‘Yapay sel’ iddiası: Bangladeş’te beş milyon kişi selden etkilendi, suçu Hindistan’da arıyorlar

Birkaç hafta öncesine kadar hükümetle öğrenciler arasında kanın gövdeyi götürdüğü Bangladeş’te bugün halkı sular götürüyor. Mecaz yok, anlattığımız tamamen gerçek. Yüzlerce insan göğüs hizasına kadar ulaşan sel sularında, ıslanmasın diye eşyalarını başlarının üstünde tutarak güvenli bir yere gitmeye çalışıyor.

Video: CNN International

Bangladeş’in güneydoğusundaki Feni şehrine girildiğinde buranın neden ülke tarihindeki en kötü sellerden birinin merkez üssü olduğu hemen anlaşılıyor. Çarşamba gecesinden bu yana 11 bölge sular altında kaldı. Feni’nin nüfusu 1,5 milyon.

Suçlu onlara göre Hindistan

Bangladeş nehirlerin ve su yollarının üstüne kurulmuş bir ülke. Halkı balıkçılık ve pirinç tarlalarında tarım yaparak hayatta kalmaya çalışıyor. Ülke sel ve kasırgalara da alışık. Özellikle son yıllarda bilim insanları insanların sebep olduğu iklim değişikliğinin olağanüstü hava olaylarını şiddetlendirdiğini söylüyor. Ancak bu seferki sel Bangladeşlileri bile şaşırttı. Şimdi halk yaşadıkları sorunlardan Hindistan’daki yetkilileri sorumlu tutuyor.

CNN International’ın haberine göre Feni’de yaşayanlar sel felaketine sebep olan şeyin Hindistan’ı Bangladeş’e sınırı olan Tripura eyaletindeki Dumbur barajından hiçbir uyarı yapmadan su boşaltmakla suçladı. Öyle ki CNN muhabirleri Rebecca Wright, Anna Coren, Salman Saeed ve Mark Phillips bazı Feni sakinlerinin “Hindistan’dan nefret ediyoruz” ve “Hindistan’ın suyu bu” diye haykırdı.

Kurtarma çalışmalarına gönüllü olarak katılmak için başkent Dakka’dan evine dönen bilgi teknolojileri çalışanı 29 yaşındaki Şerifül İslam “Barajın kapağını açtılar ama bize hiç bilgi vermediler” dedi. Hindistan ise barajın kasıtlı olarak boşaltıldığı iddialarını reddederek barajın taşmasında şiddetli yağmurların etkili olduğunu söyledi. Bununla birlikte elektrik kesintisi ve iletişim arızası nedeniyle akıntı yönünde olan komşularına olağan uyarıyı yapamadıklarını kabul etti.

20 kişi öldü

Sel bölgesine giriş ve çıkışlarda tek yol teknelerle sağlanıyor. Tüm ana yollar araçlara kapalı ve kurtarma çalışmaları elektrik kesintisi ve şehirdeki iletişimin neredeyse tamamen durması nedeniyle yavaşlamış durumda. Ordu ve donanma yardım operasyonlarını koordine etmek üzere harekete geçirildi. Son birkaç günde Dakka’dan ve ülkenin diğer bölgelerinden kurtarma ve yardım ulaştırma çalışmalarına yardım için gelen insanlar tek yürek oldu.

Reuters reported that at least 20 people have died and more than 5.2 million have been affected in Bangladesh by floods caused by relentless monsoon rains and overflowing rivers, officials said on Sunday.#TOLOnews pic.twitter.com/xpHnDpFDjP

— TOLOnews (@TOLOnews) August 26, 2024

Kimileri de aile üyelerini aramak için memleketlerine dönmeye başladı. Dakka’da İngilizce öğretmeni olarak çalışan 35 yaşındaki Abdüsselam iki kız kardeşi, bir erkek kardeşi ve onların çocukları dahil ailesinin 12 üyesinin Feni’nin merkezine 25 km uzaktaki kırsal bölgede mahsur kaldığını söylüyor örneğin. “Hayatta olup olmadıklarını bilmiyorum” diyen Abdüsselam “Elektrik yok, gaz yok, internet yok” diye de ekliyor.

Bangladeş’teki sel felaketinden yaklaşık beş milyon kişi etkilendi, 20 kişi hayatını kaybetti. Ama sel suları çekildikçe bilançonun daha da büyümesinden korkuluyor. Komşu Hindistan’da ise yetkililer en az 26 kişinin öldüğünü, 64 binden fazla kişinin Tripura bölgesindeki yardım çadırlarına sığındıklarını söylüyor.

Şeyh Hasina ve Modi’nin arası iyiydi

Sel mağdurlarının öfkesi ise büyüyor. Sel felaketi tam da 15 yıldır iktidarda olan Şeyh Hasina’nın istifaya zorlanarak ülkeyi terk ettiği dönemde meydana geldi. Geçici hükümetin basın sekreteri Şefikül Alam’a göre Hindistan’ın Bangladeş’teki büyükelçisi Prenay Verma, Bangladeş’in geçici hükümetine barajdaki otomatik boşaltımın yüksek su seviyesi nedeniyle meydana geldiğini açıkladı. Oysa bazıları bunda siyasetin de rol oynadığını düşünüyor.

Nobel Barış Ödülü’ne sahip Muhammed Yunus öncülüğündeki Bangladeş geçici hükümetindeki öğrenci temsilcilerinden biri olan Nahid İslam “Hindistan uyarı yapmadan barajı açarak insanlık dışı bir davranış sergiledi” dedi.

Bu ayın başlarında bindiği bir helikopterle Hindistan’dan kaçan Hasina, iktidardayken Hindistan’ın bu yıl görevdeki üçüncü dönemine başlayan Başbakanı Narendra Modi ile güçlü bağlar kurmasıyla biliniyordu. Hasina görevden alındıktan sonra partisine sadık olduğu düşünülen ve çoğunluğu Hindu olan kişilere karşı misilleme yapıldığına dair haberler ortaya çıkınca Hindistan’da da endişeler yükselmeye başladı.

Hindistan Dışişleri Bakanlığı perşembe günü selden Dumbur Barajı’ndan boşaltılan suyu sorumlu tutmanın “doğru olmadığını” söyledi. Bakanlık Bangladeş’teki selin “esasen” barajın aşağısındaki Gumti Nehri’nden akan sudan kaynaklandığını anlattı. Açıklamada “Hindistan ve Bangladeş’in ortak nehirlerinde meydana gelen seller, her iki tarafın da acı çekmesine neden olan ortak bir sorundur ve çözüm için karşılıklı işbirliği gerekmektedir” dendi.

Diplomatik tartışmalar süredursun kurtarma ekipleri operasyonların lojistik zorluğu de beraberinde getirdiği sel bölgesinde gece gündüz çalışıyor. Normalde Dakka’dan dört saatte ulaşılabilen bölgeye selden sonra ulaşmak sekiz saate çıktı. Tekne bulmak zor, pek çok aile yakınlarını almak için bölgeye akın ediyor ama yakınlarına nasıl ulaşacaklarını onlar da bilmiyor. Babası, annesi, büyükannesi ve küçük kardeşi Feni’de olan 24 yaşındaki Yasin Arafat “Çaresizim çünkü teknem yok” diyor. Köyünde aralarında iki hamile kadının da olduu 35 ailenin çatılara tırmandığını duymuş. Ama oraya gidebileceği bir kurtarma botu bulamamış: “Suları yok, yiyecekleri yok ve çok korkuyorlar. 48 saattir onlardan hiç haber alamadım” dedi.

Üç şehirde heyelan ve sel: Bir ölü, bir kayıp