Uzayda ölmeye direnen bir teleskopumuz var

Avrupa Uzay Ajansı AUA’nın en iddialı ve bilim için en faydalı işlerinden biriydi, 2013 yılında Gaia’yı uzaya göndermek.

Bu bir uzay aracı ve teleskoptu. Görevi, Samanyolu galaksisindeki iki milyardan fazla yıldızın üç boyutlu haritasını çıkarmaktı. Nitekim bu yaptı, bugün elimizde galaksimizin epey iyi bir haritası var, bunu Gaia’ya borçluyuz.

Gaia, Yunan mitolojisinde bütün tanrıların ve yeryüzündeki bütün yaşamın anası kabul edilir. Yeryüzünün kozmik bir varlık olarak kişileştirilmiş hali.

Günümüzde bütün yeryüzünü, taşı toprağı insanı börtüsü böceğiyle her şeyi tek bir varlık, bütün gezegeni tek bir yaşayan varlık, Gaia kabul eden bir teori bile var.

İşte arkasında böyle bir mitoloji olan uzay aracı Gaia inanılmaz büyüklükte veri topladıktan, kendi galaksimizle ilgili bizi bilgisayarda simülasyonlar yapabilir hale getirdikten sonra görevini tamamladı ve emekliye ayrıldı.

Geçen hafta perşembe günü onun için bir emeklilik töreni düzenlendi AUA’da. Zaten artık yakıtı bitmek üzereydi, son bir hamleyle AUA’daki Gaia ekibi isimlerini uzay aracının bilgisayarına yazılmak üzere gönderdi. İçlerinde bazıları kişisel elveda metinleri bile yazmıştı.

Gaia, dile kolay şimdiye kadar 13 binden fazla makale yazılmasına yardımcı olan gözlemler yatı, daha hala tam incelenmemiş verileri var, astronomları bekleyen. Gaia insanlığın evrene bakışını değiştirdi, sağladığı veriler kendisini izleyen başka teleskoplara yol gösterdi. Dolayısıyla perşembe günkü tören de duygusal oldu.

Ama izleyen günlerde tuhaf bir şey yaşandı. Gaia, hala dünyaya sinyal göndermeye devam ediyor, veri iletiyordu. Oysa çoktan kapanmış olmalıydı ve güneşimizin etrafında tur atan karanlık bir objeye dönüşmeliydi.

Gaia’nın operatörlerinden Tiago Nogueira bu hayatta kalma isteğini ve Gaia’nın ölmeye direnmesini en iyi anlayanlardan biri. “Gaia en zor şartlarda, radyasyon fırtınalarında, minik meteor çarpmalarında ve dünyayla iletişiminin kopması halinde bile hayatta kalmak, çalışmaya devam etmek için tasarlanıp üretildi” diyor, “O yüzden siz ne lkadar kapatmak isterseniz isteyin o kendini yeniden başlatıyor ve kaldığı yerden işine devam ediyor.”

Peki ne olacak? Geçen perşembe son görevlerini yapıp Gaia’yı emekliye ayıran ve evlerine dağılan ekip mecburen geri geldi. Şimdi Gaia’yı gerçekten ve son kez kapatmak için oldukça uzun bir başka prosedürü hayata geçiriyorlar.