Araştırma: İnsanın düşünme hızı evdeki internet hızından çok çok düşük

Evdeki veya cep telefonunuzdaki internetin hızından şikayetçi misiniz? Tam film seyrederken görüntü donuyor mu, indirmek istediğiniz bir dosyanın veya app’in yüklenmesi uzun zaman mı alıyor?

Evet öyle. Ve bu durumdan hepimiz şikayetçiyiz. Ama şimdi bir araştırma var ve bu şikayetlerimizi belki bir kez daha düşünmeliyiz.

Internet hızını kablolardan her bir saniyede aktarılan bilgi miktarıyla ölçüyoruz. Bilgi, 0 ve 1’lerden oluşan “bit”ler olarak hesaplanıyor. Örneğin bu haberin yazılmakta olduğu ofiste şu an internet bağlantı hızı (download hızı) 77 Mbps.

Bu şu demek: Her saniyede bu bilgisayara 77 milyon bit indirebiliyoruz.

Internet hızı, Türk Telekom veya cep telefonu operatörümüz bize ne vaat etmiş olursa olsun günün saatlerine ve abonelik çeşitlerimize göre değişiyor elbette ama Türkiye’de en düşük hız 10 Mbps’nin altına düşmüyor, bu dünya ortalamasının çok altında bir hız ama az sonra aktaracağımız rakama kıyasla ışık hızı kadar hızlı hala.

Amerika’nın Los Angeles kentindeki California Institute of Technology üniversitesinden Markus Meister bir nöro bilimci. İnsan beyninin sırlarını çözmeye çalışıyor ve her seferinde insan beyninin ne kadar müthiş bir şey olduğunu görüp hayran kalıyor. “Ama” diyor, “Eğer rakamlara dönüştürürsek insan beyni aslında çok yavaş.”

Bu konuyu uzun uzun araştırmış ve bizim düşünce hızımızın sadece 10 bps olduğunu bulmuş. Bunu anlattığı makalesi daha yeni yayınlandı, makalesine bir bilim makalesi için oldukça edebi bir başlık vermiş: “Varolmanın dayanılmaz yavaşlığı.” Hemen anladınız, Milan Kundera’nın meşhur romanının adına bir gönderme.

Düşünme hızını nasıl ölçersiniz? Markus Meister, bunun için önce insanların bazı işleri hangi hızda yaptıklarına bakmaya başlamış. Örneğin bu yazıyı yazarken veya siz okurken kelimeye bakıyoruz, tek tek harfleri tanıyoruz sonra da anlamı çıkarıyoruz. Veya yazarken bilgi gözlerimizden beynimiz aracılığıyla akıyor, parmak kaslarımız çalışıyor ve yazıyoruz. Bilgi akış hızı ne kadar fazlaysa o kadar hızlı yazıyoruz.

2018 yılında Finlandiya’da yapılan bir araştırma 168 bin gönüllünün yazma hızına bakmış ve ortalamada dakikada 51 kelime yazdıklarını bulmuş. İçlerinde küçük bir bölüm dakikada 120 kelimeye kadar ulaşmış ama. Bu rekortmenlerin yazma hızını bit cinsinden ifade etmeye kalktığımızda Markus Meister hızın saniyeden 10 bit olduğunu bulmuş.

Ama tabii tek başına klavyede yazma hızına bakmak yetmez. Örneğin usta video oyuncular var, onlar çok hızlı hareket etmek zorunda. Üstelik basmak zorunda oldukları tuş sayısı da sınırlı. Ama onlarda bile bu ortalama değişmemiş: 10 bps.

Belki kaslarımızın ve vücudumuzun fiziki sınırları yüzünden bilgi akışı yavaşlıyordur. Bunun için Rubik küpüyle oynanan bir oyun olan “speedcuber”a bakmışlar. Bu oyunda oyuncu Rubik küpüne kısa bir süre bakıyor, sonra gözleri bağlanıyor ve oyuncu küpü çözüyor. Amerika’nın “speedcuber” şampiyonu küpe 5,5 saniye bakıyor, gözleri bağlanınca da 7,5 saniyede çözüyor. Onun düşünme hızı ortalamadan biraz fazla ama çok da değil: 11,8 bps.

Bütün bu hesaplar doğru olmakla birlikte bizim beynimizin tek bir işlemci olmadığını, aynı anda paralel çalışan çok sayıda işlemciden oluştuğunu unutmamak gerek.

Örneğin gözümüzde milyonlarca alıcı var ve bu alıcılar saniyede 1,6 milyon bps bilgiyi beyne iletiyor.

Örneğin az önceki speedcuber yarışmasındaki şampiyon Rubik küpünü 7,5 saniyede çözerken sandalyede oturuyor, nefes alıyor vs. yani aynı anda beyni onun vücudunu o şekilde tutmak için milyonlarca bitlik bilgiyi vücudunun her yerine yolluyor ve geri alıyor. Biz sadece parmaklarının hızına bakıyoruz 11,8 bps hızı bulurken. Oysa beyin bir internet sunucusu olsa, buradan çıkan ve buraya giren bilginin miktarı muazzam.

Ama yine de siz siz olun, internet hızından şikayet ederken bir kez daha düşünün.