Slovakya’da ‘Moskova’ya yakın’ Fico koalisyonu

Orta Avrupa ülkesi Slovakya, 30 Eylül’deki seçimlerle gündeme gelmişti. Seçimlerin sonucunda sandıktan, ‘Moskova yanlısı’ olmakla itham edilen ve seçim öncesinde Ukrayna’ya yardımları keseceği vaadiyle öne çıkan eski Başbakan Robert Fico çıkmıştı.  Sandıktan Fico’nun çıkması ardından hükümetin kurulmasının beklendiği Slovakya’da koalisyon anlaşmasına varıldı. Fico, Çarşamba günü merkez sol ve milliyetçi partilerle hükümet kurma konusunda anlaşmaya vardı. Sözkonusu hükümetin, ülkenin Ukrayna’ya verdiği desteği azaltması bekleniyor.

Slovakya’nın Ukrayna’ya verdiği askeri desteği sona erdirmeyi planlayan eski başbakanın lideri olduğu Smer (Yön) Partisi, 30 Eylül’de yapılan parlamento seçimlerinde oyların yüzde 22.9’unu almayı başarmıştı. Bu oyla 150 sandalyelik parlamentoda 42 sandalye elde eden Smer, sandıktan üçüncü sırada çıkarak 27 sandalyeye sahip olan Hlas (Ses) Partisi ve 10 milletvekili kazanan aşırı milliyetçi ve Rusya yanlısı Slovak Ulusal Partisi (SNS) ile koalisyona gitmekte uzlaştı.

Slovakya’nın Macaristan’a yaklaşacağı endişesi

Rusya’ya uygulanan yaptırımları eleştiren ve Ukrayna’ya dair yardımları kesme gündemiyle öne çıkan Fico’nun hükümetini, 26-27 Ekim’deki Avrupa Birliği (AB) zirvesi öncesinde kurması bekleniyor. AB Zirvesinin ana gündem başlığının da Ukrayna’ya yapılacak yardımlar oluşturacak. Fico’nun kuracağı hükümetin Slovakya’yı Macaristan’a yaklaştırması bekleniyor. Slovakya’da böyle bir hükümetin kurulması Avrupa Macaristan ile beraber Rusya’ya yakın iki yönetim olması anlamına da geliyor. Savaşın başladığı 24 Şubat 2022 tarihinden bu yana Orban liderliğindeki Macaristan, Batı’nın Rusya’ya yönelik tavrı ve yaptırımları karşısında Moskova’dan yana bir tutum izlemişti.

Sınırında yalnızlaşan Ukrayna

Öte yandan Slovakya’nın Moskova çizgisine kayacak bir hükümetle yönetilecek olması, Ukrayna için de kritik bir anlam ifade ediyor. Bratislava’nın da Kiev’den uzaklaşması Ukrayna’yı sınır komşuları bakımından yalnızlaştıracak hamlelerden biri olacak. Ukrayna’nın kuzeyin komşusu Belarus zaten rusya’nın en büyük müttefiklerinden biriyken, kuzeybatı komşusu Polonya da kendi iç siyasetindeki yükselen sesler nedeniyle Kiev’e yönelik tavrından sapmıştı. Her ne kadar Rusya’dan yana bir çizgi izlemese de Polonya, tahıl krizi yaşadığı Ukrayna’ya silah yardımını askıya alarak pazar günü yapılacak seçimlerde kendi seçmeninin sırtını sıvazlama politikası izlemeyi tercih etmişti.

SMER, HLAS ve milliyetçi Slovak Ulusal Partisi (SNS), ülkenin NATO ve AB üyesi olarak temel dış politika duruşunu sürdürme vaadini içeren bir koalisyon ve parlamento liderliği kurulmasına ilişkin bir mutabakat anlaşması imzaladı. Mutabakatta ülkenin dış politikasına dair ise ayrıntı belirtilmedi.

Liberaller, SMER dışında bir arayış içindeydi

Seçimin ikinci partisi liberal-sol İlerici Slovakya Partisi (PS) Genel Başkanı Michal Simecka, SMER ile işbirliği yapmayacaklarını ve diğer partiler ile bir siyasi oluşum aradıklarını söylemişti. Simecka, “(SMER Genel Başkanı) Robert Fico’nun oluşturduğu çoğunluğun karşısında alternatif bir çoğunluk yaratmak için alan ve irade olup olmadığını araştırıyoruz” ifadelerini kullanmıştı.

HLAS Genel Başkanı Peter Pellegrini ise partileri olmadan herhangi bir koalisyonun kurulamayacağını savunarak, görüşmeleri bu sorumlulukla gerçekleştireceklerini ifade etmişti.

Fico’nun başbakanlık koltuğunda 4’üncü dönemi

Yapılan koalisyon anlaşmasına göre Smer başbakan ve diğer altı bakanı belirleyecek. Hlas parlamento başkanını ve yedi bakanı, SNS de üç bakanı atayacak. Smer’in lideri Fico da böylece dördüncü defa başbakanlık görevini üstlenmiş olacak. Fico’nun yeniden iktidara gelmesi, Slovakya’nın rotasını çevirmesine, Macaristan Başbakanı Viktor Orban ya da Hukuk ve Adalet Partisi yönetimindeki Polonya’nın yolunu izlemesi ihtimalini kuvvetlendiriyor. “Slovakya’nın egemenliğinin ve ulusal çıkarlarının korunması hükümetin önceliği olacaktır” diyen Fico’nun Avrupa Birliği ve NATO’daki dengeleri değiştirmesi ihtimali de uzmanlar tarafından dile getiriliyor.

30 Eylül seçimleri

2020’deki genel seçimi yüzde 25’lik oy oranıyla birinci sırada tamamlayan muhafazakar Sıradan İnsanlar ve Bağımsız Şahsiyetler Partisi (OLANO), 30 Eylül 2023’teki seçimlerin kaybedeni oldu. Seçime, İnsanlar İçin Partisi (Za Ludi) ve Hristiyan Birliği (KU) ile üçlü ittifak kurarak giren OLANO, yüzde 8,89 oranında oy alarak ciddi bir hezimet yaşadı. Yaklaşık 4,4 milyon seçmenin bulunduğu ülkede seçime katılım oranı yüzde 68,51 olarak tespit edildi.

Seçim barajının ittifaklar için yüzde 7, müstakil partiler için yüzde 5 olduğu ülkede, bir ittifak, altı parti meclise girmeyi başardı. Buna göre ilk 4 partinin dışında Hristiyan Demokratik Hareket Partisi (KDH) yüzde 6,82, Özgürlük ve Dayanışma Partisi (SAS) yüzde 6,32 ve milliyetçi Slovak Ulusal Partisi (SNS) yüzde 5,62 oranında oy aldı.

Bu sonuçlara göre 150 sandalyeden oluşan meclise, eski Başbakan Fico’nun partisi SMER 42, PS 32, HLAS 27, OLANO ittifakı 16, KDH 12, SAS 11, milliyetçi SNS ise 10 milletvekili sokmayı başardı.

5 yılda 5 başbakan değişti

Slovakya’da siyasi istikrarsızlık, mafya ile siyaset ilişkilerini kaleme alan Slovak gazeteci ile nişanlısının öldürüldüğü Şubat 2018’den beri sürüyor. Koalisyon, azınlık ve teknokrat hükümetlerinin kurulduğu ülkede, 5 yılda 5 başbakan değişti.

Orta Avrupa’da dengeler değişiyor: Slovakya’da Fico hükümet kurmaya çalışacak