‘Yamyam’ ölü yıldızda kendi gezegenini yedikten sonra metal yara izi kaldı

Gökbilimciler ölü bir yıldızın yörüngesindeki gezegenlerden birinin parçasıyla beslendiğine dair alışılmadık bir işaret tespit etti: Yıldızın yüzeyinde metal bir yara izi vardı. Bilim insanları bu keşfin bir yıldızın yaşam döngüsünün son aşamalarında bile gezegen sistemlerinin dinamik doğasına ışık tuttuğunu söylüyor.

Gezegenler yeni yeni oluşmakta olan bir yıldızın çevresinde kümelenen gaz ve toz girdaplarından oluşuyor. Bu kümelere gezegenimsi disk deniyor. Ne var ki zaman ilerleyip de yıldız yaşlanarak ölmeye başladığında, oluşmasına yardımcı olduğu gezegenleri ve asteroitleri tüketebiliyor.

Gökbilimciler Şili’deki Avrupa Güney Gözlemevi’nin Çok Büyük Teleskobu’nu kullanarak Dünya’dan yaklaşık 63 ışık yılı uzaktaki beyaz cüce olduğu bilinen ölü bir yıldızı gözlemledi. Gözlem sırasında yıldızın yüzeyinde metalik bir iz olduğu görüldü. Araştırmacılar bunun yıldızın manyetik alanında tespit edilen bir değişiklikle ilgili olduğunu belirledi.

Astrophysical Journal Letters’da yayınlanan çalışmanın başyazarlarından Dr. Stefano Bagnulo, “Güneş’imiz gibi yavaş yavaş soğuyan yıldızlar olan beyaz cücelerden bazılarının kendi gezegen sistemlerini bir yamyam gibi tükettiği bilinen bir şey. Ama şimdi yıldızın manyetik alanının bu süreçte etkin bir rol oynadığını ve beyaz cücenin yüzeyinde yara izi bıraktığını keşfettik” diyor.

Araştırmacıların incelediği beyaz cücenin adı WD 0816-310. Bir zamanlar Güneş’e benzeyen ancak ondan biraz daha büyük olan bir yıldızın Dünya boyutlarındaki kalıntısı kendisi. Yıldızın yüzeyinde metal yığını olduğu ortaya çıkan epey görülür koyu bir iz kaldı.

Bu metal birikiminin yaklaşık 500 kilometre (310 mil) genişliğinde ve Güneş Sistemi’nin en büyük ikinci asteroidi olan Vesta kadar ya da ondan daha büyük bir gezegenin parçası olabileceği belirtiliyor. Beyaz cücelerle ilgili yapılan önceki gözlemlerde çevrelerindeki gezegenlerden ya da asteroitlerden gelen metallerin ölü yıldızların yüzeyine dağıldığı görülmüştü. Ancak WD 0816-310’da bu metal birikimi yıldızın yüzeyine yayılmak yerine metalin tek bir alanında odaklanmış. Bunun sebebinin ise yıldızın manyetik alanının metalleri yıldızın o bölgesine doğru çekmesinden kaynaklandığı belirtiliyor.

Yaklaşık beş milyar yıl içinde kendi Güneş’imizin de beyaz cüceye dönüşmesi bekleniyor. Bunun öncesinde kırmızı dev haline gelmesi beklenen Güneş, sonrasında şişecek ve içindeki malzemeleri serbest bıraktıkça genleşecek. NASA’nın tahminine göre Güneş kırmızı dev haline geldiğinde muhtemelen Merkür ve Venüs gibi Güneş Sistemi’nin iç kısımlarındaki gezegenleri buharlaştıracak ama Dünya’nın akıbeti belirsizliğini koruyor.

En küçük ve en ağır “Beyaz Cüce”