Almanya artık ‘Acı vatan’ olmayabilir: Türkler dahil çifte vatandaşlık hakkı geri geliyor

BBC Türkçe’nin haberine göre çifte vatandaşlık hakkının tanınmasıyla Türklerin ayrımcılık eleştirisinin bertaraf edilmesi hedefleniyor. Hükümet aynı zamanda Alman vatandaşlığına geçişleri kolaylaştırarak nitelikli iş gücünü ülkeye çekmeyi amaçlıyor.

Hükümetin bir diğer planı da ülkede aşırı sağcı popülist Almanya İçin Alternatif Partisi’ne siyasi desteğin arttığı bir dönemde yürürlüğe girmesini umduğu reformla, göçmenlerin siyasi katılımını güçlendirmek.

84 milyonluk Almanya’da yaşayan 12 milyondan fazla göçmenin Alman vatandaşlığı bulunmuyor. Ancak bunların neredeyse yarısı 10 yıldır Almanya’da ve vatandaşlığa geçiş için gerekli 8 yıllık ikamet koşulunu karşılıyor. Ancak katı düzenlemeler ve çifte vatandaşlığa izin verilmemesi nedeniyle Alman vatandaşlığına başvurmuyorlar: 2022’de bu hakka sahip olanların sadece yüzde 3.1’i vatandaşlık başvurusu yapmış.

Peki bu yasada neler var?

‘Vatandaşlık hukukunun modernizasyonu’ başlığını taşıyan 61 sayfalık yasa tasarısında vatandaşlığa başvurmak için Almanya’da 8 yıl yasal olarak ikamet etmiş olma şartı 5 yıla indiriliyor.

‘Ülkeye oldukça iyi uyum sağlamış’ diye ifade edilen kişilereyse 3 yıl sonra başvuru imkânı tanınıyor. Ama bu da kolay değil. Çünkü söz konusu kişinin çalışma hayatında üstün performans göstermesi ya da gönüllü işler üstlenmesi, çok iyi Almanca bilmesi, kendisi ve ailesinin geçimini sağlayabilmesi.

Yasa tasarısı, birden fazla vatandaşlığa sahip olmaya da izin veriyor.

Almanya’da doğan yabancı çocuk, Alman vatandaşı olabilecek ama…

Ayrıca yasa değişikliği yabancı anne babanın Almanya’da doğan çocuklarının Alman vatandaşlığına sahip olmasına da imkân tanıyor. Tek koşul, ebeveynlerden birinin 5 yıldan fazla Almanya’da düzenli olarak ikâmet etmesi ve daimi oturuma sahip olması.

Yasa Federal Meclis’te kabul edilerek yürürlüğe girdiği takdirde Almanya çoklu vatandaşlığın önlenmesi prensibini terk etmiş olacak, çifte vatandaşlık olarak da adlandırılan, birden fazla ülkenin vatandaşlığına sahip olma hakkı, herkese tanınan bir hak olacak. Bu hak özellikle Alman vatandaşlığını alabilmeleri için Türk vatandaşlığından çıkmaları şart koşulan Türk göçmenler için önemli bir dönüm noktası olarak nitelendiriliyor.

Almanya yıllardır AB üyesi ülkeler ve İsviçre ile vatandaşlıktan çıkılmasına izin vermeyen Arjantin, Küba, İran, Suriye, Afganistan, Brezilya gibi pek çok ülke vatandaşına çifte vatandaşlık hakkı tanıyor. Ülkedeki en büyük göçmen grubunu oluşturan Türk vatandaşlarının bu haktan yararlanmasına izin verilmemesi ise hararetli tartışmalara yol açıyor.

Göçmen kuruluşları bu düzenlemelere “ayrımcılık” eleştirisi yöneltiyor. Hukukçular bunların hem Anayasa’nın hem de Avrupa Vatandaşlık Sözleşmesi’nin ayrımcılık uygulanmasını yasaklayan hükümlerini ihlal ettiği uyarısında bulunuyor.

‘Artık kimliklerinin bir parçasından vazgeçmek zorunda bırakılmayacaklar’

Alman İçişleri Bakanı Nancy Faeser, çifte vatandaşlığa artık izin verileceğini şu ifadelerle duyurdu: “Göçmenler artık gelecekte kimliklerinin bir parçasından vazgeçmek zorunda bırakılmayacaklar.”

Almanya’daki Türkiyeli göçmenler için bir diğer önemli değişiklik, ülkeye misafir işçi olarak gelen ilk nesil göçmenler için sağlanan kolaylıklarla ilgili. Bu göçmenler için Alman vatandaşlığına geçiş kriterleri esnetilecek. Söz konusu göçmenler, Almanya’nın hukuki, siyasi ve sosyal düzenine ilişkin soruların yer aldığı vatandaşlık testinden muaf tutulacaklar. Günlük hayatlarını idame ettirebilecek düzeyde sözlü Almanca dil bilgisi yeterli sayılacak.

Tasarıda bu kapsama, 1974 yılından önce Almanya Federal Cumhuriyeti’ne, 1990’dan önce de Demokratik Almanya Cumhuriyeti’ne gelenlerin gireceği belirtiliyor.

Almanya hâlâ acı vatan mı?