Antarktika bu yıl Arjantin büyüklüğünde deniz buzu kaybetmiş
Dünyanın en büyük buzdağı yıllar sonra harekete geçti
Bilim insanları Antarktika'da sabit duran dünyanın en büyük buzdağının 30 yılı aşkın bir süre sonra ilk kez harekete geçtiğini söylüyor.
Dünyanın en büyük buzdağı A23a'nın 15 Kasım 2023'te çekilen uydu görüntüsü. Fotoğraf: Avrupa Birliği/Copernicus Sentinel-3 1986 yılında Filchner-Ronne buz sahanlığından kopan devasa bir buz kütlesi Antarktika’nın Weddell Denizi tabanına deyim yerindeyse çakılıp kaldı. A23a adı verilen buzdağı yaklaşık 400 metre genişliğinde ve 4 bin kilometrekarelik alana yayılıyor. Karşılaştırma yapmak gerekirse bu buzdağı New York’un yaklaşık üç katı büyüklüğünde.
Bir zamanlar Sovyetlere ait bir araştırma istasyonuna ev sahipliği yapan buzdağı tabanının Weddell Denizi’ne çakılı kalmasından sonra hiç yerinden hareket etmemişti. Ancak durum değişti. Son uydu görüntüleri yaklaşık bir trilyon ton ağırlığındaki buzdağının güçlü rüzgârlar ve akıntıların da yardımıyla Antarktika Yarımadası’nın kuzey ucundan hızla sürüklendiğini gösteriyor. CNN International’daki habere göre buzdağı günde beş kilometre yol kat ediyor.
British Antarctic Survey’de buzulbilimci olan Oliver Marsh Reuters’a verdiği demeçte bu büyüklükte bir buzdağının hareket halinde görülmesinin nadir olduğunu söylüyor. Dolayısıyla bilim insanları buzdağının ilerleyişini yakından takip ediyor. Devasa buzdağının hız kazandıkça Antarktik Kutup Çevresi Akıntısı’na doğru ilerleyeceği düşünülüyor. Bunun da onu “buzdağı geçidi” olarak bilinen bir yoldan Güney Okyanusu’na yönlendireceği tahmin ediliyor.
Buzdağı neden şimdi harekete geçmiş olabilir? Henüz bilinmiyor. Marsh “Zaman içinde muhtemelen inceldi ve okyanus tabanından yükselip okyanus akıntıları tarafından itilmesini mümkün kılan kaldırma gücüne sahip oldu” diyor.
Dünyanın en eski buzdağları arasında yer alan A23a Güney Georgia adasında karaya oturabilir. Ancak böyle bir senaryo Antarktika’nın vahşi doğası için sorun yaratabilir. Zira milyonlarca fok, penguen ve deniz kuşu bu adada ürüyor ve çevredeki sularda besin arıyor. A23a onların besine ulaşmasının önünü kesebilir.
Daha önce 2020 yılında A68 adında başka bir dev buzdağı da Güney Georgia’ya çarparak deniz tabanındaki yaşamı etkileyeceği ve besine erişimi keseceği korkusu yaratmıştı. Ancak buzdağının daha küçük parçalara ayrılmasıyla böyle bir felaket yaşanmamıştı. A23a olur da A68 gibi tehlike yaratırsa sonu onun gibi de olabilir.
Marsh “Bu büyüklükte bir buzdağı çok daha sıcak olan Güney Okyanusu’nda uzun süre hayatta kalma potansiyeline sahip. Dolayısıyla daha kuzeyindeki Güney Afrika’ya ilerleyerek deniz taşımacılığını sekteye uğratabilir” diyor.
Oyunlar ve Bulmacalar