SpaceX’in en riskli misyonu: İlk ticari uzay yürüyüşü

Özel uzay şirketi SpaceX şirketin en riskli operasyonlarından biri olarak görülen misyonunu bugün başlatıyor. Şirket sivillerin de katılacağı ilk uzay yürüyüşünü gerçekleştirecek. Görevin bir diğer amacı da şirketin geliştirdiği yeni uzay giysilerini test etmek. Dört kişilik mürettebatın iki üyesi uzay yürüyüşünü yapacak.

Polaris Dawn adı verilen bu görev, yaklaşık üç yıl önce yine SpaceX’in düzenlediği bir uçuşu finanse eden milyarder girişimci Jared Isaacman tarafından destekleniyor. SpaceX yöneticilerine göre Polaris Dawn, şirketin sahibi Elon Musk’ın yıllardır hayalini kurduğu Mars’a insanlı uçuşlar düzenlemek gibi uzay hedeflerine bir adım daha yaklaşmak anlamına geliyor.

Görevin fırlatması bugün herhangi bir sorun çıkmazsa Florida’daki Kennedy Uzay Merkezi’nden yapılacak. Uzay yürüyüşünün ise fırlatıştan birkaç gün sonra yapılması planlanıyor. Yetkililer yürüyüşün ne zaman yapılacağıyla ilgili ayrıntıların fırlatmadan sonra açıklanacağını söyledi. Ancak mürettebatın bu uzay macerasının beş gün süreceği biliniyor.

Riskli uzay yürüyüşlerini sadece devlet destekli astronotlar gerçekleştirdi

Resmi olarak “uzay yürüyüşü” olarak adlandırılan araç dışı faaliyetler uzun zamandır devlete bağlı uzay ajanslarının projelerinde çalışan astronotların alanı. Araç dışı ilk faaliyeti 1965 yılında bir Sovyet kozmonot olan Aleksey Leonov gerçekleştirdi, onu birkaç ay sonra Gemini 4 göreviyle Amerikalı astronot Ed White izledi. O zamandan bu yana NASA astronotları Ay’ı keşfetmek, Hubble teleskobunu onarmak ve Uluslararası Uzay İstasyonu’nun bakımını yapmak için araç dışı kıyafetlerini üstlerine geçirdi.

Uzay yürüyüşlerinin beraberinde getirdiği birtakım riskler var. Bu riskler yaklaşık 27 bin kilometre hızla uçan enkazlar aşırı sıcak olabilen uzay boşluğu. Örneğin NASA haziran ayında astronotu Tracy Dyson’un giydiği kıyafette sızıntı olduğu ortaya çıkar çıkmaz uzay yürüyüşünü erkenden sonlandırdı.

Ticari astronot uçuşları yeni yeni gelişen bir pazar olduğu için şirketlerin aksiliklerle karşılaşması çok daha olası. Bu yaz bir Japon milyarder, SpaceX’in geliştirmeye devam ettiği Starship aracıyla yapacağı mürettebat uçuşunu aracın ne zaman hazır olacağı henüz net olmadığı için iptal etti.

Apollon’dan bu yana en yüksek irtifaya çıkan astronotlar olacaklar

Polar Dawn ekibinde Isaacman’ın yanı sıra eski Hava Kuvvetleri pilotu Scott Poteet ve SpaceX operasyon mühendisleri Sarah Gillis ile Anna Menon olacak. Mürettebat Crew Dragon ile deniz seviyesinden yaklaşık 700 kilometre yukarıda dünya yörüngesinde dönerken gerçekleşmesi beklenen uzay yürüyüşü sırasında zorluklarla karşılaşabilir.

Soldan sağa: Anna Menon, Scott Pottet, Jared Isaacman ve Sarah Gillis. Fotoğraf: Polaris Program

Uzay aracında hava kilidi olmadığı için mürettebatın tamamı uzay giysilerini giyecek ve aracı “havalandırarak” basıncı ortadan kaldıracak. Bu aşama tamamlandığında mürettebat kapsülün üstündeki kapağı açacak. Böylece Crew Dragon’un içi de uzay boşluğuna maruz kalacak. Isaavman ve Gillis’in yaklaşık 15 ila 20 dakika boyunca araçtan ayrılması da bekleniyor. Amaçları giysilerin performansının nasıl olduğunu incelemek için çeşitli hareketler yapmak. Yine de tedbiri elden bırakmayacaklar. Elleri ya da ayakları araca bağlı olacak.

Görev ilk olarak Şubat 2022’de duyurulmuştu. O zamandan beri de görevin mürettebatı paraşütle atlama ve NASA’nın Houston’daki Johnson Uzay Merkezi’ndeki vakum odasında vakit geçirme gibi eğitimlerden geçti. Ayrıca uçuş simülasyonunda da yaklaşık iki bin saat geçirdiler. Bu şekilde vücutlarını daha düşük oksijen seviyelerine alıştırmaya çalıştılar.

Bu sırada SpaceX ekipleri de giysilerini hazırlamakla meşguldü. Gillis son brifinginde giysilerde eklemlerin daha rahat hareket edebilmesi için yeni bir sisteme, güneş ve ısı koruması sağlayan bakır ve kalay vizöre siperliğe sahip olduğunu söyledi. SpaceX, Crew Dragon’u hem uzay boşluğuna hem de giysilere hazırlamak için birçok test yapıldığını söylüyor.

Uçuşun tek amacı bu da değil üstelik. Mürettebat bir süreliğine dünyanın 1400 kilometre üstüne çıkacak. Yani uzay istasyonundan üç kat daha yüksekte olacaklar. Bu da Apollo görevlerinden bu yana astronotların çıkacakları en yüksek irtifa olacak.

SpaceX yeni bir eşiği aşabilir

Riskli Polaris Dawn görevi başarıyla sonlanırsa roket fırlatma, NASA astronotlarını taşıma ve uydu iletişim ağı Starlink konusunda epey başarılı olan SpaceX’in şu ana kadar elde ettiği en güçlü ilklerden biri olacak. Elektrikli araç üreten Tesla ve sosyal medya platformu X’te başı sürekli ağrıyan Musk’ın gözünü kara çıkarmayan şirketlerinin başında geliyor SpaceX. Şirkete rakip olmak isteyen diğer özel uzay şirketleri henüz başarılı olmuş sayılmaz.

Boeing’i ele alalım mesela. Uzay istasyonuna astronot taşıma konusunda SpaceX’in Crew Dragon’una rakip olsun diye Starliner’ı fırlattı fırlatmasına ama hem kapsül hem de kapsülün taşıdığı iki astronot uzayda mahsur kaldı. O astronotları gelecek yıl Crew Dragon evlerine döndürecek.

Isaacman, Polaris Dawn’a ek olarak SpaceX’in gelecekteki iki görevine daha finansal destek veriyor. Ancak bunların hangi görevler olduğu belirsizliğini koruyor.

NASA ile anlaştı: SpaceX, 430 tonluk Uluslararası Uzay İstasyonu’nu düşürecek