Gerilim artarken: Ankara Yerlikaya’nın Atina ziyaretini sessizce iptal etti
Yunanistan Sağlık Bakanı Georgiades'in "Biz de bir gece F-35'lerle ansızın Ankara'ya gelebiliriz" çıkışına tepki Savunma Bakanı Güler'den geldi. Güler "Turistik gezi için bekleriz" dedi. Pentagon ise "Müttefikler şiddetten kaçınsın" uyarısını yaptı.
Kıbrıs Barış Harekâtı’nın 50’nci yıldönümü öncesinde Yunan Savunma Bakanı Nikos Dendias’ın açıklamalarıyla başlayan Türkiye-Yunanistan gerginliği Milli Savunma Bakanlığı’nın “Bir gece ansızın gelebilirim” açıklamalı videosuyla tırmandı. Tansiyonu iyice yükselten açıklama Yunan Sağlık Bakanı Adonis Georgiades’ten geldi. Georgiades’in “Biz de bir gece ansızın F-35’lerle Ankara’ya gelebiliriz” sözlerine yanıtı da günler sonra Savunma Bakanı Yaşar Güler’ verdi: “Yunan Bakan da buyursun gelsin turistik geziye.”
Georgiades iki gün önce OPEN kanalındaki konuşmasında “Bu ‘bir gece ansızın’ ifadesini duyup duruyorum ve sadece gülüyorum. Biz de bir gece aniden F-35’lerle Türkiye’ye gidebiliriz. Yemen’de ne olduğunu gördünüz mü? Eğer radara yakalanmayan F-35’leriniz varsa bir gece ansızın Ankara’ya gidebilir ve onları vurabilirsiniz. Biz bunu yapacağız demiyorum, çünkü yapmak istemiyoruz. Ama Erdoğan’ın böyle konuşması beni güldürüyor. Bir gece Yunanistan’a neyle geleceksiniz? Sahip olduğunuz uçaklarla mı? Türkiye’nin hava kuvvetlerinin zayıf olduğunu cümle alem biliyor” dedi.
Yunan bakanın bu sözleri etmesinin sebebi önceki günlerde Yunan basınında yer alan haberlerdi. Bu haberlerden birini de To Vima gazetesi yapmış, Milli Savunma Bakanlığı’nın Kıbrıs Barış Harekâtı’nın yıldönümünde yayınladığı videonun “provokatif” olduğunu yazmıştı. Videoda bir adaya yaklaşan savaş gemileri ve uçaklar vardı. Videonun açıklamasında da “Bu kadar yürekten çağırma beni, bir gece ansızın gelebilirim” sözlerine yer verilmişti.
Gazeteciler Georgiades’in bu çıkışını AK Parti TBMM Grup Toplantısı öncesinde Güler’e sordu. Güler’in soruya cevabı “Türkiye’ye yılda 60 milyon turist geliyor, bekliyoruz. Turistik gezi için bekliyoruz” şeklinde oldu. Georgiades Türkiye’nin hava kuvvetlerinin “zayıf” olduğunu iddia etmişti. Bunun sebebi ABD’nin Yunanistan’a F-35 verirken Türkiye’ye daha alt modeli olan F-16’dan vermesi.
VİDEO HABER | Soru: Yunanlı bakan bir gece ansızın F-35 ile Ankara’ya ineriz dedi, ne diyorsunuz?
MSB Yaşar Güler:
“Türkiye’ye yılda 60 milyon turist geliyor, bekleriz.” pic.twitter.com/VXNgzpgeYm
— serbestiyet (@serbestiyetweb) July 24, 2024
İki tarafın bu gerginliğine Pentagon’dan da açıklama geldi. CNN Türk’ün Washington temsilcisi Yunus Paksoy’a konuşan Pentagon sözcüsü Patrick Ryder, “Müttefikler şiddetten kaçınsın. Hem Türkiye hem Yunanistan bizim değerli ortaklarımızdır. Bu konuda iki ülkeye de aynı mesafedeyiz. Bu iki ülkenin de birbiriyle şu ana kadar sorunlarını çözmesi için yaptığı çalışmaları destekliyoruz” dedi.
“Bir gece ansızın gelebilirim” Türk-Yunan ilişkilerindeki gerilimin yüksek olduğu dönemde Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın şu sözleriyle artık sadece bir şarkı sözü değil, Yunanistan ile yaşanan krizi hatırlatan bir söz haline geldi: “Yunan, tarihe bak! Çok daha fazla ileri gidersen bunun bedeli ağır olur. İzmir’i unutma. Aynı Türkiye şimdi kimi alanlarda dünyanın gelişmiş ülkelerinin üzerine çıkan başarılarla kendini ispat ettiriyor. Vakti saati geldiğinde gereğini yaparız. Bir gece ansızın gelebiliriz.”
