Ateşkes anlaşması tamam: Gazze’de katliam 15 ay sonra duruyor

Dünya, son 15 aydır görülmemiş dehşette ve eşitsizlikte bir savaşa tanıklık ediyor son 15 aydır.

Hamas’ın 7 Ekim 2023’te İsrail’in Güneyine saldırması, 1200’den fazla kişiyi öldürüp 300’den fazla İsrailliyi de rehin alıp Gazze’ye götürmesiyle birlikte başlayan savaşta İsrail uçakları, topçusu, tankları ve kara askerleri son 15 ayda Gazze’de taş üstünde taş bırakmadı, milyonlarca insanı defalarca bulundukları yerden kaçmaya zorladı, 50 binden fazla Filistinliyi öldürdü, milyonlarcasını açlığa, sefalete ve barınma sorunlarına mahkum bıraktı.

İsrail inanılmaz büyüklükteki  gücüyle bu daracık toprak parçasındaki siviller dahil herkese uçakları, topçusu, tankı, komandoları ile saldırırken karşısında bir ordu yoktu, derme çatma silahlarla, el yapımı “füze”lerle karşı koymaya çalışan küçük bir gerilla grubu vardı.

Bu vahşi ve eşitsiz savaş nihayet Amerika Birleşik Devletleri’nin sahiden ağırlığını koymasıyla 15 ay sonra bitiyor. Dün ateşkes anlaşması taraflarca resmen açıklandı ama aslında dün bile İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırıları devam etti, uçaklar dün de bomba yağdırdı.

Ateşkes anlaşması 19 Ocak Pazartesi günü yürürlüğe girecek. Ama şimdiden Gazze’de büyük sevinç gösterileri var. Han Yunus kentinden gelen fotoğraflar, Gazzelilerin savaşın bitecek olmasından ne kadar memnun olduklarını da gösteriyor. İsrail’de de benzer şekilde rehine yakınları sevinç gösterileri yaptı.

Ateşkes anlaşması için aslında İsrail ve Hamas oldukça uzun zamandan beri Mısır ve Katar’ın arabuluculuğunda, ABD’nin bastırmasıyla ve yine arabuluculuğunda görüşüyorlardı. Zaman zaman kesintiye uğrayan bu görüşmelerde birkaç kez anlaşmaya çok yaklaşılmıştı ama her seferinde taraflardan biri, daha çok da İsrail’in aşırı sağcı hükümeti anlaşmanın hayata geçmesine engel olmuştu.

Ama bu kez ABD’de Donald Trump’ın başkan seçilmesi ve onun “Ateşkes 20 Ocak’a kadar yapılmaz ve İsrailli rehineler evlerine dönmezse orayı cehenneme çeviririm” diye tehdit yollaması, onun yanısıra gitmekte olan Biden yönetiminin de anlaşmayı 20 Ocak öncesine yetiştirmek için sahiden harekete geçmesi, ateşkesi mümkün kıldı.

Amerikan New York Times gazetesine göre Amerikan siyasi tarihinde nadir görülen bir işbirliği oldu, gelen başkanın ekibiyle giden başkanın ekibi müthiş bir koordinasyon içinde birlikte çalışarak bu anlaşmayı mümkün kıldı.

Ancak son dakikada anlaşmanın kredisini kimin kazanacağı meselesi ortaya çıktı; çünkü Donald Trump daha anlaşma resmen duyurulmadan kendi sosyal medyasında bu başarının kendisine ait olduğunu dünyaya ilan etti. Onun paylaşımından bir süre sonra Başkan Joe Biden kameraların karşısına geçti, “Bu başarı kime ait” sorusuna “Şaka mı yapıyorsunuz” cevabını verdi.

Ancak başarının kime ait olduğu konusunda bir başka taraf daha vardı: İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu teşekkür mesajında Joe Biden’ın adını ancak dördüncü paragrafta geçirdi, daha çok Trump’a teşekkür etti. 

Ateşkesin yürürlüğe gireceği tarih bile Amerikan siyasetine göre ayarlanmıştı. 20 Ocak’ta Trump yemin edip göreve başlayacak, ateşkes Joe Biden’ın görevdeki son gününde devreye girecek.

Tarihin garip bir cilvesi, bu ateşkes Amerikalılara 1981’de tam da Ronald Reagan’ın başkan olarak göreve başlayacağı, Jimmy Carter’ın ise Beyaz Saray’daki son gününü geçirdiği zamanları hatırlattı. Carter da, son gün İran’daki Amerikalı rehineleri kurtarmıştı ve bunun için Reagan yönetiminin de katkıları olmuştu.

Ateşkes anlaşması üç aşamadan oluşuyor. İlk aşamada İsrail, 7 Ekimden sonra tutukladığı ve 7 Ekim saldırılarına karışmamış 1000 Filistinliyi serbest bırakacak, karşılığında isimleri belirlenmiş 33 rehineyi alacak.

Bir yandan İsrail ordusu kademe kademe Gazze’den çekilecek, bir yandan Gazze’ye insani yardımın girmesine izin verilecek. Eğer ateşkes anlaşması her üç aşamasını da tamamlamayı başarırsa ardından kalıcı barış için uluslararası toplum bir kez daha devreye girecek.

Giden Biden yönetimi, iki devletli çözümü savunuyor, Filistinliler’in de devleti olmasını öngörüyordu. Yeni yönetimin bu konuda ne düşündüğünü henüz bilmiyoruz.

İşte ateşkes anlaşmasının metni

Erdoğan: Türkiye Gazze halkının yanında