Cop28’de Suudi engeli: Fosil yakıtı konuşmak bile istemiyor

Dünyanın en zengin petrol ihracatçılarından Suudi Arabistan küresel ısınmayla mücadele için fosil yakıtların kademeli olarak kullanımdan çıkması konusunda zirvenin başından beri devam eden tartışmanın sonuçlanmasının en büyük engellerinden biri haline geldi.

Zirveye katılan Suudi delegesi fosil yakıtların adı bile geçse, o anlaşma metnine imza vermeyeceğini kesin bir dille açıkladı. Suudi müzakereciler yaklaşık 118 ülkenin onayladığı “2030 yılına kadar yenilenebilir enerji kapasitesinin üç katına çıkarılması” hükmüne de itiraz etti.

New York Times’ın haberine göre Suudi diplomatlar tartışmaların önünü tıkamak ve görüşmeleri yavaşlatmak için epey becerikli davranmış. Uyguladığı taktikler arasında bazı ülkeler için sil baştan başlamak anlamına gelen yeni kelimeler eklemek, yoksul ülkelerin iklim değişikliğine uyum sağlamasına yardımcı olacak bir hükmün görüşülmesini yavaşlatmak ve fosil yakıtların kademeli olarak azaltılması için baskı yapan müzakerecilerle aynı masaya oturmayı reddetmek de var.

Suudilerin itirazları zirve için sıkıntı yaratıyor, çünkü iklim zirvesinde karar için oybirliği gerekiyor. Katılımcı 198 ülkeden birinin bile anlaşmayı veto etmesi kararın geçmemesi anlamına geliyor.

Suudi Arabistan konuyu konuşmak bile istemiyor

Kararın önündeki en büyük engel Suudi Arabistan olsa da tek engel o değil. Fosil yakıtların kademeli olarak kullanımdan kalkması konusuna ABD de bazı eklemeler yapmaya çalışıyor. Hindistan ve Çin ise fosil yakıtlar içinde havayı en çok kirletenlerden olan kömürün kullanımını yasaklayacak bir anlaşmaya karşı çıkıyor. İran ve Rusya’nın derdi ise doğalgaz kullanımını koruyacak hükümler ekletmek. Irak gibi pek çok ülke ise, geçim kaynağı petrol ve doğalgaz olan ülkelerin böyle bir kararla yıkıma uğrayacağı endişesiyle zengin ülkelerden mali destek talep ediyor.

Bu kadar ülke saymışken niye Suudi Arabistan’ı öne çıkarıyorsunuz diye sorabilirsiniz. BM’nin geçen haftaki müzakerelere katılan eski iklim danışmanı Linda Kalcher “Çoğu ülke fosil yakıtlardan ne ölçüde ya da ne kadar hızlı çıkılacağı konusunda farklı düşüncelere sahip. Suudi Arabistan ise konuyu konuşmak bile istemiyor” diyor.

Zirve bugün bitiyor ve ülkeler Dubai’de fosil yakıt kullanımını kademeli olarak azaltma konusunda bir anlaşmaya varabilirse tarihi bir ana şahit olacağız. Ancak özellikle Körfez ülkeleri bu kararı kendi geleceklerine bir meydan okuma gibi görüyor. Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) Genel Sekreteri Haitham al-Ghais “Siyasi amaçlı kampanyaların halkımızın refahını ve geleceğini riske atması kabul edilemez” diyerek fosil yakıtları hedef alan her türlü metnin reddedilmesi çağrısı yaptı.

Suudi Arabistan ve bazı petrol şirketleri karbon yakalama ve depolama gibi teknolojilerin petrol ve doğalgazdan kaynaklanan sera gazlarının salımını engelleyebileceğini savunarak görüşmelerin yönünü fosil yakıtlardan uzaklaştırıp genel olarak emisyona çevirmeye çalıştı. Diğer dünya liderleri ve çevreciler ise emisyonları azaltmanın en iyi yolunun güneş, rüzgar ve nükleer gibi daha temiz enerji türlerine geçmek olduğunu ve karbon yakalamayı alternatifin olmadığı nadir durumlara saklamak gerektiğini söylüyor.

Cop28’de tuhaf tartışma: Zirve başkanı ‘bizim fosil yakıtımız zararsız’ diyor