Hindistan kara delikleri incelemek için uydu fırlatan ikinci ülke

Hindistan geçen yıl Ay’ın keşfedilmemiş kısmına yumuşak iniş yaparak ortalığı toza dumana kattığı gibi bu yıl da uzaydaki faaliyetlerini devam ettirmeyi planlıyor görünüyor. Zira iddialı uzay keşif projesinin parçası olarak pazartesi günü kara delikleri incelemek üzere ilk uydusunu fırlattı.

Bunu önemli kılan ise Hindistan’ın ABD’den sonra bir uzay gözlemevini kullanarak kara delikleri araştırmak için uzaya uydu fırlatan ilk ülke olması. NASA benzer bir görevi 2021 yılında başlatmıştı, o zamandan bu zamana da benzeri görülmemiş keşifler gerçekleştirdi.

Ölü yıldızların çökmesiyle oluşan kara deliklerin çekim kuvvetleri o kadar güçlü oluyor ki ışık içinden geçemiyor, bu da tespit edilmelerini zorlaştırıyor. İşte Hindistan’ın fırlattığı uydu kara delikler hakkında derinlemesine araştırma yapmayı planlıyor. X-ışını Polarimetre Uydusu (XPoSat) devlete yaklaşık 250 milyon rupilik (30 milyon dolar) bir maliyet çıkardı ve ömrünün beş yıl olacağı tahmin ediliyor.

Hindistan Uzay Araştırma Ajansı’nın (ISRO) pazartesi günü fırlattığı XPoSat uydusu esasında ülkenin üç astronotu alçak Dünya yörüngesine gönderip üç gün sonra geri getirmeyi de içeren daha büyük uzay hedeflerinin bir parçası. Başarılı olursa Hindistan uzaya insan gönderen dördüncü ülke olacak. Şimdiye kadar sadece Rusya, ABD ve Çin insanlı görevlere çıkıyor.

ISRO Başkanı S. Somanath insanlı fırlatma projesine atıfta bulunarak 2024 yılının “Gaganyaan hazırlık yılı” olduğunu söylüyor. Hedef 202-40 yılına kadar Ay’a astronot gönderebilmek.

Aditya-L1 yakında Güneş’i yakından izlemeye başlayacak

Hindistan’ın geçen yılki adımlarından biri de Güneş’i incelemek üzere eylül ayında fırlattığı Aditya-L1’di. Aditya-L1 de birkaç gün içinde Dünya ile Güneş arasında neredeyse bir milyon mil uzaktaki hedefine ulaşacak. Gideceği yer uzak olsa da çok ıssız sayılmaz. Dünya-Güneş sisteminin Lagrange noktasının (L1 olarak da biliniyor) yörüngesinde halihazırda dört aktif uzay aracı var.

Burası Dünya’nın, Güneş’in yerçekiminin ve uzay aracının yörüngesinin merkezkaç kuvvetinin birbirini neredeyse sıfırladığı, Güneş Sistemi’nin gezegenler hareket ettikçe değişen yerçekimi alanları arasında nispeten “istikrarlı bir ada” oluşturan özel bir yer. Bunun bir sonucu olarak Güneş yörüngesinde dönen bu uzay araçları, fazla yakıt harcamak zorunda kalmadan dengede kalabiliyorlar.

Montana Eyalet Üniversitesi’nde astrofizikçi Neil Cornish Scientific American’a verdiği demeçte “Güneş’i gözlemlemek istiyorsanız Lagrange noktası harika bir yerdir. Yörüngenin herhangi bir yerinde karşınıza Dünya çıkmıyor, orada öylece oturup Güneş’i izleyebiliyorsunuz” diyor. Cornish’e göre bu sabit bölge öylesine geniş ki L1 yakınındaki uzay araçlarıyla karşılaşmak bir yana, onları göremeyecek bile.

Aditya-L1 hafta sonuna kadar esas hedefine varmayacak ama uzay aracı Güneş’in ilk görüntülerini çekerek ev sahibimizle ilgili gözlemlerine başladı bile.

Bilim insanlarının kaleminden 2023’ün en önemli bilimsel gelişmeleri