Teknoloji engelleri mat ediyor: Beyin çipli hasta düşünce yoluyla çevrimiçi satranç oynadı!

29 yaşındaki Noland Arbaugh 2016 yılında dalış sırasında kaza geçirmiş, omzundan aşağısı tutmaz olmuştu. Arbaugh ABD’li milyarder Elon Musk’ın nöroteknoloji şirketi Neuralink’inin beyin çipi taktığı ilk insan hasta oldu. Musk ilk kez ocak ayında bir insanın beynine çip yerleştirdiklerini duyurmuş, haftalar sonra da hastanın durumunun iyi olduğunu açıklamıştı. Şimdi Arbaugh’u Neuralink mühendisinin açtığı canlı yayınla görme şansımız oldu. Bu yayında Arbaugh bize yeni ‘telekinetik’ yanını gösterdi.

Neuralink’in resmi X sayfasında yayınlanan dokuz dakikalık videoda Arbaugh’un çok sevdiği ancak kazadan sonra uzun süre oynayamadığı bilgisayar satrancında ekrandaki imleci nasıl oynattığını görebiliyoruz. Arbaugh bu yeni yeteneğini kullanırken kendisini Star Wars’daki “gücü kullanıyormuş gibi hissettiğini” söylüyor.

https://t.co/OMIeGGjYtG

— Neuralink (@neuralink) March 20, 2024

Arbaugh için kazandığı yetenek çok yeni olabilir ama bu beyin-bilgisayar arayüzü (BCI) teknolojisi için büyük bir teknik sıçrama sayılmaz. İlk kez 2004 yılında felçli bir insana daha eski model bir beyin çipi yerleştirilmiş, hasta bu sayede zihin yoluyla imleci hareket ettirebilmişti. Ama tabii o zamanın teknolojisi gereği çipin veri iletimini sağlayabilmesi için beynin dışında bir cihaza takılması gerekiyordu. Düşüncelerin cihaza iletebilmesi için de derinin içinden dışına kablo çıkması gerekiyordu.

İki işi birden yapabilmesi dikkat çekici

Neuralink’in cihazındaysa veriler kablosuz olarak iletiliyor ve laboratuvar ortamı dışında evde de kullanılabiliyor. Şirketin videosunda dikkat çeken bir şey daha var. Arbaugh bir yandan satranç oynarken diğer yandan da çipi takmanın nasıl bir şey olduğunu anlatıyor. Yani aynı anda iki iş birden yapıyor. Beyin-bilgisayar arayüzünün kullanıldığı önceki teknolojilerde başarılı olabilmek için kullanıcının tek bir eyleme odaklanması gerekiyordu.

Musk çipli ilk hastalarını duyurduğundan beri Arbaugh beynindeki çipi nasıl kullanabileceğini öğreniyor. Düşünceleri aracılığıyla imleci hareket ettirmeyi nasıl başardığı konusuna değindiğinde bu eğitim sürecinden de bahsetti. Zamanla çipi kontrol etmenin daha da kolaylaştığını belirten Arbaugh, artık sadece ekrana bakmasının yettiğini, imlecin hemencecik harekete geçtiğini söylüyor.

Bu arada her şeyin güllük gülistanlık gitmediğini belirtmekte fayda var. Arbaugh bazı sorunlar yaşadığını belirtiyor ama bu sorunların ne olduğuna çok fazla girmiyor. Arbaugh sadece satranç oynarken kullanmıyor imleci. Örneğin bir gece video oyunu oynamış. Tüm gece oynamaya kalkışmış ama sekiz saat sonra çipin pili bitmiş, oyuna devam edebilmesi için yeniden şart etmesi gerekmiş.

Peki ya kablosuzsa bu çip nasıl şarj oluyor diye sorabilirsiniz. Neuralink bunun için de yine kablosuz şarj kullanıyor. Şirket bir yıl önce yayınladığı bir videoda bir maymunun beynindeki çipi şarj etmek için şarj başlığının altında durduğunu ve çipin hemen şarj olmaya başladığını göstermişti. Pili şarj etmenin en büyük zorluklarından biriyse sıcaklığın çok artmamasına dikkat etmek.

Yine de çip olmasa bu oyunları dilediği gibi oynayamayacağının farkında, dolayısıyla teknolojinin hayatını değiştirdiğini söylüyor.

Şimdi gelelim işin rekabet boyutuna. Neuralink bu alanda çalışma yürüten ne ilk şirket ne de sonuncusu. Paradromics ve Precision Neuroscience gibi bazı şirketler de neuralink’inkine benzer beyin çipi geliştiriyor ancak daha hiçbiri bu teknolojilerini bir insana kalıcı olarak yerleştiremedi. Ama Synchron bunu çoktan başararak, beynin üst kısmındaki damara girerek sinir sinyallerini okuyabilen bir stent geliştirdi. Synchron’un yaptığı işlem Neuralink’inki kadar vücut içi operasyon gerektirmiyor. Bu yönüyle daha iyiymiş gibi görünse de beynin hemen dışına yerleştirildiği için sinirsel verileri Neuralink’in çipi kadar hassas şekilde yakalayamayabilir.

Neuralink neyi başardı? Çok mu önemli?

Neuralink’in çipli ilk hastası bilgisayar faresini düşünce yoluyla hareket ettirebiliyor