Uzayda uzun süre kalmak ‘erkek astronotlarda ereksiyon bozukluğu yaratabilir’miş

Uzayda ev özlemi, kas erimesi, kemik incelmesi, kanser riski artışı ve uzay sonsuzluğunda ölüm ihtimaliyle karşı karşıya kalmak gibi sorunlarla boğuşması yetmezmiş gibi, erkek astronotların dünyaya erekte olamama sorunuyla dönme ihtimali de yüksekmiş.

Kozmik radyasyon ve yerçekimsiz ortamda uzun süre kalmanın erkek astronotların cinsel sağlığı üzerindeki etkisini değerlendiren ilk çalışma olduğu iddia edilen araştırmada kozmik ışınların ve daha az miktardaki mikro yerçekiminin sertleşme sağlayan dokuların işlevini bozabileceği ve etkilerinin potansiyel olarak yıllarca sürebileceği tespit edildi.

Bu kanıya fareler üzerindeki deneyler sonucunda varıldı. Önümüzdeki yıllar için Dünya yörüngesinin ötesine mürettebatlı uzay görevleri planlanıyor. Mesela ABD 2025 yılına kadar astronotlarının yeniden Ay’da yürümesini umuyor, hatta 2030 sonuna kadar Ay’da kalıcı üs kurmayı hedefliyor. Yıllardır süren Mars’a ilk insan gönderme projesinden bahsetmiyoruz bile.

Ancak uzayda uzun süre bulunmanın sağlığımız üzerinde bazı garip etkileri olduğu da yadırganamaz. Önceki araştırmalarda mikro yerçekiminin astronotların kalp atış hızını ve kan basıncını düşürdüğü, hatta görme bozukluklarını da beraberinde getirdiği görülmüştü. Bu listeye şimdi ereksiyon bozukluğu eklendi.

Ekip ilk olarak “arka bacak boşaltma” denen yöntemle farelerde mikro yerçekimi simülasyonu yaptı. Bu işlemde 43 erkek fare arka bacakları kaldırılıp 30 derecelik açıyla yatırıldı ve dört hafta boyunca bu pozisyonda tutulmaları sağlandı. Diğer 43 erkek fare ise kafesinde istediği gibi davranabildi.

Her iki gruba yüksek ya da düşük seviyede kozmik radyasyon verildi. Hiç radyasyon verilmeyen fareler de vardı. Yaklaşık bir yıl sonra araştırmacılar farelerde ereksiyon bozukluğu olup olmadığını araştırdı. Bunu vücuttaki antioksidan seviyenin düşük olduğunu gösteren oksidatif stres seviyesini ölçerek yaptılar. Çünkü ereksiyon bozukluğuyla ilişkilendirilen antioksidan düşüklüğünde vücuttaki oksidatif stres de artıyor.

Belli bir miktar radyasyona maruz kalan farelerin penislerinin etrafındaki erektil dokuda hiç radyasyona maruz kalmayan farelere kıyasla oksidatif stres seviyesinin çok daha yüksek olduğu ve kan damarlarının daha darlaştığı görüldü. Bu risk faktörü sadece mikro yerçekimine uğrayan farelerde de arttı, ama sadece radyasyona maruz kalanlara kıyasla riskin oranı daha düşüktü.

Olur mu olur: Hindistan’ın yeni hedefi 2040 yılına kadar Ay’a astronot göndermek