Robotik köpekler: Savaşın yeni gözdesi onlar mı olacak?

Çin ordusu kısa süre önce askerlere savaşta arkadaş olacak yeni bir teknolojiyi tanıttı: Sırtına makineli tüfek bağlanmış robotik köpek. Devlet kanalı CCTV’nin yayınladığı bir videoda Halk Kurtuluş Ordusu askerleri Tayland Körfezi’nde Kamboçya ile düzenlenen Altın Ejderha 24 tatbikatında üzerine QBZ-95 piyade tüfeğinin bir türevi yerleştirilmiş dört ayaklı robotla çalışırken görülüyor.

Videoya yansıyan tatbikat senaryolarından birinde Çinli askerler kapının iki yanında dururken robotik köpek önlerindeki binaya giriyor. Diğerindeyse robot hedefe doğru ilerlerken mermiler havada uçuşuyor. Robotu kullanan askerlerden biri CCTV’ye verdiği demeçte “Kent savaşlarında yeni üyemiz olarak hizmet edebilir, keşif yapmak, düşmanı tanımlamak ve antrenmanlarımızda hedefi vurmak için insan askerlerin yerini alabilir” diyor.

Çin’in savunma sanayisi ilk kez robotik köpeklerini tanıtıyor değil. Çinli savunma şirketi Kestrel Defense Ekim 2022’de bir insansız hava aracının kent savaşı deneyinde hafif makineli tüfek QBB-98’in takılı olduğu dört ayaklı cihazı çatıya bırakırken çekmişti. Aynı şirket sis bombaları dahil çok çeşitli silahlarla donatılmış robotik köpeklerin görüntülerini yayınlamıştı. South China Morning Post’a göre Çinli araştırmacılar mart ayında 7,62 mm’lik bir tüfekle donatılmış robotik köpeklerin tatbikatlarda eğitimli keskin nişancılara rakip olabilecek bir nişancılık örneği sergilediğini iddia etti.

Çin’in bu şovları uluslararası gözlemcileri epey kızdırıyor. Amerikan Kongresi’ndeki siyasetçiler Pentagon’dan “tüfek taşıyan robotik köpekler” ve bu robotların ulusal güvenliğe verebilecekleri zarar üzerine rapor çıkarmasını istiyor. Halbuki robotik köpekleri kullanmayı planlayan tek ülke Çin değil; daha birkaç ay önce Amerika’da robotik köpeklerle yapılan tatbikatlar hakkında bir haberi yayına aldık.

Bilim kurgu filmi değil: Amerikan ordusu, robot askerlerle birlikte tatbikatta

Pentagon geçen yıl bu robotları M4A1 karabina, ordunun Yeni Nesil Manga Silahı programı kapsamında benimseme aşamasında olduğu XM7 tüfekleri ve hatta Vietnam Savaşı’ndan bu yana ordunun kullandığı M72 hafif tanksavar silah ile donatmayı denedi. CCTV’nin yayınladığı videodan haftalar önce, Deniz Piyadeleri Özel Harekat Komutanlığı (MARSOC) savunma şirketi Onyx’in yapay zeka destekli uzaktan silah sistemi SENTRY’ye dayalı silah sistemlerini kendi köpeklerine entegre etmeyi denediğini açıkladı.

Amerikalı yetkililer silahlandırılmış robotik köpeklerin şimdilik deneysel olduğunu söylüyor. Ordu yetkililerinden biri geçen ağustosta, gelecekteki bir çatışma ortamında devrim niteliğindeki bu robotik sistemlerin potansiyel kabiliyetlerini öğrenmek açısından stratejistlerin “mümkün olan her alanı keşfetmelerine” yardımcı olmayı amaçladıklarını belirtti. Ancak ABD ve Çin diğer her konuda olduğu gibi bu konuda da birbiriyle rekabet ettikleri için bu alandaki çalışmalarını daha da hızlandıracak gibi duruyor.

Washington merkezli düşünce kuruluşu New America’da araştırmacı ve ileri savunma teknolojisi uzmanı Peter W. Singer WIRED’a verdiği demeçte “Neden buna şaşırıyoruz ki? Böyle bir şeyin olacağı dünden belliydi. Önce tekerlekli ve paletli robotların üzerine yol kenarındaki bombaları incelemek için kameralar kondu, sonra birileri bunlara silah ekledi. Aynı şey insansız hava aracı Predator için de geçerli, ordu araca füze takana kadar silahsız bir hava aracıydı” diyor.

İlk ne zaman başladı?

Dört ayaklı robotlar savunma teknolojisi tarihinde yeni bir gelişme sayılmaz. Robot şirketi Boston Dynamics, 2005 yılında alışageldiğimiz tekerlekli ve paletli kara araçlarına uygun olmayan arazilerde Amerikan ordusuna silah ve malzeme taşıyacak dört ayaklı mekanik “yük katırı” BigDog’u tanıttı. DARPA tarafından finanse edilen BigDog’un gerçek hayatta kullanmak için çok gürültülü olduğuna karar verildi ve 40 milyon dolardan fazla yatırım yapıldıktan 10 yıl sonra proje durduruldu.

