Bilim laboratuvarda minik bir Güneş yapmayı başardı ama buradan enerji üretmek için daha onyıllara ihtiyaç var

Amerikan Enerji Bakanlığı’nın son üç gündür 10 Haber’den duyurduğumuz açıklaması dün yapıldı ve Kuzey California’daki Lawrence Livermore Ulusal Laboratuvarında bilim insanlarının füzyonu başardığı ilan edildi. Füzyon, bizim Güneşimiz dahil evrendeki bütün yıldızların bünyesinde gerçekleşen bir fiziki olay. Muazzam bir ısı ve basınç altında, yıldızların ana yakıtı olan hidrojen atomları birleşiyor ve periyodik tablodaki iki numaralı atom olan helyumu ortaya çıkarıyor. Bu birleşme sırasında da ortaya yine muazzam bir enerji çıkıyor. Atom birleşmesinin, yani füzyonun varlığı ve mekanizmanın bilimsel detayları 100 yıla yakın süreden beri biliniyor ancak füzyonu ticari hale getirmek, örneğin enerji üretiminde kullanabilmek için gereken mühendislik ve bilimsel bilgi yeni yeni ortaya çıkıyor. Bu mekanizmayı ticari hale getirebilmek için, füzyonun meydana gelmesi için kullanılan enerji miktarından daha fazla enerjinin oradan alınabilmesi gerekiyor. Amerika’nın dünkü açıklaması tam da bu açıdan tarihi bir dönüm noktasını oluşturuyor; çünkü laboratuvardaki bilimciler füzyonun oluşması için sisteme 2,05 megajoule enerji verdiler, hesaplamalarına göre geriye 3,15 megajoule enerji aldılar. Bu ilk kez başarılıyor. Ancak tabii bu başarı laboratuvar ortamında ve mühendislerin ticari üretimde kullanılmasını önermediği bir yöntem olan kuvvetli lazerler yardımıyla başarıldı. Çoğu uzmana göre ticari kullanım için adı Rusça bir kısaltmadan gelen ve bir simide benzeyen Tokamak kullanmak gerekecek. Çoğu bilim insanına göre füzyonun ticarileşmesi için daha onyıllarca çalışmak ve büyük yatırımlar yapmak gerek ama dünkü açıklama füzyonun mümkün ve verimli olabileceğini gösteren önemli bir kilometre taşı. Dünya bilim basını, füzyon açıklamasıyla ilgili haber ve analizlerle dolu. Örneğin The Washington Post, Bloomberg haber ajansının editoryal kurulunun analizini yayınlamış, füzyonun giderek daha gerçek göründüğünü söylüyor. Boston’daki meşhur Massachussets Institute of Technology üniversitesinin dergisi MIT Technology Review, füzyon enerjisinin “temiz enerji” konusunda ne anlama geldiğini anlatmış. Ünlü bilim dergisi Nature, bu son ateşlemenin ne anlama geldiğini herkesin anlayacağı bir dille okuyucularına aktarmış. Amerikan Wired dergisine göre ise gerçek füzyon enerjisi hala onyıllarca uzakta.