Zamanında F-35’in üretici programında da yer alan Türkiye Rusya’dan S-400 savunma sistemlerini aldığı gerekçesiyle hem üretici hem de alıcı programından çıkarılmıştı. Ankara eskiyen envanterini yenilemek için için bu kez F-16 ve modernizasyon kitlerine yönelmişti. Bunun için 23 milyar dolar karşılığında 40 F-16 ve 79 modernizasyon kiti için anlaşmaya varıldı. Ancak Türkiye’ye F-16’ların verilebilmesi için Amerikan Kongresi’nden onay çıkması gerekiyordu. Kongre içindeki Yunan lobisi gözetilerek Yunanistan’a da 8.6 milyar dolar karşılığında 40 F-35 verilmesi kararlaştırılmıştı. Yani Amerika Yunanistan’a son model savaş jetlerini verirken Türkiye’ye onun bir alt modelini veriyordu.
Amerika son dönemde “S-400’lerle ilgili endişelerimiz giderilirse Türkiye’nin F-35 programına dönmesi düşünülebilir” dese de Ankara F-35’ten ümidini kesmiş görünüyor. Zira mart ayında Savunma Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada “KAAN’a odaklanmalıyız” diyerek bugüne kadar F-35 programına akıtılan parayı geri almalarının yeteceğine işaret etmişti.
Emekli Hava Korgeneral Erdoğan Karakuş da Georgiades’in sözleriyle ilgili olarak Hürriyet’e “Bizim savunma sanayimiz Yunanistan’dan kat kat büyük” dedi ve Türkiye’nin hem SİHA hem de İHA üreticisi olarak hava savunma sistemleri konusunda önemli mesafe kat ettiğini belirtti. Karakuş’a göre Türkiye F-35’e sahip olmasa da bu eksiğini 2028’e kadar kullanıma hazır hale getirilmesi planlanan KAAN ile kapatmayı amaçlıyor. 2028 önemli bir tarih, çünkü Yunanistan’ın ABD’den ilk F-35’lerini 2028’de teslim almaya başlayacağı düşünülüyor. Karakuş “Kaan’a sahip olmak siz Ankara’ya saldırmaya kalkarsanız biz de Atina’yı görünmez bir şekilde vururuz anlamına gelecek” diyor.
Georgiades’in çıkışı ilk değil. Yunanistan Savunma Bakanı Nikos Dendias da barış harekatının yıldönümünden günler önce “Kıbrıslı Türklerin utanç şenliklerini ve işgalci Türk Ordusu’nun yarım asırdır Kıbrıs’ta hukuk dışı varlığını en kesin şekilde kınıyoruz” sözlerini söylemişti. Hatta bu sözlerin ardından Erdoğan, Miçotakis’e hitaben “Duydum ki sen de güneydesin. Herhalde oradan Dendias gibi bizlere sataşma yapmazsın.’ Böyle bir şey düşünmediğini söyledi. ‘Böyle bir şey düşünmüyorsan mesele yok’ dedik, yola devam” demişti.
Kıbrıs dönüşü gazetecilere konuşan Erdoğan bu konuyu bir kez daha açarak Dendias ile ilgili Miçotakis’e uyarıda bulunur tonda konuştu: “Yunanistan Savunma Bakanı Nikos Dendias ne yazık ki farklı bir havada, belli ki Miçotakis ile yaptığımız görüşmeden haberi yoktu, ileri geri açıklamalar yaptı. Onun bir defa kalkıp da Türklerin orada işgalci olduğunu söylemesinden daha densiz, edep dışı bir ifade olamaz. Dolayısıyla Sayın Miçotakis’in bu bakanına haddini bildirmesi lazım.”
Erdoğan ve Miçotakis geçen yılın sonlarına doğru Atina’da bir araya gelerek iki ülke arasındaki normalleşmeyi resmiyete dökmüştü. İki liderin verdiği mesajlar birbirine benzerdi: “Denizde yüzüp nehirde boğulanlardan olmayalım.” İşte bu mottoyla çıktıkları yolda Kıbrıs ve karasuları sorunu gibi uzun zamandır devam eden anlaşmazlıkları gündemlerine almadılar. Kıbrıs konusunda Avrupa ve Yunanistan iki tarafın birleşip federal bir yapı oluşturmalarını istese de Türkiye ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) bu öneriyi kabul etmiyor.
Eski Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Kofi Annan’ın sunduğu çözüm planını 2004’teki referandumda Kıbrıs Türkleri kabul ederken Güney Kıbrıs Rum Yönetimi reddetmişti. Erdoğan o günleri hatırlatarak “Kıbrıs Türklerinin Kıbrıs’ın azınlığı değil esas unsurları olduğu hatırlanmadığı müddetçe bir anlaşmaya varılması mümkün değil” diyor. Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis ise harekâtın 50’nci yıldönümünde Güney Kıbrıs’ta “Helenizm Kıbrıs yeniden birleşene kadar mücadeleyi bırakmayacak” diye konuşmuştu.