da kullanıcılardan benzer veriler topluyor.