Gazze’de kaçakçılar 25 dolara sattıkları sigaraları yardım kamyonlarına saklıyor

Savaş Gazze’de yiyeceğe, içeceğe ve diğer ihtiyaçlara ulaşmayı iyice zorlaştırdı. Yiyeceğe ulaşmak için paraşütle atılan yardımları almaya çalışırken boğulan da oldu, yardım kamyonlarından yiyecek almak için çabalarken İsrail ateşinde ölen de. Ama bugün Gazze’nin merkezindeki Birleşmiş Milletler (BM) deposuna gelen bir grup Filistinli erkekten bahsedeceğiz. Geçen hafta böyle bir ziyaret düzenleyen grup yiyecekle, yakıtla ya da ilaçla ilgilenmiyordu. Çok daha değerli olduğunu düşündükleri bir şeyin eşindeydiler: İnsani yardım kamyonlarına saklanmış kaçak sigaraların.

Wall Street Journal’ın bir BM yetkilisine dayanarak anlattığı olaya göre şeritteki yardım dağıtımının önündeki yeni engel kaçak sigaralar. İsrail savaşın başından bu yana yardım geçişlerinde uyguladığı prosedürlerle süreci yavaşlatırken sigara kaçakçılığının baş göstermesi yardım kuruluşlarının işini daha da zorlaştıran bir unsur olarak öne çıkıyor. BM ve İsrailli yetkililer sigara kaçakçılarının işbirlikçilerinin bunları yardım kamyonlarına ve depolara yerleştirdiğini söylüyor. İddiaya göre durumdan haberdar bazı kişiler de yardım araçlarına saldırarak sigara arıyor.

Daha dün benzer bir durum yine yaşanmış. BM yetkililerinden birinin anlattığına göre üç silahlı kişi, Gazze’nin merkezindeki bir diğer BM deposuna gelerek yardımları aramak istediklerini söyledi. Aradıklarını buldular da. WSJ’nin aktardığına göre üzerinde BM logosu olan kutulardan birinden Karelia marka sigara kartonlar çıktı. Kaçakçılık faaliyetlerinden haberdar bir Filistinli, bu sigaraların kimi zaman içi boşaltılmış karpuzların içine konduğunu kimi zaman da geçişi yasal malların konduğu çanta ya da kutuların içine tıkıştırdığını söylüyor. İsrailli yetkililerin kutuların bazılarını derinlemesine kontrol ettiği ancak her bir kutuyu açmadığı belirtiliyor.

Bir anekdot da Deyrel Balah’ta yaşayan Filistinliden geliyor: Yardım kamyonlarının içindeki silahlı kişiler kamyondan düşen üç çuval unu kontrol etmek için açıyor, bir şey bulamayınca kamyona atlayıp yollarına devam ediyor. Olaya şahit olan Filistinli “Eğer o çuvallarda sigara olsaydı bu adamlar o çuvallara dokunan herkesi öldürürdü” diyor.

Neden şimdi yardım kamyonları hedef alınıyor?

Refah sınır kapısının da İsrail’in işgalinin ardından kapanması ardından dünyayla bağı tamamen kopan Gazze’de sigaraların tanesi 25 dolara varan fiyatlarla satılıyor. Çünkü savaş başladığından beri bölgeye mal ithalatı tamamen kısıtlama altına alınmış durumda. Dolayısıyla bir paketi bile ele geçirmek son derece kârlı hale gelebiliyor.

Yeni krizin patlak vermesinde Refah’ın İsrail tarafından işgal edilmesi rol oynuyor. Çünkü Gazzeli yetkililerin kontrolünde olan ve Mısır ile bağlantıyı sağlayan Refah sınır kapısından gizlice geçirilen sigaralar sayesinde sigara ticareti aylarca devam edebildi. İsrail ordusu 6 Mayıs’ta sınır kapısının kontrolünü ele geçirince sigara sevkiyatının kapısı da kapanmış oldu. Sigara kaçakçıları Refah’a yakın ama İsrail ile bağlantıyı saklayan diğer sınır kapısı Kerem Şalom’dan bu sigaraları geçirmenin yolunu buldu. Ne var ki Refah kapısında olduğu gibi kaçak mallarını rahat rahat boşaltabilecekleri bir alanları yoktu.

Bu noktada sigara kaçakçıları yardım kamyonlarına mallarını gizlice yerleştirme yoluna gitti. Bu da araçların güvenliğini tehdit eder oldu. Öyle ki İsrail Refah bölgesinde 11 saatlik ateş durdurma kararı alsa da yardım kuruluşları güvenlik endişesiyle sevkiyatlarını istedikleri hızda gerçekleştiremiyor.

Zorlaşan yardım sevkiyatları

BM, Gazze’ye mayıs ayında 1656 yardım kamyonu girerken, haziran ayının ilk yarısında bu sayının 460 kamyon olduğunu söylüyor. Oysa savaş öncesinde sadece bir günde Gazze’ye giren ticari kamyonlarının sayısı 500, yardım kamyonlarının sayısı da 100’dü. Yardım kuruluşları, yardıma muhtaç kişilere ulaşmalarında tek engelin sigara kaçakçıları olmadığının altını çiziyor. Gruplar İsrail’in yardım akışına sınırlamalar getirdiğini; çatışmaların ve yolların ağır tahrip olması nedeniyle yardımların ihtiyaç olan yerlere ulaştırılmasında da dağıtılmasında da zorluklar yaşadıklarını söylüyor.

Yardım grupları özellikle de İsrail ordusunun nisan ayında Gazze’de World Central Kitchen’ın yedi gönüllüsünü öldürdükten sonra çalışanlarını riske atma konusunda tereddüde düşüyor. İsrail’in o saldırıdan sonraki açıklaması yardım konvoyunda Hamas savaşçıları olduğunu düşünmesi şeklinde olmuştu. Netanyahu hükümetine bu konuda herhangi bir yaptırım uygulanmadı.

WSJ, Gazze’de insanların artık toplum içinde sigara içemediğini söylüyor. Sigara içebilecek kadar varlıklı olanlara özel bir bağımlılık haline geldi bu. Deyrel Balah’taki 66 yaşındaki Ebu Süleyman WSJ’ye şöyle diyor: “10 dolar verip de sigara alan herkes, bağımlılığının bir hastalık olduğunun bilinciyle sigara içerken çocuklarının yüzüne bakmaya utanıyordur.”

Korkulan oluyor: İsrail-Hizbullah savaşına bir adım daha yakınız