Hakan Fidan: Yeni sayfalarında da Suriyelilerin yanında olacağız

Beşar Esad’ın düşüşü hem Suriye’de hem de Ortadoğu’da kartların yeniden dağıtılması anlamına geliyor. İran öncülüğündeki Direniş Ekseni parçalanmış halde, İsrail Suriye’deki boşluğu fırsat bilip saldırıya geçti. Öğrenildiğine göre İran şimdi muhaliflerle diyalog yolunu açmaya çalışıyor. Peki ya Türkiye bu süreçte nasıl bir yol izleyecek? Dışişleri Bakanı Hakan Fidan 15’inci Büyükelçiler Konferansı’nda bu sorunun cevabını yanıtladı.

Ankara’da düzenlenen etkinliğe katılan Fidan, Suriye’deki son gelişmeleri “umut ışığı” olarak niteledi ve Birleşmiş Milletler (BM) başta olmak üzere uluslararası aktörlerin Suriye halkına el uzatarak Suriye’deki tüm toplulukları kapsayacak bir yönetimin oluşturulmasına destek vermesini istediklerini söyledi. BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in Suriye özel temsilcisi Geir Pedersen konuyla ilgili olarak dünkü açıklamasına ‘Bugün Suriye tarihinde parlak bir gün’ diye başlamış, ülke tarihindeki karanlık dönemin çok derin yaralar açtığına dikkat çekmişti. Sonra da sözlerini ‘Ama şimdi ihtiyatlı bir iyimserlik içindeyiz. Yeni gelen yönetim Suriye’ye barışı, huzuru, insan haysiyetini geri getirsin, bütün Suriyelileri kapsasın” diye sürdürmüştü.

ABD Başkanı Joe Biden da BM’nin temkinli duruşunu sergileyerek Esad diktatörlüğünün sona ermesinden ve Suriyelilerin kendi kaderlerine sahip çıkmasından memnuniyetini dile getirdikten sonra ekledi: ‘Ama terör örgütlerine, aşırılığa fırsat verilmemeli.”

Fidan, Suriye’de kalıcı çözüm ile barış ve istikrarın “ancak ulusal uzlaşıyla sağlanabileceği”nin en başından beri dile getirildiğinin altını çizdi. “Bütün gayretlere ve fırsatlara rağmen Esad rejiminin halkıyla barışma yoluna gitmediğini” hatırlatan Fidan, “Suriye’de yeni bir dönem başlamıştır, artık ileriye odaklanmak gerekmektedir” diye konuştu. Bakan Fidan, “Bundan sonraki süreçte, farklı etnik ve dini grupların kapsayıcı bir yönetim anlayışı ve barış içerisinde yaşadığı bir Suriye’yi arzu ediyoruz. Komşularıyla iyi ilişkilere sahip olacak, bölgesine barış ve istikrar katacak yeni bir Suriye görmek istiyoruz” diye konuşarak, Türkiye’nin bu amaçla gereken desteği vermeye hazır olduğunu belirtti.

‘Suriye’de açılan yeni sayfada da yanlarında olacağız’

Suriyelilerin güvenli ve gönüllü geri dönüşlerinin sağlanması ve ülkenin yeniden imarı için çalışmalarını sürdüreceklerini bildiren Fidan, “Zor günlerinde Suriyeli kardeşlerine el uzatmış Türkiye, Şam’da açılan yeni sayfada da yanlarında olacaktır” dedi. Bakan Fidan, Suriye halkının da bu altın fırsatı iyi değerlendireceğine inandıklarını kaydederek, “IŞİD ve PKK’nın mevcut durumdan fayda sağlanmasının önlenmesi Suriye’yi terörizm için güvenli liman olmaktan çıkartacaktır. Bunun için de her türlü çalışmamıza kararlılıkla devam edeceğiz” diye konuştu.

Dün Suriye Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada da “Suriye’de yeni bir sayfa açıldığına” vurgu yapılmıştı. Bakanlığın açıklamasında “Suriyeli kardeşlerimiz: Bugün Suriye tarihinde yeni bir sayfa açılıyor, adalet ve eşitliğin hüküm sürdüğü, herkesin hak ve sorumluluklara sahip olduğu, tek bir görüşten uzak tek bir vatan inşa etmek için Suriyelilerin birleştiren, bölücülükten uzak ulusal anlaşma ve tüzüğün başındayız. Ve vatandaşlık bu anlaşmanın temelini oluşturuyor. Suriye Arap Cumhuriyeti ve yurt dışındaki diplomatik misyonlarımız, Suriye halkını temsil etmeye ve vatandaşlarımıza hizmet sunmaya kararlıdır” demişti.

Ülkeyi kimin yöneteceği konusu şimdilik muamma. Brüksel merkezli düşünce kuruluşu Uluslararası Kriz Grubu’nun kıdemli analisti Jerome Drevon, CNN International’a “Suriye’de yeni bir yönetim sistemi oluşturmanın muhalifler için son derece zorlu olacağını” söyledi. Bunun sebebinin çok çeşitli muhalif gruplar olduğunu söyleyen Drevon “HTŞ ve bazı müttefikleri daha yapısal, organizeyken diğerleri daha yerel oluşumlar” dedi. Bununla birlikte Türkiye ve Katar gibi ülkelerin Suriye’nin istikrara kavuşmasına yardımcı olacağını belirten Drevon, Körfez ülkelerinin de kendi çıkarları için devreye girebileceğine dikkat çekti.

‘Diplomasi sabır gerektiren bir iş’

Suriye’nin diplomasinin ne kadar uzun soluklu ve sabır gerektiren bir iş olduğunu bir kez daha gösterdiğini kaydeden Fidan, Türkiye’nin 13 yıldır yılmadan gerek ikili ilişkilerde gerekse çoklu platformlarda doğru bildiğini savunduğunu belirtti. Türkiye’nin adaletin, bölgesel barışın ve istikrarın tecellisi için her türlü güçlüğü omuzladığına işaret eden Fidan, “Diplomatik hamlelerimizi yaparken sadece kendi milli güvenliğimiz ve huzurumuz için değil, bölgemiz için huzur ve refah istediğimizi de samimiyetle gösterdik” şeklinde konuştu.

Ankara ve Şam arasındaki ilişkilerin nasıl olacağı konusu bugüne kadar hep Astana’da konuşuldu. En son geçen yıl ilişkilerin normalleşmesi için yol haritası çizilmişti ancak Türkiye’deki cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ardından görüşmeler tekrardan durma noktasına geldi. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Esad’ı birçok kez görüşmeye davet etti ama bu davetleri hep karşılıksız kaldı. Bazı uzmanlara göre özellikle mültecilerin evlerine dönmesi konusunda yaşanan anlaşmazlık sonrasında diyalog yolu iyice yokuşa girdi.

Hakan Fidan: Suriyeliler artık ülkelerine dönebilir