Görme bozukluğundan yüksek kolesterole: Demansı önlemek için bu 14 risk faktörüne dikkat

Demans tek bir hastalıktan ziyade bellek ve benzeri zihinsel yeteneklerin bozukluğunu anlatan bir bulgu. Hafıza ve düşünme yeteneği, dikkat ve karar alma, dil ve konuşma merkezindeki bozulmalarla kendini gösterebiliyor. Bu hastalıkların hepsi beyinde bir takım değişikliklere neden olarak hastalıklara ait özgü bulguları ortaya çıkarır.

Alzheimer gibi kesin tedavisi olmayan demans türleri olduğu gibi bazıları tedaviyle düzelebilen hastalıklar.

Dünyada 55 milyondan fazla insanda demans var, sayının 2050’te kadar üç katına çıkması bekleniyor. Demansın nedenleri çoğunlukla genetik mirasımız gibi kontrolümüz dışında gelişiyor. Ancak Lancet Komisyonu’nun yeni yayınladığı rapora göre kontrolümüz dahilinde olan faktörlerle vakaları neredeyse yarı yarıya önlemek ya da en azından geciktirmek mümkün.

Nasıl mı? Risk faktörlerini azaltarak.

2020 yılında yayınlanan raporda yer alan 12 risk faktörüne iki yenisi eklendi: Görme bozukluğu ve yüksek kolesterol. Bu ikisinin tedavisi demans gelişmesi riskini azaltabiliyor.

Daha önce belirlenen 12 risk faktörü vakaların yüzde 40’ıyla ilişkilendirilirken yeni rapor bu 14 risk faktörüne önlem almanın demans vakalarını yüzde 45 oranında azaltabileceğini ya da erteleyebileceğini gösteriyor.

27 uzmanın hazırladığı rapora göre 14 risk faktörü ve bunları azaltmanın basitçe yolları şöyle:

• Orta yaştan itibaren kolesterol hastalığının tedavisine başlamak
• Görme sorunlarıyla ilgili kontrolleri aksatmamak ve gerekiyorsa gözlük kullanmak
• Duyma kaybı olanlara işitme cihazı sağlamak
• Kaliteli eğitime erişimi sağlamak
• Sigarayı bırakmaya teşvik etmek
• Egzersiz ve spor yapmaya teşvik etmek
• 40 yaşından itibaren yüksek tansiyona dikkat etmek
• Obeziteyi mümkün olduğu kadar erken tedavi etmek
• İçki tüketimini azaltmak
• İnsanların sosyal olarak izole olmamasını ya da yalnız kalmamasını sağlamak
• Hava kirliliğine maruz kalmamak
• Diyabetin tedavi edilmesi
• Travmatik beyin hasarı risklerini azaltmak
• Depresyonun tedavi edilmesi

Rapora göre bazı faktörler diğerlerine göre riski daha çok artırıyor. Duyma kaybı ve orta yaştan itibaren kolestrol önlenebilir demans vakalarının yüzde 7’sinden sorumlu. Erken yaşlarda eğitimsizlik daha fazla risk oluştururken ileriki yaşta sosyal izolasyon ve görme bozuklukları öne çıkıyor.

Uzmanlar bu risk faktörlerine karşı harekete geçmek için hiçbir zaman çok erken ya da çok geç olmayacağını belirtiyor. Siz de bu 14 maddelik listeyi kontrol ederek bir an önce harekete geçip gelecekteki kendinize büyük bir iyilik yapabilirsiniz.

Yaşlılıkta işitme kaybı demans riskini artırıyor: Çare işitme cihazı