Putin gelemeyince Erdoğan gidiyor

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, bölgedeki tahıl ticareti için büyük önem taşıyan Karadeniz Tahıl Koridoru Anlaşması’nın yeniden tesis edilmesi amacıyla Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’i görmeye Rusya’ya gidecek.

Bloomberg’in 8 Eylül olarak bildirdiği Erdoğan-Putin görüşmesi, Erdoğan’ın G-20 için Hindistan’a gitmesinden önce yapılacak. Her iki taraf da görüşmelerin Soçi’de yapılacağını doğruladı. Ancak Rus haber ajansı TASS’ın diplomatik kaynaklara dayandırdığı haberinde görüşme tarihinin 4 Eylül olduğu belirtildi.

Fidan’dan ‘asıl anlaşmaya dönme’ vurgusu

Rusya tahıl anlaşmasından çekildiğinden beri Ukrayna limanlarını bombaladı ve Ukrayna’ya doğru ilerleyen bütün gemilerin ‘düşman gemisi’ olarak görüleceğini söyleyerek ticari gemilere gözdağı verdi. Hatta bunun bir örneği olarak İzmail Limanı’na ilerleyen Türk ticari gemi Şükrü Ozan’a uyarı ateşi bile açtı. Bu süreçte küresel gıda fiyatlarında artış yaşandı. Ukrayna ise Batı’nın da desteğiyle Romanya ve Bulgaristan üzerinden alternatif bir ihracat rotası oluşturmaya çalışıyor.

Rusya Dışişleri Bakanlığı’nın pazartesi günkü açıklamasına göre geçen hafta Ukrayna’yı ziyaret eden Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın da Rus mevkidaşı Sergey Lavrov ile bir araya gelmesi bekleniyor.

Zelenski ve Ukraynalı mevkidaşı Dmitro Kuleba ile görüşen Fidan, Türkiye’nin tahıl anlaşmasına dair görüşünü, “Tahıl taşımacılığının kilit önemdeki araçları liman ve gemilerin bombalanarak tahrip edilmesini onaylamamız mümkün değildir. Tam da bu nedenle en başından beri Rusya’nın anlaşmaya geri dönmesi gerektiğini düşünüyoruz. Rusya’nın dahil olmadığı herhangi bir çözüm ya da alternatifte bu tür olaylarla karşılaşmaya devam edeceğimizi düşünüyoruz” sözleriyle belirtti.

Kuleba ise alternatif yolun başarılı olabileceğini inandıklarını söylemekle beraber asıl anlaşmanın yeniden canlandırılmasının kendileri için de en uygun çözüm olduğunu vurguladı.

Rusya’yı kızdıran görüşme

AKP Sözcüsü Ömer Çelik, Erdoğan’ın Moskova gezisi hakkındaki değerlendirmesinde, “Cumhurbaşkanımız küresel bir gıda krizini önlemeye yardımcı olmak için yoğun bir diplomasi yürüttü” dedi. Bu da görüşmenin esas gündem maddesinin tahıl anlaşması olduğunu gösteriyor. Bununla birlikte TASS’a konuşan bir Rus yetkili, iki liderin gıdaya muhtaç ülkelere tahıl tedarikinin yapılabilmesi için alternatif yolları tartışacağı da bildirildi.

NATO üyeleri arasında sadece Türkiye ve Macaristan, Rusya’ya yaklaşımlarında sert bir tavır takınmadı. Erdoğan, savaşın başladığı tarihten bu yana Putin ile diplomatik kanalları açık tutarak arabulucu rolü oynadı. Ancak Erdoğan’ın geçen ay İstanbul’da ağırladığı Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski’ye Ukrayna’nın NATO üyeliğine sıcak baktığını söylemesi ve savaş boyunca Türkiye’de kalmaları şartıyla serbest bırakılan 5 Azov komutanını Ukraynalı lidere teslim etmesi Rusya’da tepkiyle karşılandı.

Zaten iki lider arasındaki görüşmenin de esasen bu ay Türkiye’de gerçekleşmesi bekleniyordu. Ancak Erdoğan Macaristan’dan dönüşünde, “Putin ile G20’de fırsat bulursak görüşürüz” demişti. Ne var ki savaş başından beri G-20 zirvelerine katılmayan Putin’in bu seferki zirveye de katılmayacağı düşünülüyordu. Dün yapılan açıklamada da bu düşüncenin doğruluğu kanıtlandı ve Putin’in G-20’ye katılmayacağı bildirildi.

Gelecek hafta yapılması beklenen görüşmenin Erdoğan’ın yeniden cumhurbaşkanı seçilmesinden bu yana Türk ve Rus liderler arasındaki ilk yüz yüze görüşme olacak. New Lines Strateji ve Politika Enstitüsü’nden Nicholas Heras Al-Monitor’a Erdoğan’ı zorlu bir görevin beklediğini vurgulayarak, Putin’in karşılığında herhangi bir şey elde etmeden yeni bir anlaşmaya yeşil ışık yakmayacağını söyledi.

Dışişleri Bakanı Fidan’dan Ukrayna maratonu: Devlet Başkanı, Başbakan, Dışişleri Bakanı ve Devlet Başkanlığı Ofisi Başkanı’yla görüştü