50 bin yıl soydaşlarından izole yaşamış ‘yalnız’ Neandertal grubu: Thorin bulundu

Fransa’da ortaya çıkarılan fosil Neandertal iskeleti yaklaşık 100 bin yıl önce diğer Neandertallerden ayrılmış ve daha önce hiç tanımlanmamış bir soya ait olabilir. Yani çok çeşitli gruplara ait olma durumu sadece biz modern insanlara özel bir şey değil gibi.

Bu kalıntılar ilk olarak 2015 yılında Fransa’nın Rhone Vadisi’nde ilkel homo sapiens’e ev sahipliği yaptığı bilinen bir mağara sisteminde keşfedilmişti. Ancak Cell Genomics dergisinde yayınlanan yeni çalışma bu mağaranın farklı bir zamanda, yaklaşık 40 bin ila 45 bin yıl önce artık sona yaklaşan Neandertallere de barınak olduğunu gösteriyor.

Bulunan iskelet fosilinin genomunu çıkaran araştırmacılar buldukları şeyin daha önceki Neandertallere hiç benzemediğini fark etti. 40-45 bin yıllık olmasına rağmen genetik yapısı daha çok 100 bin yıl öncesinde yaşamış Neandertallerin genomuna benziyordu. Bu da iskeletin sahibinin hiç olmazsa 50 bin yıl boyunca diğer Neandertallerden izole kalmış bir gruba ait olduğunu düşündürüyor.

Fotoğraf: Ludovic Slimak

Thorin adını verdiler

Araştırmacılar bu gizemli Neandertal’e ‘Yüzüklerin Efendisi’ romanlarının yazarı J. R. R. Tolkien’in bu kitaplarda kurduğu evrenden bir karakter olan “Thorin”in adını verdi. Toulouse Üniversitesi’nde paleontolog ve çalışmanın başyazarı olan Ludovic Slimak, IFLScience’a bu kararlarını “Hobbit’teki Thorin Yalnız Dağ’ın içindeki son cüce krallardan biriydi, soyunun da sonuncusuydu. Neandertal Thorin de kendi soyunun sonuncusu” diye açıklıyor.

Slimak, Thorin ve diğer Neandertaller arasındaki farkın ne kadar büyük olduğunu anlatmak için “Büyükannenizin küçük köpeğini kurttan ayıran şey de 50 bin yıllık bir farklılaşma” örneğini veriyor. Yine de biz Thorin’le diğer Neandertalleri aynı tür olarak sınıflandırabiliyoruz.

Çalışmanın kıdemli yazarı Kopenhag Üniversitesi’nden Martin Sikora “Thorin ve diğer geç dönem Neandertaller arasındaki farklılaşmayı Afrika dışındaki tüm modern insanlarla karşılaştırabiliriz. Modern insanların fenotiplerinin ne kadar geniş yelpazeli olduğunu bildiğimiz için Neandertal popülasyonları arasında da benzer bir çeşitlilik beklerdim” dedi.

10 günlük yürüme mesafesinde birbirini görmezden gelen iki grup

Bu iki Neandertal grubu arasındaki fark özellikle tuhaf. Çünkü diğer geç dönem Neandertaller Thorin’in gayet yakınındaydı, ancak gruplar arasında besbelli çok az ya da belki de hiç temas yoktu. Bu kopukluk araştırmacıları şaşırtmış, mağara tortusunun yaşını öğrenmeleri yapılan işlemde yanlışlık olup olmadığını sorgulamalarına neden olmuştu. Ama hayır, işlemler doğruydu.

Thorin’in diş yapısı. Fotoğraf: Xavier Muth

Bu kez Thorin’in kemik ve dişlerindeki izotopları analiz eden ekip onun nasıl bir iklimde yaşadığına dair fikir edinebildi. Geç dönem Neandertaller Buzul Çağı’nda yaşarken erken Neandertaller çok daha sıcak bir iklimdeydi. Oysa Thorin de geç dönem Neandertaller gibi çok soğuk bir iklimde yaşamıştı. Nedeni bilinmeyen bir şekilde Thorin ve kabilesi diğerlerine karışmamıştı.

Araştırmacılar Homo sapiens’in böyle bir ayrışmayı sürdürmesini hayal bile edemeyeceklerini söylüyor. Belki de Neandertal kuzenlerimiz bizim gibi düşünmüyordu… Slimak “Thorin ve kabilesi diğer Neandertal popülasyonlarıyla gen alışverişinde bulunmadan 50 bin yıl geçirdi. Yani birbirinden 10 günlük yürüme mesafesinde yaşayan iki Neandertal kabilesinin birbirini tamamen görmezden gelerek bir araya yaşadığı 50 bin yıl söz konusu” diyor.

Merhametin en eski kanıtlarından: Altı yaşındaki Down sendromlu Neandertal çocuk