Suriye'nin nasıl patlamaya hazır bir bomba olduğu dün bir kez daha görüldü. Dışişleri Bakanı fidan, Savunma Bakanı Güler ve MİT başkanı Kalın Şam'da temas yürütürken Halep'te YPG ile rejim güçleri arasında çatışma başladı. Dün akşam ateşkes ilan edildi ama durum gergin.
Türkiye’nin PKK ile yürütmekte olduğu çözüm süreci büyük ölçüde bu örgütün Suriye’deki uzantısının da kendini feshedip silahlı güçlerini dağıtıp dağıtmayacağına endeksli. Türkiye’den üç önemli yetkili, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler ve MİT Başkanı İbrahim Kalın dün Şam’da bu konuda temaslar yürütürken Suriye’nin en büyük ikinci kenti Halep’te şiddetli ve kanlı çatışmalar başladı. Çatışmalar PKK’nın Suriye’deki uzantısı YPG ile Suriye rejim güçleri arasındaydı.
Halep’te güvenliği doğrudan YPG tarafından sağlanan iki büyük Kürt mahallesi var. Buradaki çatışmanın bu kez tam olarak nasıl başladığı ve ilk kurşunu kimin attığı bilinmiyor ama çatışmalarda havan topları da kullanıldı. Çatışmalarda ölen ve yaralanlar oldu ancak dün akşam itibarıyla ateşkese de varıldı.
Merkezi ordu güçleri ile SDG’ye bağlı asayiş güçleri arasında Şeyh Maksut ve Eşrefiye mahalleleri ile çevresinde çatışmalar geniş alanlara yayılırken ordu güçleri iki mahalleyi tank, top ve ağır silahlarla kuşattı ve bölgeye büyük takviye güç konuşlandırdı. İlerleyen saatlerde Suriye ordu güçleri SDG’ye bağlı asayiş güçlerinin kontrolündeki bölgeyi tanklarla vurmaya başladı.
Çatışmaları yakından izleyen Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR) taraflar arasında yaşanan çatışmalarda aralarında kadın ve çocukların da olduğu 23 kişinin yaşamını yitirdiğini onlarca kişinin ise yaralandığını duyurdu. SOHR, sivillerin güvenli bölgelere doğru kaçmaya çalıştığını, çatışmaların sürmesi halinde sivil kayıpların giderek artacağını duyurdu.
Taraflar arasında çatışmalar sürerken merkezi Şam hükümetiyle SDG’nin kontrolündeki bölgelerde karşılıklı protesto gösterileri başladı. Şam güçlerine destek gösterileri kapsamında protestocu gruplar SDG’ye karşı seferberlik çağrısı yaptı.
Ancak akşam saatlerinde Suriye’nin resmi haber ajansı SANA, Suriye Genelkurmay Başkanlığı’nın orduya “SDG’yi hedef almayı durdurma” emri verdiğini aktardı. SDG de gerilimi azaltma amacıyla hükümet güçlerinin saldırılarına yanıt vermeyi durdurmaları için komutasındaki güçlere talimat verdiğini duyurdu.
Daha önce de Suriye’nin kuzeyindeki Halep kentinde hükümet güçleri ile omurgasını Kürt Demokratik Birlik Partisi’nin (PYD) silahlı kanadı Halk Savunma Birlikleri’nin (YPG) oluşturduğu SDG güçleri arasında çıkan çatışmalarda yaralananlar da olmuş, iki taraf da çatışmalardan birbirlerini sorumlu tutmuştu.
Suriye hükümeti SDG’nin bombardımanı sonucu iki sivilin öldüğünü, sekiz kişinin yaralandığını; SDG ise hükümet güçlerinin Halep’te Şeyh Maksud ve Eşrefiye mahallerini hedef alması sonucu bir kişinin öldüğünü, altı sivilin de yaralandığını iddia etti.
Suriye hükümeti SDG’yi Şeyh Maksud ve Eşrefiye çevresindeki ortak kontrol noktalarında güvenlik güçlerine saldırmakla; SDG de Suriye hükümetini bu mahallelerde sivileri hedef almakla suçluyor.
İki taraf da suçlamaları reddediyor.
Suriye’de 8 Aralık 2024’te Devlet Başkanı Beşar Esad’ın devrilmesi ve 61 yıllık Baas rejiminin son bulması sonrası, hükümet güçleri Halep’i çok büyük oranda kontrol ediyor.
