Batı İsrail ile saf tuttu, Ortadoğu tepkili, Şii Hilali çok sert

İsrail ve Hamas arasında başlayan 16 yılın en şiddetli çatışmaları sürerken dünyadan da kınama ve destek mesajları gelmeye devam ediyor. Hamas’ın başlattığı Aksa Tufanı operasyonu tüm dikkatleri İsrail’e çevirdi.

Türkiye, Rusya, Mısır ve Suudi Arabistan itidal (soğukkanlılık) çağrısı yaparken, Hizbullah, İran ve Suriye İsrail’e yönelik sert açıklamalarda bulundu.

Batı ülkeleri ise Hamas’ın söz konusu operasyonunu kınayarak İsrail’e destek açıklamasında bulundu.

İsrail ve Filistin’de yaşanan son gelişmeleri linkteki haberimizden takip edebilirsiniz.

Türkiye

Erdoğan’dan itidal çağrısı

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, 4’üncü Ak Parti Olağanüstü Kongresi’nde konuştu. Taraflara itidal çağırısı yaptı. Erdoğan, “Tüm tarafları itidalle hareket etmeye, gerilimi daha da tırmandıracak fevri adımlardan uzak durmaya çağırıyoruz” dedi.

İsrail ve Filistin arasında yaşanan gelişmelere Türkiye’den gelen tepkileri linkteki haberimizden okuyabilirsiniz.

Şii Hilali

İran’dan Hamas’a tam destek

İran dini lideri Ayetullah Ali Hamaney’in üst düzey askeri danışmanı Yahya Rahim Safevi, Hamas’ın İsrail’e karşı başlattığı Aksa Tufanı operasyonunu desteklediklerini söyledi. İsrail’i hedef alan operasyonlar nedeniyle Hamas’ı tebrik eden Safevi, “Biz bu operasyonu destekliyoruz ve direniş cephesinin de bu operasyonu desteklediğinden eminiz. Filistin ve Kudüs özgürleşene kadar Filistinli mücahitlerin yanında olacağız” ifadelerini kullandı.

Hamas’ın saldırılarının havai fişeklerle kutlandığı İran, İsrail’e göre Hamas’a destek verdi. İsrail, Hamas’ın İran aldığı destekle sözkonusu operasyona başladığını açıklayarak uluslararası topluma Tahran yönetimini kınama çağrısında bulundu.  İsrail Cumhurbaşkanlığı’ndan yapılan yazılı açıklamaya göre, Herzog, Hamas’ın İran’daki komutanlarından emir ve destek alarak İsrail’e karşı “sebepsiz kanlı bir saldırı” başlattığını ifade etti. İsrail vatandaşlarına tehdidi ortadan kaldırmak için tüm önlemleri alacaklarını kaydeden Herzog, İsrail’in zorlukların üstesinden geleceğini dile getirdi. Herzog, uluslararası topluma “Hamas ile müttefiki ve destekçisi İran’ı koşulsuz kınama” çağrısı yaptı.

İsrail’in haritadan silinmesi yönünde resmi görüşü onyıllardır savunan İran mayıs 1948’de İsrail Devleti’nin kurulmasının ardından, Türkiye’den sonra İsrail’i egemen bir devlet olarak tanıyan ikinci Müslüman çoğunluklu ülkeydi. İsrail’in kurucusu ve ilk Başbakanı Ben Gurion, İran’ın Ortadoğu’da önemli bir müttefik olarak da görüyordu. Hatta Altı Gün Savaşı’nın ardından İran, İsrail’in petrol ihtiyacının önemli bir kısmını sağladı. Bunun sağlandığı Trans-İsrail boru hattı 1968 yılında inşa edilmişti. İran, 1979 İran İslam Devrimi’nde Şah Muhammed Rıza Pehlevi’nin devrilmesinden sonra boru hattının kullanımını durdurdu.

Hamas’la ‘yeni sayfa’ açan Suriye İsrail’e sert çıktı

2011 yılında Suriye’de patlak veren iç savaşta, Şam yönetimine karşı tavır alan Hamas’a bir destek de Suriye’den geldi. Yakın zaman Şam yönetimiyle ‘yeni bir sayfa açan’ Hamas’ın operasyonu için Suriye Dışişleri Bakanlığı bir açıklama yaptı. Bakanlık açıklamasında Filistin halkının haklarını elde etmesinin tek yolunun direniş olduğu vurgulandı.

