Odysseus için geri sayım: Ay ayazında hayatta kalabilecek mi?

“Maşallah dediğimiz üç gün yaşamıyor” sözü ABD’nin 52 yıl sonra Ay’a indirmeyi başardığı Ay aracı Odysseus’a cuk diye uyuyor. Daha dün Japonya’nın Ay’a inen ilk aracı Slim’in hayatta olduğunu anlattığımız haberin ardından bu kez kötü haberler geldi. Daha sadece geçen hafta Ay’a iniş yapan aracın önümüzdeki günlerde ölmesi bekleniyor.

Odysseus’u inşa eden özel uzay şirketi Intuitive Machines, pazartesi günü yaptığı açıklamada yana yatan araçla iletişimin sınırlı kaldığını ve güneş panellerine artık güneş ışığı gelemeyecek duruma geldiğinde işinin sona ereceğini söyledi.

Şirket uzay aracının alçalırken çektiği fotoğrafları da paylaştı ancak aracın yüzeye indikten sonra çektiği fotoğraflardan henüz haber yok.

Bu Amerika’nın 1972’deki son Apollo görevinden bu yana Ay’a inmeyi başaran ilk uzay aracı oldu. Üstelik bir diğer başarısı da Ay’a tek parça halinde inebilmesiydi. Ne var ki Türkiye’de perşembeden cumaya girdiğimiz gece gerçekleşen bu iniş sırasında araç öylesine hızlı hareket etmişti ki yan yatmıştı.

Antenleri tam olarak Dünya’ya dönük olmadığı için verilerin gönderilme hızı da büyük ölçüde yavaş. Odysseys’un güneş panelleri başta güneş ışığı banyosu yapmış olsa da Güneş hareketi devam ettikçe ve gece yaklaştıkça enerjisi azalacak ve en nihayetinde bataryaları boşalacak.

Ne var ki Odysseus sıcaklıkların -128 derecenin altına düşeceği Ay ayazına dayanacak şekilde tasarlanmadı. Ay’da bir gece Dünya’da iki haftaya eşit.

Şimdilik araç ile Dünya arasındaki iletişimde yavaşlıktan başka herhangi bir sorun yok. Odysseus misyonundan sorumlu ekibin amacı aracın enerjisi tükenene kadar olabildiğince çok veri toplayıp bunları Dünya’ya aktarmak.

Bu arada ekip Odysseus’u Ay’ın güney kutbunun yaklaşık 185 mil kuzeyindeki Malapert A kraterinin yakınındaki düzlüğüne indirmeyi amaçlıyordu. Amaçlarına da ulaştılar, hatta Odysseus rakiplerinden çok daha isabetli bir iniş yaptı. Ancak aracın tam olarak nerede oturduğu konusunda cumartesi gününe kadar bir bilgi yoktu. NASA’nın Ay Keşif Yörünge Aracı iniş alanından geçerken çektiği fotoğrafta, Odysseus oradaki değilken çektiği fotoğrafta olmayan bir lekeyi ortaya çıkardı.

NASA’nın Ay Keşif Yörünge Aracı’nın objektifinden Odysseus’un düştüğü yer. Fotoğraf: NASA/GSFC/Arizona

Odysseus indiğinden beri boş durmadı ayrıca. Güney kutup bölgesinde dokuz güvenli iniş bölgesi tespit etmiş. Böylelikle NASA ve diğer uzay ajansları bu bölgeyi keşfetmeye çalışacakları gelecekteki görevlerinde bu bilgilerden faydalanabilecekler.

Ama belki Odysseus için de bir şans vardır. Çünkü Japon uzay aracı Slim’in de ölümüne kesin gözüyle bakılıyordu ki Slim’in daha en başında karşılaştığı güçlükler Odysseus’unkinden çok daha zorluydu. Slim hem baş aşağı inmiş hem de güneş panelleri Güneş’ten enerji toplayamayacak bir konumda durmuştu. Tam enerjisini toplamışken bu kez de gece vakti gelmişti. Slim de Odysseus gibi Ay ayazına dayanıklı inşa edilmemişti ama sonuç olarak geceden sapasağlam çıktı, Dünya ile iletişim kurmayı başardı.

Tarih yazıldı: İlk kez bir özel şirketin aracı Ay’a iniş yaptı

Japonya’nın ‘keskin nişancısı’ gerçek bir savaşçı çıktı, Ay’ın ayazına bile dayandı