Halep’te sadece Şeyh Maksud ve Eşrefiye mahallerinde kontrol SDG’ye bağlı yerel Kürt güçlerde.
Halep’te ekim ayında da çatışmalar çıkmış, Suriye hükümeti bölgede Kürtlerle “kapsamlı bir ateşkes” ilan ettiğini duyurmuştu.
Çatışmaların ardından, Kürt Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetimi bir açıklama yayımlayarak “geçiş hükümetine bağlı güçleri”, Kürtlerin çoğunlukta olduğu Şeyh Maksud ve Eşrefiye mahallelerine saldırı düzenlemekle suçladı.
Açıklamada bunun, “tüm Suriyelilerin beklentilerini karşılayan kapsamlı bir siyasi çözüme ulaşma çabalarını baltalamayı amaçladığı” belirtildi.
Halep Valisi Azzam el-Garib ise şehirdeki güvenlik durumu nedeniyle bugün kent merkezindeki okullarda, üniversitelerde ve devlet dairelerinde tüm faaliyetlerin geçici olarak askıya alındığını duyurdu.
Vali, özellikle Noel öncesi, çatışma bölgelerine yakın yaşayan Hristiyanlar başta olmak üzere sivillere, tüm bölgeler güvenli hale getirilinceye dek, güvenlikleri için geçici olarak toplu etkinlikleri ve kutlamaları durdurmaları çağrısı yaptı.
Suriye İçişleri Bakanlığı ise yaptığı açıklamada, güvenlik birimlerinin çatışmalardan etkilenen mahallelerde daha güçlü şekilde konuşlandıklarını; bunun amacının sivilleri güvence altına almak, onları tehlikelerden korumak ve halkı bombardıman ve çatışma bölgelerinden uzak tutmak olduğunu kaydetti.
Suriye medyası, güvenlik güçlerinin Halep’teki Şeyh Maksud ve Eşrefiye mahalleri çevresinde güvenlik kordonu oluşturduğunu, bunun “sivilleri olası saldırılardan korumak ve gerginlik noktalarına yakın bölgelerden güvenli şekilde uzaklaştırılmalarını sağlamak” amacıyla yapıldığını duyurdu.
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, 22 Aralık’ta Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler ve Millİ İstihbarat Teşkilatı (MİT) Başkanı İbrahim Kalın’la birlikte Suriye’nin başkenti Şam’ı ziyaret etti.
Hakan Fidan, Yaşar Güler ve İbrahim Kalın Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed Şara ve üst düzey Suriyeli yetkililerle bir araya geldi.
Fidan, Suriye Dışişleri Bakanı Esad Hasan Şeybani ile düzenlediği ortak basın toplantısında “SDG’nin Şam yönetimi ile entegrasyon görüşmelerinde çok fazla ilerleme kaydetmeye niyeti olmadığını görüyoruz” dedi.
Fidan “SDG’nin belli faaliyetlerini İsrail ile koordinasyon içinde yürütüyor olması aslında Şam ile yürütülen görüşmelerde de şu anda büyük bir engel” diye konıuştu.
Şeybani de entegrasyon konusunda SDG’den “herhangi bir girişim veya ciddi irade” görmediklerini ancak yakın zamanda Şam’ın süreci ilerletmek için başka bir yol önerdiğini söyledi.
Şeybani “Bu öneri Savunma Bakanlığımız tarafından hazırlandı. Karşı tarafın cevabı dün tarafımıza ulaştı ve bu yanıt şu anda inceleniyor” dedi.
Türkiye SDG’yi ve onun önemli bir bileşeni olan YPG’yi “PKK’nın Suriye kolu ve terör örgütü” olarak nitelendiriyor.
Ankara SDG’nin silah bırakmasını ve Suriye ordusuna entegre olmasını istiyor.
Şam’daki geçici yönetim ile SDG arasında 10 Mart’ta, SDG’nin Suriye ordusuna entegrasyonunu da içeren sekiz maddelik bir anlaşma imzalanmış ancak mutabakatın uygulanması aşamasında anlaşmazlıklar çıkmıştı.
Yıl sonu olarak belirlenen nihai anlaşma tarihi yaklaşırken taraflar arasında görüşme ve öneri trafiği de hızlanmıştı.