Suriye’nin resmi haber ajansı SANA’nın aktardığına göre Bakanlık açıklamasında, Filistin halkına yönelik ‘vahşi işgal uygulamalarını kınadığını’ ifade ederken, direnişin bu uygulamalara verdiği tepkinin, Filistin halkının topraklarında bağımsız bir devlet kurma, meşru geri dönüş hakkını kullanma ve bu halka yakışır bir gelecek inşa etme hakkını kanıtladığını vurgulandı.

Hamas, 2011’de gösteriler patlak verince Müslüman Kardeşler bağları sebebiyle Esad yönetimine karşı tavır almıştı. Hamas mezhepler üstü ‘Direniş Ekseni’nden mücadeleyi uzaklaştırılmak ve Arap Baharı ile birlikte oluşturulmak istenen ‘Sünni Eksen’e kaydırılıyordu. Esad’a göre “Müslüman Kardeşler sonunda kendi tabiatına uygun (ihanet) davranmıştı.”

Uzun süren bu ‘kırgın’ ilişkilerin sonucunda taraflar yeni bir sayfa açmak için 2022’de adım attılar. Hamas’ı Şam ile yeniden masaya iten birçok sebebi var. Bunun en önemlileri ise dünyada ihvanın gücünün kırılması ve Şam’ın uluslararası arenaya geri dönüşü.

Lübnan Hizbullah: Bugün cephelerin birleşme günüdür

https://twitter.com/Hezbollah_FA/status/1710541734927589641?s=20

Lübnan’daki Hizbullah Hareketi, Hamas’ın İsrail’e başlattığı saldırıyı desteklediklerini duyurdu. Hizbullah’ın yazılı açıklaması, örgüte yakınlığıyla bilinen Al Mayaden’den duyuruldu. hizbullah, Gazze Şeridi üzerinden İsrail’e başlatılan saldırı dolayısıyla Filistinlileri tebrik ettiğini açıkladı. Açıklamada, Hamas’ın operasyonunun ‘İsrail’in devam eden suçlarına ve kutsallara yönelik ihlallerine kararlı bir yanıt’ olduğu ifade edildi.

Filistin sahasındaki gelişmeleri yakından takip ettiklerini ve Filistinli taraflarla sürekli temas halinde olduklarını aktaran Hizbullah, İsrail hükümetinin Filistin direnişinin sahada öğrettiklerinden ders çıkarması gerektiğini vurguladı.

Lübnan Hizbullah’ının Farsça X hesabından yapılan açıklamada, “Bugün tüm cephelerin birleştiği gündür” açıklaması yapıldı.

Hizbullah ile Hamas’ın ilişkileri Suriye’de patlak veren savaşı takiben bozulmuştu. Taraflar arasında yaşanan siyasi ayrılıklar, ilişkilerinin kesilmesine ve karşılıklı suçlamalara yol açmıştı.

Batı Ülkeleri

Biden: ABD, İsrail’le birlikte ve geri çekilmeyeceğiz

İsrail-Hamas çatışmasına ilişkin açıklamalarda bulunan ABD Başkanı Joe Biden “ABD İsrail’le birlikte ve geri çekilmeyeceğiz. Netenyahu ile telefon görüşmesi yaptım, ABD ‘nin yanında olduğunu söyledim. İsrail bu saldırılara karşı kendini savunma hakkında sahiptir” dedi.

ABD Başkanı Joe Biden şu ifadeleri kullandı: “ABD İsrail’le birlikte ve geri çekilmeyeceğiz. Binlerce roket saatler içerisinde İsraillilerin üzerine yağdı. Sivilleri de öldürdü. Masum insanlar öldürüldü. Yaşlı insanlar Hamas tarafından esir alındı. Netanyahu ile bir görüşme yaparak, ABD’nin terör saldırıları için İsrail’in yanında olduğunu söyledim. İsrail bu saldırılara karşı kendini savunma hakkında sahiptir. Herhangi bir tarafın intikam alacağı bir zaman değildir. Aileler birbirinden koptu. Bizim ruhumuzun bir parçası koparıldı bugün. Ürdün Kralı ile görüştüm, Kongre ile görüştüm ve ulusal güvenlik ekibimi İsrail’e yönlendirdim. Mısır, Türkiye, Umman, BAE, Katar ve Filistinli yetkililer ile iletişime geçtim. Ekibimize daimi olarak temasta kalma emrini verdim. Başbakana yakın şekilde bireysel olarak temasları sürdüreceğim. ABD, İsrail’i bir ülke olarak tanıyan ilk ülke oldu. 11 dakika sonra tanıdı.”

Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi sözcüsü, ABD’nin  Hamas’ın İsrailli sivillere yönelik saldırılarını ‘kesin bir dille kınadığını’ ve İsrail hükümeti ve halkının yanında olduğunu söyledi. Sözcü, Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan’ın İsrailli mevkidaşı Tzachi Hanegbi ile görüştüğünü ve yakın temas halinde kalacağını bildirdi.

İngiltere’den Hamas’a kınama

İngiltere Başbakanı Rishi Sunak saldırılar karşısında şoke olduğunu söyledi ve “İsrailli yetkililerle temas halindeyiz ve İsrail’deki İngiliz vatandaşları seyahat tavsiyelerine uymalıdır” diye ekledi.

İngiltere Dışişleri Bakanı James Cleverly, İngiltere’nin Hamas’ın İsrail’e düzenlediği sürpriz saldırıyı ‘kesin bir dille kınadığını’ açıkladı.

Bakan, “İngiltere, Hamas’ın İsrailli sivillere yönelik korkunç saldırılarını kesin bir dille kınamaktadır. Birleşik Krallık İsrail’in kendini savunma hakkını her zaman destekleyecektir” dedi.

Almanya, Fransa ve İtalya’dan İsrail’e destek

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Hamas’ın Aksa Tufanı operasyonunu ‘terör saldırısı’ olarak nitelendirdi. Macron, “İsrail’e karşı düzenlenen saldırıları terör saldırılarını şiddetle kınıyorum” dedi. “Kurbanlarla, aileleriyle ve onlara yakın olanlarla tam dayanışma içinde olduğumu ifade ediyorum” ifadelerini kullandı.

Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock da Hamas’ın İsrail’e yönelik beklenmedik operasyonun şiddetle kınadığını ifade etti ve masum insanlara yönelik şiddetin derhal durdurulması gerektiğini söyledi. Baerbock, “Gazze’den İsrail’e yönelik terörist saldırıları şiddetle kınıyorum. Masum sivillere yönelik şiddet ve roketler derhal durdurulmalıdır. İsrail’le ve uluslararası hukuk çerçevesinde teröre karşı kendini savunma hakkıyla tam bir dayanışma içindeyiz” dedi.

İtalya, Gazze’den İsrail’e başlatılan operasyona ilişkin ‘acımasız saldırı’ nitelendirmesinde bulundu ve İsrail’in yanında olduğunu kaydetti.

AB’den İsrail’e destek

Avrupa Birliği Dış İlişkiler Yüksek Temsilcisi Josep Borrell X platformu üzerinden yaptığı açıklamada Hamas’ın saldırılarını kınadığını ifade etti. Borrell, “İsrail’den gelen haberleri üzüntüyle takip ediyoruz. Hamas’ın saldırılarını kesinlikle kınıyoruz. Bu korkunç şiddet derhal durdurulmalı. Terör ve şiddet hiçbir şeyi çözmez. AB, bu zor anlarda İsrail ile dayanışmasını ifade ediyor” dedi.

Ortadoğu

Irak’tan destek açıklaması

Irak’tan yapılan açıklamada, Filistinlilerin 7 Ekim sabahı başlattıkları operasyonların ‘yıllardır uğradıkları haksızlığın bir sonucu’ olduğu belirtildi. Irak hükümeti, İsrail’in Gazze Şeridi’ne düzenlediği saldırıyı kınadı ve Irak’ın her zaman Filistinlilerin yanında olduğunu bildirdi.

Suudi Arabistan’dan itidal çağrıları

Suudi Arabistan Dışişleri Bakanlığı, yaptığı açıklamada “İsrail ve Filistinliler arasındaki şiddetin derhal durdurulması” çağrısında bulundu. Bakanlık, “Bir dizi Filistinli grup ile İsrail işgal güçleri arasında yaşanan ve birçok cephede yüksek düzeyde şiddete yol açan benzeri görülmemiş gelişmeleri takip ediyoruz”. ifadelerini kullandı.