BigDog eksiklikleri olan bir araçtı ama Boston Dynamics için öğretici olmuştu. Şirketin 2015 yılında piyasaya sürdüğü daha küçük ve sessiz olan Spot bu sayede ortaya çıktı. Spot teçhizat ve silah taşımak için çok küçüktü ama üssün çevresindeki güvenlikten tutun da uzaktan saha denetimine kadar birçok konuda askeri destek sağlıyordu. O zamandan beri de Spot’a Asylon’un DroneDog ve Ghost Robotics’in Vision 60 gibi araçları rakip çıktı.

Bununla birlikte Amerikan ordusu 2020 yılına kadar robotik köpekleri ciddi bir şekilde benimsemedi. Ne zaman ki Ghost Robotics sistemleri Nevada’daki Hava Kuvvetleri Üssü’nde yapılan bir tatbikata entegre edildi, havacılar simüle edilmiş bir saldırıya karşı havaalanının güvenliğini sağlamak için bu dostlarından faydalandı, işte o zaman bu araçların işe yarayabileceği düşünülmeye başladı. Sadece birkaç ay sonra Florida’daki Tyndall Hava Kuvvetleri Üssü yarı otonom robotik köpekleri üssün güvenlik sistemine dahil eden ilk Amerikan askeri tesisi oldu.

Robotik köpekler gel zaman git zaman devriye gezmenin ötesine geçerek Amerikan ordusunun daha yaygın kullanılan bir demirbaşı haline geldi. Kuzey Dakota’daki Minot Hava Kuvvetleri Üssü geçen temmuz havacıların kimyasal, biyolojik ve nükleer tehditlere karşı kendilerini güvende tutmalarını sağlayacak bu robotik köpekleri tanıttı. Ağustos ayında Florida’daki Patrick Uzay Kuvvetleri Üssü, tespit ve uyarı sistemlerine destek olması için robotik köpekleri çevre güvenlik rotasyonuna dahil etti. Aynı ay Philadelphia’daki Donanma Harp Merkezi tersanedeki hizmet dışı kalmış gemilerden oluşan filoda üç boyutlu gemi modelleri inşa etmek için robotik köpeklerinin kullanılacağı açıklandı. Son olarak kasım ayında Louisiana’daki Barksdale Hava Kuvvetleri Üssü’ndeki havacılar patlayıcı mühimmatların imha edilmesi için robotik köpeklerden faydalanmaya başladı.

Silahlanmalarından korkmalı mıyız?

Bunlar savaş dışı uygulamalar olsa da bazı robot şirketlerinin gözü silahlanmada. Ghost Robotics Ekim 2021’de SWORD International’ın ürettiği Creedmoor piyade tüfeğini sırtlayan SPIT adlı dört ataklı robotunu bir silah fuarında sergiledi. Ertesi yıl Rus girişimci Aleksandır Atamov’un hafif makineli PP-19 Vityaz tüfeğiyle donatılmış robot köpeğinin videoyu YouTube ve X’te viral oldu. Geçen yıl bir Amerikan şirketi sırtına alev makinesi bağlanmış robot köpeğini piyasaya sürdü.

Peki neden köpek şeklindeki robotlar tercih ediliyor? Sebebi açık, bizlerin yaptığı eylemleri yerine getiren robotlar bize ne kadar az benzerse o kadar korku ve tiksinti duyuyoruz. Halbuki robotlar avlarda çok sık kullanılan dostlarımız. Bu da benimsenmelerini kolaylaştıran bir unsur.

Bu arada robotların silahlandırılması bazı çevrelerde endişeye neden oluyor. Hatta bu endişeye karşı Boston Dynamics’in başını çektiği altı robot şirketi Ekim 2022’de müşterilerinin robotları savaş amacıyla silahlandırmalarını yasaklayacaklarına söz verdikleri bir mektup bile yayınladı. Mektupta “Uzaktan ya da otonom olarak çalıştırılan, halkın dilediği gibi kullanabildiği ve insanların yaşadığı yerlere girebilen robotlara silah eklenmesinin ciddi etik sorunları beraberinde getireceğine inanıyoruz” dedi. Ama SPUR’un üreticisi SWORD International mektuba imza atmadı.

Bu endişelere rağmen robotik ve insansız sistemlere odaklı düşünce kuruluşu Virginia merkezli Center for Naval Analysis’te analistlik yapan Sam Bendett’e göre bu endişeler için biraz erken olabilir. Silahlı robotik köpeklerin görüntüleri sıradan gözlemciler için endişe verici olsa da bu sistemler en azından şimdilik bir savaş alanında anlam ifade edecek kadar çevik ve çok yönlü değil. Bendett, “Geçen yıl Hollanda’daki yapay zeka konferansında robotik köpeklerden birini inceleme şansım oldu. Dört ayaklı bir hayvandan bekleyeceğiniz el becerisine sahip değildi. O kadar esnek değil, çok hızlı da hareket etmiyor. Şınav çektiklerini saymazsak paletli ya da tekerlekli araçlar kadar hızlı dönüşler yapamıyorlar. Savaş alanı hem insanların elinin değdiği hem de doğadan kaynaklı engellerle dolu. ABD ve Çin bu silahı kullanmayacak diyemeyiz ama kapasitelerinin sınırlı olacağı ortada” diyor.

Bu yazı WIRED’da Jared Keller tarafından “Let Slip the Robot Dogs of War” başlığıyla kaleme alındı. Orijinal haberi buradan okuyabilirsiniz.