40 yıldır ‘bizim akrep’ diyorduk, meğer yeni bir türmüş

Türkiye’nin akrep faunasıyla ilgili çalışmaları olan, örnekler toplayıp tür teşhisleri yapan ve yayılış alanlarını belirleyen Prof. Dr. Ersen Aydın Yağmur Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yayılan ve ‘Mezopotamya akrebi’ (Mesobuthus mesopotamicus) olarak tanımlanan akrep türünde yoğunlaştı.

Irak’tan gelen Mesobuthus örneklerini çalışan ve bunu Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ndeki popülasyonla karşılaştıran Prof. Dr. Yağmur bu popülasyonun Türkiye’ye özgü bir tür olduğunu keşfetti, buna ‘Mesobuthus faiki’ adını verdi.

Yağmur çalışmasını ABD’de akreplerle ilgili yayın yapan ‘Euscorpius’ adlı dergide yayımlayarak yeni türü bilim dünyasına kazandırdı.

‘Yeni bir tür olduğunu fark ettim’

Yağmur “Türkiye’deki akrep faunasını ve türlerin yayılışlarını belirlemeye çalıştığını” belirterek “Tanımladığımız bu yeni türün Türkiye’nin Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde bulunduğu yaklaşık 40 yıldır biliniyor. Önceleri ‘Mesobuthus eupeus’ türü olduğu sanılmış. Sonrasında ‘Mesobuthus phillipsii’ ve ‘Mesobuthus mesopotamicus’ türleri olduğu düşünüldü. Bu popülasyonun Mezopotamya bölgesine özgü ‘Mesobuthus mesopotamicus’ türü olduğu değerlendirilmişti. Iraklı meslektaşlarımla bir süredir Irak’ın akrepleri üzerine çalışmaktayım. ‘Mesobuthus mesopotamicus’ türünün Irak’taki yayılışı üzerine yaptığımız bir çalışma sırasında, Türkiye’nin Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde bulunan popülasyonun bu türe ait olmadığını ve yeni bir tür olduğunu fark ettim. Bu yeni türün morfolojik özelliklerini ve yayılışını anlatan bir makale yazdım. Bu tür, daha seyrek kıllı ve kahverengi renkli olmasıyla ‘Mesobuthus mesopotamicus’ türünden ayrılıyor. Adıyaman, Diyarbakır, Gaziantep, Kahramanmaraş, Kilis, Mardin, Siirt, Şanlıurfa ve Şırnak illerinde yayılıyor” dedi.

‘Her safhasında yardımlarını gördüm’

Doktora tez çalışmasını Türkiye’nin Güneydoğu Bölgesi’nin akrep faunası üzerine yapan Yağmur “Uzun süre alan-saha çalışmaları sırasında babam Mehmet Faik Yağmur’un her safhada yardımlarını gördüm. Onun yardımları olmasaydı doktora çalışmamı bitirmem çok daha zor olurdu. Bu yeni türü tez çalışmalarım sırasında birçok bölgede tespit ettim. Ayrıca babam Mardin ve Şanlıurfa illerinde bazı köylerde sınıf öğretmenliği yapmıştı. Saha çalışmalarım sırasında köy civarlarını ziyaret ederek bu türün buralarda var olduğunu tespit ettim. Bu sebeple bu yeni türü, babamın adına ithaf etmeye karar verdim” dedi.

‘Mesobuthus faiki’ türünün zehrinin etkili olmakla beraber insan için ölümcül olmadığını, fakat çocuklar ve alerjik bünyeli insanlar için tehlikeli olabileceğini sözlerine ekledi.

ABD’li müze müdürü Türkiye’den kaçırmaya çalışmıştı

Anadolu’da yaşayan endemik türdeki zehirli böcek türleri ABD Ulusal Doğa Tarihi Müzesi Müdürü Prof. Lorenzo Prendini’nin gözaltına alınmasıyla gündemdeydi. Prendini valizinde 1500 akrep, tarantula ve örümcekle İstanbul Havalimanı’nda yakalanmıştı.

Fotoğraf: Prof. Lorenzo Prendini

Adliyeye sevk edilmiş, adli kontrol şartıyla serbest bırakılmış, ifadesinde şunları söylemişti:

“New York City Üniversitesinde profesör olarak işime devam ediyorum. Sayısını bilmediğim hayvanları Türkiye’nin çeşitli bölgelerinden topladım. Bunlarla ilgili araştırma yapacaktım, uzun süreceği için yanımda götürmek istedim. Daha önce başka ülkelerde de benzer şekilde çalışmalar yaptım, oradakileri ülkeme götürebildim. Türkiye’de de bunu yapabileceğimi düşündüm, yasa dışı olduğunu bilmiyordum.”

Türkiye’deki meslektaşları da Prendini’nin bilimsel olarak iyi bir yerde bulunduğu, ‘en fazla hırsına yenik düşmüş olabileceği’ görüşündeydi.

Numune topladığı yerler Pozantı, Antep, Mardin, Iğdır, Artvin ve Samsun olarak sıralanmıştı.