Anket söylüyor: Bilim insanlarına duyulan güvende azalma var

ABD merkezli Annenberg Kamu Politikası Merkezi’nin (APPC) yeni analizleri halkın bilim insanlarına nasıl bir gözle baktığını gözler önüne seriyor. Evet, insanlar bilim insanlarının yetkinliklerine inanmaya devam ediyor ama 2023 ve 2024 yılları arasında insanların bilim insanlarının yetkinliklerine ve güvenilirliklerine inancı biraz da olsa erozyona uğradı. Araştırmaya göre yapay zeka alanında çalışan bilim insanlarına bakışın diğer alanlarda çalışan bilim insanlarına bakıştan farklı olduğunu belirtmek de gerekiyor.

Bu yılın araştırma sonuçları Ulusal Bilimler Akademisi Başkanı Marcia McNutt’un “Bilimin Durumu” konulu konuşmasıyla eş zamanlı olarak yayımlandı. Araştırmanın sonuçları Şubat 2023’te 1638, Kasım 2023’te 1538 ve bu yıl şubat ayında 1555 katılımcıyla yapılan anketlerden elde edilen cevapların analizine dayanıyor. Buna ek olarak 2022’de Proceedings of the National Academy of Sciences’de yayımlanan “Bilimin Kendini Sunuş Modelinin Değerlendirildiği Faktörler ve Muhafazakârlarla Liberallerin Bilimi Finanse Etme Desteği Üzerindeki Etkisi” adlı makaledeki faktörler göz önünde bulunduruldu. Bu faktörler şöyle:

📌Bilim ve bilim insanlarının güvenilir ve tedbirli olarak algılanıp algılanmadığı

📌Önyargıların üstesinden gelip gelmedikleri

📌Hatalarını düzeltip düzeltmedikleri

📌Çalışmalarının insanlığa ve gerçekleştirildiği ülkeye bir fayda sağlayıp sağlamadığı.

2024 yılında Journal of Health Communication’da yayınlanan “İklim Biliminin Siyasileştirilmesi: Medya Tüketimi, Bilim ve Bilim İnsanlarına Yönelik Algılar ve Politika Desteği” adlı makalede bu faktörlerin Fox News gibi medya kaynaklarında ele alınış şekliyle halkta uyandırdığı inanç, destek, korku gibi duyguların birbiriyle ilişkili olduğunu ortaya koydu.

Yeni araştırma bilim insanlarına duyulan saygının hâlâ yüksek olduğunu gösteriyor. Ancak inancı oluşturan faktörlerden yetkinlik ve güvenilirliğin 2023’ten 2024’e küçük de olsa dikkat çekici şekilde düşüş gösterdiğini gözler önüne seriyor. 2024 verilerinin gösterdiği bir diğer şey de halkın yapay zeka çalışan bilim insanlarına daha az güvendiğini gösteriyor. APPC Direktörü Kathleen Hall Jamieson “Anket yapay zeka bilimine duyulan endişeyi gözler önüne seriyor. Bu bulgu şaşırtıcı sayılmaz. Üretken yapay zeka büyük umutlar vaat etse de olası tehlikelerle dolu, gelişmekte olan bir bilim dalı” dedi.

Biraz da veriler konuşsun:

📌Ankete katılanların yüzde 70’i bilim insanlarının yetkin olduğuna katılıyor. (2023’te bu oran yüzde 77’ydi.) Bu arada yapay zeka araştırmacıları için bu oran yüzde 49.

📌Yüzde 59’u bilim insanlarının güvenilir olduğuna katılıyor. (2023’te yüzde 67’si.) Yapay zeka bilimcileri için yüzde 49.

📌Yüzde 66’sı bilim insanlarının araştırmalarının ülkeye fayda sağladığını düşünüyor. (2023’te yüzde 75’iydi.) İklim bilimciler için bu oran yüzde 50’yken, yapay zeka bilimciler için yüzde 41.

Yapay zeka tam gaz ilerlemeye, bilim insanları çalışmalarında daha çok yapay zekaya başvurdukça güven endeksinin düştüğünü görmeye devam edebiliriz gibi görünüyor.

Bilim insanları ‘canlı bilgisayar’ yapmak için insan dokusundan 16 mini beyni birbirine bağladı