Yoğurt, hepimizin bildiği, Türkiye’de en çok tüketilen gıdalardan biri. Ama Çukurova’dan bilim insanlarının icat ettiği yoğurt çok farklı, çünkü içinde ‘aktif karbon’ var ve bu sayede bu yoğurt bazı ciddi sorunları çözebilir.
Aktif karbon veya aktive edilmiş karbon, her kilidi açan bir maymuncuk gibi bir malzeme.
Az miktarda karbonun çok yüksek ısı ve basınçla işlemden geçirilmesiyle elde ediliyor.
Sadece 1 gram karbonu aktive ettiğinizde 3 bin metrekare alanı kaplayacak kadar aktif karbon yüzeyi elde ediyorsunuz.
Bilim insanları bu işlemi mısır patlatmaya benzetiyor. Mısır taneleri nasıl ‘aktive’ edildiğinde eskisine göre çok daha geniş bir yüzeye sahip oluyorsa, karbonda da aynısı oluyor işte.
Peki ne işe yarıyor aktif karbon? Soruyu ‘Neye yaramıyor ki’ diye cevaplamak mümkün: Metan ve hidrojen gazlarının depolanmasından hava temizleyen filtrelere, altını saflaştırmaktan su filtrelemeye, ilaç endüstrisinden diş macunlarına, elektronikten gıdaya girmediği yer yok bu mucize materyalin.
Çukurova Üniversitesi araştırmacıları bu materyalin yoğurt üretiminde kullanılıp kullanılmayacağını araştırmaya başlamış.
Üniversitenin Ziraat Fakültesi’nin bir de uygulama çiftliği var. Bu çiftlikteki ineklerden elde edilen sütle denemeler başlamış.
Artık pek çok kişi evinde de yoğurt yapıyor, o yüzden biliyorsunuz yoğurt, bir yoğurt kültürünün sütün içine konması ve sütün belirli bir sıcaklıkta bir süre tutulup fermente olmasıyla ortaya çıkan bir gıda.
Fermentasyon sırasında sütün içinde aktif karbon da katmanın ilginç sonuçları olmuş. Bu sonuçların en önemlisi, aktif karbonun yoğurt oluşurken sütün içindeki ‘laktoz’ adlı şeker türünü ‘bağlamış.’
Bu da birden bire yoğurtların laktoz intoleransı adı verilen hali yaşayanlar tarafından da yenebilir hale gelmesini sağlamış.
Yani Çukurova Üniversitesinin bilim insanları, ilave bir kimyasal veya ısıl işlem yapmadan, sadece süte aktif karbon ekleyerek yoğurdu ‘laktozsuz’ yapmayı başarmış.
Ama üniversitenin ‘icat ettiği’ bu yoğurdun yegane sağlık faydası bu değil. Aktif karbon kimyasal özelliklerinden ötürü vücutta eğer varsa ağır metalleri de azaltıyor.
Bu icadın bir başka faydası, yine laktozla bağlantılı aslında, yoğurdun içerdiği laktik asit miktarını da azalıyor aktif karbon, bu sayede yoğurdun raf ömrü de uzuyor.
Üniversite bu icadı için patent almak istemiş, Türk Patent de uygulamayı ‘yenilik’ olarak nitelemiş ve buluş olarak kayda geçirmiş.
Çukurova Üniversitesinin ürettiği aktif karbonlu yoğurtlar şu anda üniversite kampüsünde ve bazı marketlerde ‘Balcalı’ markasıyla satılıyor bile.
Geçenlerde bu icadın tanıtımı için üniversitede bir toplantı düzenlendi, ürünün 5 yıllık çalışmanın sonucu olduğunu belirten Rektör Prof. Dr. Hamit Emrah Beriş, emeği geçen herkese teşekkür etti. Prof. Dr. Hamit Emrah Beriş, aktif karbonlu yoğurdun sadece laktoz intoleransı olan bireyler için değil, aynı zamanda sağlıklı yaşam arayışında olanlar için de önemli bir alternatif sunduğunu belirtti. Ayrıca bu yoğurdun, vücuttaki toksinler ve ağır metallerin atılmasına yardımcı olduğunu vurguladı.
Aktif karbonlu yoğurdun Çukurova Üniversitesi’nde yapılan bilimsel çalışmalarla geliştirildiğini açıklayan Prof. Dr. Beriş, bu ürünün üniversite kampüsündeki satış noktalarında Balcalı market ürünleri arasında yerini aldığını duyurdu. Ayrıca, ürünün sadece Çukurova Üniversitesi ile sınırlı kalmayacağını ve hedeflerinin aktif karbonlu yoğurdun tüketimini yaygınlaştırmak olduğunu ifade eden Prof. Dr. Beriş, süt ve fermente süt ürünleri işletmelerini bu projeye dahil ederek ortak çalışmalar geliştirmeyi ve bilimsel araştırmalar yapmak isteyen araştırmacılara ilham vermeyi hedeflediklerini belirtti.

Prof. Dr. Beriş, aktif karbonlu yoğurdun geliştirilmesi sürecinde elde edilen bilimsel bulgulara da değindi. Yapılan çalışmaların aktif karbon eklentisinin yoğurdun laktik asit seviyesini daha düşük tutarak besleyici özelliklerini korunmasına yardımcı olduğunu ortaya koyduğunu ifade eden Prof. Dr. Beriş, ayrıca fermantasyon öncesi laktozun aktif karbon tarafından yakalandığı ve böylece laktoz intoleransı olan bireyler için daha güvenli bir tüketim sağlandığının Çukurova Üniversiteli bilim insanları tarafından tespit edildiğini söyledi. Aktif karbonlu yoğurt çalışmasının dünyada ilk olduğuna ve bu yoğurdun geliştirilmesinde Çukurova Üniversitesi’nden birçok akademisyenin yer aldığına dikkat çeken Prof. Dr. Beriş, çalışmanın Türk Patent Enstitüsü tarafından ‘yenilik’ olarak değerlendirildiğini, çalışmada emeği geçen isimler arasında Çukurova Teknokent’ten Dr. Emin Zümrütdal, ÇÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Sadık Dinçer, Kimya Bölümü’nden Prof. Dr. Güray Kılınççeker, Ziraat Fakültesi’nden Prof. Dr. Hakan Özkan ve Araştırma Uygulama Çiftliği’nden Dr. Mine Çürük’ün bulunduğunu ifade etti.
Ziraat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Nazan Koluman aktif karbonlu yoğurdun, laktoz intoleransı yaşayan kişilere alternatif bir seçenek sunmanın yanı sıra vücuttaki zararlı maddelerin atılmasına yardımcı olmayı hedeflediğini ifade etti. Prof. Dr. Koluman, bu ürünün insan sağlığına katkı sağlaması amacıyla geliştirildiğini belirterek emeği geçen herkese teşekkür etti.
Genel Cerrahi Uzmanı Dr. Emin Zümrütdal da aktif karbonun hayatın birçok alanında kullanıldığını söyleyerek, “Aktif karbonu fermantasyon sırasında kullandık ve bu çalışma Türk Patent Enstitüsü tarafından yenilik olarak değerlendirildi, buluş olarak devam ediyor. Aktif karbonun laktozu nasıl bağladığını ve yoğurt içerisinde laktik asit değerini düşürerek raf ömrünü nasıl uzattığını gösterdik. Ortaya çıkarttığımız bu bilgi, dünyada ilk kez bizim üniversitemizden, Çukurova Üniversitesi’nden çıkıyor. Bunun mutluluğunu yaşıyoruz” diye konuştu.