Balkız’ı sarhoş eden, filmlere konu olan meşhur deli bal üretimi başladı

Deli bal Karadeniz Bölgesi’nin sahil kesiminde yetişen ve yılda 15-20 gün çiçek açan orman gülünden arıların aldığı nektarla elde ediliyor. Halk arasında deli bal olarak bilinmesinin nedeni içinde bulunan grayanotoksin maddesi. Bir tür zehir olan bu madde fazla veya az olmasına bağlı olarak balın etkileri çok farklı seyredebiliyor. Grayanotoksin miktarı çok yüksekse tansiyon düşürücü etki gösteriyor hatta halüsinasyon görmeye neden olabiliyor.

Orman gülü balını tüketirken çok dikkatli davranmak gerekiyor. Faydaları var ama ölüme kadar gidebilecek sonuçlar da doğurabilir.

Sahip olduğu özellikleriyle Hollywood’un radarına girmeyi başaran bal 2009 yapımı ‘Sherlock Holmes’ filminin yanı sıra Agatha Christie’nin ‘Elmayı Yılan Isırdı’ adlı romanından 2023’te uyarlanan ‘Venedik’te Cinayet’ filminde karşımıza çıkıyor.

Sherlock Holmes’te, idam edilen Lord Blackwood’un daha sonra canlanması üzerine Sherlock Holmes ve yardımcısı Doktor Watson olayın gizemini araştırıyor ve idam edilmeden önce Blackwood’un deli bal yemesinin ardından nabzı bir süreliğine durunca öldü sanıldığı belirleniyor.  Holmes olayın sırrını “Deli bal, Türkiye’de Karadeniz Bölgesi’nde yetişir, uyutur ve nabzı düşürür” sözleriyle açıklıyor.
“Venedik’te Cinayet” filminde ise Türkiye’den getirilen deli balın etkilerinden bahsediliyor.

2022’de Düzce’nın Yığılca bölgesinde bir yavru ayı bal kovanlarına daldı ve buradaki deli baldan bolca yemişti. Balkız adı verilen ayının sarhoş ve baygınlık geçiren görüntüleri dünya basınında yer bulmuştu.

Kastamonu Arı Yetiştiricileri Birliği Başkanı Cem Başar AA muhabirine bölgenin yoğun olarak orman gülü örtüsüne sahip olduğunu söyledi.
Deli bal üretimini yağış ve iklim şartları gibi sınırlayan faktörler bulunduğuna işaret eden Başar “Yağış çok olduğunda üretim düşüyor. Bu sezon yağış düşük, üretimin iyi olacağını düşünüyoruz. Deli balın üretimi kısıtlı miktarda. Kastamonu’da yıllık birkaç ton civarında üretimi var” dedi.
Deli balın faydalarına değinen Başar “Hipertansiyon hastalarının kullanmasını bazı doktorlar tavsiye ediyor. Deli balın genel anlamda nabzı ve tansiyonu düşürücü özelliği var. Yedikten 10-15 dakika içinde etkisini göstermekte. Burada önemli olan doktor tavsiyesi üzerine tüketmek” diyerek bilinçsiz tüketilmemesi gerektiğini anımsattı.

Azdavay ilçesine bağlı Sada köyünde bal üreticiliği yapan Mustafa Karaçam hobi olarak başladığı arıcılıkta yaklaşık 40 kovanla çiçek balı ve deli bal üretimi yaptığını anlattı. Sezonda 150-200 kilogram deli bal aldığını söyledi.

‘Tarihteki ilk biyolojik silah’

İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Tıp Fakültesi Adli Tıp Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. İsmail Hamit Hancı deli balla ilgili en ilginç hikayenin dünyanın ilk coğrafyacısı ve tarihçisi olarak bilinen Strabon’un “Geographika” kitabında anlatıldığını söyledi.
Kitapta tarihteki ilk zehir bilimci ve biyolojik silahları kullanan kişi olarak anılan Pontus Kralı 6. Mithridates ile ilgili anının aktarıldığını belirten Hancı hikayeyi şöyle anlattı: “Mithridates dağlık ülkeden geçerken Roma İmparatorluğu’nun generali Pompey’in ordusunun üç bölüğünü imha etmiştir. Bunlar ağaç dallarındaki peteklerden elde edilen deli balı kaselere koyup yol üzerine bıraktı. Romalı askerler bunu yiyip bilinçlerini kaybedince onlara saldırarak kolayca hepsini saf dışı ettiler. Bu şekilde kullanılan deli bal, bazı tarihçiler tarafından tarihin ilk biyolojik silahı olarak değerlendirilir.”

Bütün Türkiye dün “deli balı”ndan sarhoş olan bu yavru ayıyı konuştu