Katar: Gerginliğin sorumlusu İsrail ama taraflar itidalli olsun

Katar, abluka altındaki Gazze Şeridi’nde yaşanan olaylardan İsrail’in sorumlu olduğunu belirtti. Katar Dışişleri Bakanlığı, yaptığı yazılı açıklamada, bölgedeki gelişmelerle ilgili endişesini ifade ederek, tüm taraflara gerginliği sona erdirme, sükûneti sağlama ve azami şekilde itidalli olma çağrısında bulundu. Açıklamada, “Sonuncusu, Mescid-i Aksa’ya polis himayesinde düzenlenen baskınlar olmak üzere Filistin halkının haklarını ihlal etmeye devam etmesi sebebiyle halihazırda yaşanan gerginliğin sorumlusu yalnızca İsrail’dir” ifadesine yer verildi.

Bakanlık, “İsrail’in, uluslararası hukuka yönelik bariz ihlallerini durdurmaya, Filistin halkının tarihi hakları ile uluslararası meşruiyet kararlarına saygı göstermeye zorlanması ve bu olayların Gazze’deki Filistinli sivillere karşı yeni bir orantısız savaşı ateşlemek için bahane olarak kullanılmasının önlenmesi için uluslararası toplumun ivedilikle harekete geçmesi gerektiğini” vurguladı. Açıklamada ayrıca Katar’ın “Filistin meselesinin haklılığı, kardeş Filistin halkının meşru hakları ile 1967 sınırlarında başkenti Doğu Kudüs olan bağımsız bir devletin kurulması konusundaki kararlı tutumu” yinelendi.

KİK: Sorumlu İsrail’dir ama gerilim düşmeli

Körfez İşbirliği Konseyi’nin (KİK) sitesinden yayınlanan yazılı açıklamaya göre, KİK Genel Sekreter Budeyvi, Gazze ve sınır bölgesindeki çatışmalarda, masum sivillerin korunması için İsrail güçleri ve Filistinliler arasındaki gerilimin bir an evvel düşürülmesi çağrısı yaptı. Açıklamasında “Saldırıların sonuçlarından İsrail sorumludur” ifadelerini kullanan Budeyvi, İsrail’in Filistin halkına ve kutsal mekanlara yönelik devam eden saldırılarından doğan sonuçların sorumluluğunun tamamen Tel Aviv yönetimine ait olduğunu kaydetti. Budeyvi, İsrail’in devam eden saldırılarının uluslararası sözleşme ve yasaların açık bir ihlali olduğunu belirterek, saldırıların Filistin sorununun çözümüne yönelik barış süreci çabalarına engel olduğuna işaret etti.

KİK Genel Sekreteri Casim Muhammed el-Budeyvi, uluslararası topluma, işgal altındaki Filistin topraklarında arzu edilen barış ve istikrarın sağlanması için Filistin halkına, 1967 topraklarında başkenti Kudüs olmak üzere, kendi devletlerini kurma yönünde meşru haklar kazandırma çabalarını hızla yeniden canlandırmaya destek verme çağrısında bulundu.

Rusya

Kremlin operasyona temkinli yaklaştı

Rusya’nın haber ajansı Interfax, Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Mihail Bogdanov’un açıklamalarına yer verdi. Habere göre Rusya, İsrail-Filistin çatışmasının tırmanmasıyla ilgili olarak İsrail, Filistinliler ve Arap ülkeleriyle temas halinde. Bogdanov, itidal çağrısında bulunduklarını da vurguladı. Sputnik ise Rusya Dışişleri Bakanlığı’nın “İsrail’de tarafları acilen ateşkese çağırıyoruz” açıklamasına yer verdi.

Afrika

Sisi’den ‘diplomasi trafiği’ talimatı

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi, Filistin ile İsrail arasındaki gerilimin düşürülmesi ve bölgedeki durumun kontrol altına alınması için ‘diplomatik temasların artırılması’ talimatı verdi. Mısır Cumhurbaşkanlığı, Hamas ile İsrail’in karşılıklı saldırılarına ilişkin yazılı açıklama yayımladı. Açıklamada, Cumhurbaşkanı Sisi’nin, Gazze’deki gelişmeleri ‘Stratejik Kriz Yönetim Merkezi’nde bizzat takip ettiği belirtildi. Açıklamada, “Cumhurbaşkanı Sisi durumu kontrol altına almak ve taraflar arasındaki gerilimin daha fazla tırmanmasını önlemek için Mısır temaslarının yoğunlaştırılması talimatı verdi” ifadeleri kullanıldı.

Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şukri’nin Filistin ile İsrail arasındaki gerilimin düşürülmesi için uluslararası yetkililerle yoğun temaslarda bulunduğu bildirildi. Mısır Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamaya göre, Şukri, bölgedeki son gelişmelerin ardından bazı mevkidaşları ve Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell ile telefonda görüştü.

Mısırlı Bakan, görüşmelerinde, Filistin ile İsrail arasındaki gerilimin durdurulması ve tarafların itidalli olmasının önemini vurguladı.

Açıklamada ayrıca Mısır’ın söz konusu krizi kontrol altına almak için her düzeyde yoğun temasta bulunduğu ifade edildi.

Cezayir: İsrail’in zalimane saldırıları endişeyle takip ediliyor

İsrail’e bir tepki de Afrika ülkesi Cezayir’den geldi. Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, Cezayir’in, onlarca Filistinlinin hayatına mal olan İsrail’in Gazze Şeridi’ne yönelik “zalimane” saldırılarını büyük bir endişeyle takip ettiği belirtildi. Açıklamada, “Cezayir, en temel insani ilkeleri ve uluslararası meşruiyeti ihlal eden bu politika ve uygulamaları şiddetle kınıyor” denildi. “Siyonist işgalin baskı ve zulüm politikasında” ısrarcı olduğu vurgulanan açıklamada, “Cezayir, Filistin halkını Siyonist işgalin baskı ve zulmünden korumak için uluslararası toplumun ilgili uluslararası kurumlar aracılığıyla derhal müdahale etmesi yönündeki talebini yineliyor” ifadelerine yer verildi.

Libya ve Fas: İsrail’in ihlallerine son verin

Libya Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, “Filistinlilere eziyetler, Mescid-i Aksa’ya yönelik ihlaller ve Yahudi yerleşim birimlerinin inşasına karşılık Filistin direnişinin tepkisinin sonuçlarından İsrail’in sorumlu olduğu” belirtildi.  Açıklamada, uluslararası topluma İsrail’in ihlallerine son verilmesi ve kanlı çatışmanın durdurulması çağrısı yapıldı.

Fas Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada da Gazze Şeridi’nde kötüye giden durumla ilgili derin endişe duyulduğu ve hangi taraf olursa olsun sivillerin hedef alınmasının kınandığı kaydedildi.

Asya

Modi: İsrail ile dayanışma içindeyiz

Hindistan Başbakanı Narendra Modi ise “İsrail’deki terör saldırıları haberiyle derinden sarsıldım. Düşüncelerimiz ve dualarımız masum kurbanlar ve aileleriyle birlikte. Bu zor zamanda İsrail’le dayanışma içindeyiz” yorumunu paylaştı.

Taliban: Filistin halkının direnişi meşrudur

Taliban yönetimi Dışişleri Bakanlığı da X hesabından yaptığı açıklamayla Filistin’e ve Hamas desteğini açıkladı. “Filistin halkının topraklarının ve kutsal yerlerinin özgürlüğü için her türlü savunma ve direnişi meşrudur” ifadelerinin kullanıldığı açıklamada, İslam İşbirliği Teşkilatı ve uluslararası topluma çağrı da yapıldı. Filistin sorununun çözümünün Filistinlilere yasal haklarını vermek olduğu vurgulandı.

Güney Amerika

Brezilya, Hamas saldırılarını kınadı

Brezilya Dışişleri Bakanlığı Hamas operasyonunu kınadı. İki devletli çözüme vurgu yapılan açıklamada Birleşmiş Milletler’in toplantıya çağırılacağı bildirildi.

Tribünler

Celtic tribünlerinden Filistin’e destek

İskoçya Premier Lig’in 8. haftasında Celtic sahasında Kilmarnock’u konuk etti. Celtic Park’ta oynanan karşılaşmayı ev sahibi ekip 3-1 kazandı. Celtic taraftarları, yaşanan son olaylardan dolayı Filistin’e destek olmak amacıyla “Özgür Filistin” pankartı ve Filistin bayrakları açtı.

SAVAŞ! Hamas İsrail’i binlerce roketle vurdu, Kudüs camilerinden cihat çağrısı

 

‘Aksa Tufanı’ operasyonuna Türkiye’den ilk tepkiler