Bir İstanbul gerçeği: Orhan Pamuk komşularıyla mahkemelik oldu
Mars’ta tespit edilen büyük depremin nedeni bilim insanlarını şaşırttı
NASA'nın emektar Insight'ı, Mars'ın güney yarımküresindeki El Kahira Vallis bölgesinde 4.7 büyüklüğündeki bir deprem tespit etti. Bilim insanları bu depremin kaynağına epey şaşırdı.
NASA Hubble Uzay Teleskobu tarafından 12 Mayıs 2016 tarihinde çekilen Mars fotoğrafı. Fotoğraf: NASA 4 Mayıs 2022’de NASA’nın InSight aracı Mars’ta şimdiye kadar kaydedilen en büyük depremi tespit etti. 4.7 büyüklüğündeki bu deprem Dünya standartlarına göre ortalama kalsa da Kızıl Gezegen için epey güçlüydü.
Mars’ta Dünya’daki gibi depremlere yol açan levha tektoniği denen jeolojik bir süreç yok. Dünya’nın en dış katmanını oluşturan yerkabuğu, sürekli kayarak depremleri tetikleyen büyük plakalara bölünmüş halde. Mars’ın kabuğu ise tek bir katı levhadan oluşuyor. Ancak sanmayın ki Mars cephesinde her şey sakin ilerliyor.
Bilim insanları Kızıl Gezegen’deki durumu şöyle özetliyor: “Mars’ta hâlâ aktif faylar bulunuyor. Gezegen yavaş yavaş soğuyor. Artık levha tektoniği süreci devam etmese bile kabuk içinde hareket mevcut. Bu faylar depremleri tetikleyebilir.”
Bilim insanları önce bu depreme bir meteorun sebep olabileceğinden şüphelenmiş. Ancak olası çarpışmanın yaratacağı krateri arama çalışmaları başarısız olmuş. Mars yüzeyini izleyen uzay araçlarına sahip Avrupa, ABD, Çin, Hindistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin uzay ajansları depremin olduğu güne dair çarpma izi olup olmadığını kontrol etmek üzere görevlendirildi, ne var ki şansları yaver gitmedi.
Depremin gerçekleştiği yer de ilginç. Gezegenin güney yarımküresindeki El Kahira Vallis bölgesinde gerçekleşmiş. Şimdiye kadar Mars’ta tespit edilen depremlerin çoğu, InSight doğusundaki Cerberus Fossae bölgesiyle ilişkiliydi. Buna karşılık depremin kökeni bilim insanlarını epey şaşırtmış. Çünkü yüzeyde, tektonik sürece işaret edebilecek bir yüzey özelliği yokmuş.
Bilim insanları bu sefer de depremin gezegenin iç kısmındaki tektonik aktiviteden kaynaklanmış olabileceği sonucuna vardı. Oxford Üniversitesi’nden gezegen bilimci Ben Fernando, bu hafta Geophysical Research Letters dergisinde yayınlanan araştırmanın başyazarı ve elde edilen bu yeni bulgunun, Mars’taki fayların da büyük depremlere sebep olabileceğini göstermesi açısından önemli olduğunu söylüyor.
Gelecekte Mars’a yapılması planlanan mürettebatlı görevler göz önünde bulundurulduğunda Mars’taki sismik faaliyetlerin daha iyi anlaşılması büyük önem taşıyor.
Oyunlar ve Bulmacalar