Müzakerelere ABD çelmesi: Altı Hamas lideri suçlandı ama ikisi zaten ölü, birinin akıbeti belirsiz
İsrail ve Hamas son zamanlarda esir takası anlaşmalarıyla gündemdeydi. En son uluslararası basının tarafların "anlaşmaya yakın" olduğunu yazmasıyla hem Hamas hem de İsrail'den açıklama geldi. İki taraf da ateşkesi reddediyor.
İsrail ve Filistinli örgütler arasındaki savaş 100 günü aşkın süredir devam ediyor. İsrail güçlerinin saldırıları Gazze’nin güneyindeki Han Yunus kentinde yoğunlaşırken gündemde bir aylık “insani ara” var. Son günlerde gerek İsrail gerekse de arabulucu Mısır ve Katar tarafından birçok esir takası ve “insani ara” formülü gündeme getiriliyordu. Önce İsrailli bir bakan Gazze’deki insanların yaşayacağı ve tüm dünyanın dehşetle karşıladığı “yapay ada” formülünü gündeme getirmişti. Sonrasında ise Filistinli örgütlerin ellerinde kalan 136 İsrailli esirin iadesi için iki ay sürmesi öngörülen arabulucuların insani ara teklifi konuşulmuştu. İsrail tüm bu tartışmalar sürerken Gazze işgaline son hız devam etti.
Bugün de İngiltere merkezli Reuters haber ajansı İsrail ve Hamas’ın esir takası ve 30 günlük ateşkes için ilerleme kaydettiğini yazdı. Reuters’a konuşan kaynaklara göre İsrail ve Hamas Gazze’de İsrailli rehinelerin ve Filistinli tutukluların serbest bırakılacağı 30 günlük bir ateşkes konusunda anlaşmaya varma yolunda bazı ilerlemeler kaydetti.
Ancak iddiaları hem İsrail hem de Hamas reddetti. Katar, ABD ve Mısır haftalardır İsrail ile Gazze’yi yöneten Hamas arasında mekik dokuyarak çatışmalara ara verilmesi ve daha insani yardımın bölgeye ulaşması için formül bulmaya çalışıyor. Ancak iki taraf Gazze savaşının kalıcı olarak nasıl sona erdirileceği konusunda anlaşmazlık içinde. Hamas sorun çözülene kadar da herhangi bir adım atmayı reddediyor. Bu anlaşmazlık konuları genellikle İsrail saldırılarının tamamen sona ermesi ve savaş sonrası Gazze planlarına dahil olmaması talebi etrafında dolaşıyor. ABD savaş sonrası Gazze planında ne Hamas’ı ne de İsrail’i etkin şekilde bölgede istemiyor. İsrail ise savaş sonrası bağımsız Filistin Devleti kurulmasının ülkesi için güvenlik anlamında sorun yaratacağını söyleyerek askeri anlamda kontrolü elinde tutmak istiyor.
Hamas’ın önde gelen isimlerinden Osama Hamdan Sky News Arabia’ya iddiaları reddettiklerini açıkladı. Hamdan Gazze Şeridi’nde geçici ateşkesi kabul etmeyeceklerini, İsrail’in de anlaşmaya varma konusunda adım atmadığını söyledi. Hamdan “Geçici ateşkes müzakerelerini kabul etmeyeceğiz. İsrail tarafı hala kaçamak davranıyor” dedi. Anlaşmaya varıldığı yönündeki haberlere ilişkin konuşan Hamdan İsrail ile yapılacak herhangi bir anlaşmanın uluslararası ve bölgesel garantiler içermesi gerektiğini ifade etti.
Benzer bir açıklama İsrail tarafından da geldi. The Times of Israel’de yer alan habere göre İsrailli yetkililer çarşamba günü Hamas’la esir takası anlaşmasına ilişkin müzakerelerin ilerlediği haberlerine karşı çıktı. İsrail medyasına ismini vermeden konuşan diplomatik kaynaklar görüşmelerde ilerleme kaydedildiği yönündeki her türlü haberin “sahte” olduğunu ifade ederek iki taraf arasındaki anlaşmazlığın aslında giderek derinleştiğine dikkat çekti.
Ynet haber sitesine İsrailli bir yetkilinin “Çok büyük boşluklar var ve görüşmelerde ilerleme yok” dediği aktarıldı.
İsrail Sözcüsü Eylon Levy de salı günü rehineler serbest bırakılmadan ve Hamas Gazze’de olduğu mühletçe ateşkes olmayacağını söylemişti.
Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah Es Sisi, Mısır ile Gazze Şeridi arasındaki Refah kapısının 7/24 açık olduğunu, ancak İsrail’in yardım girişine izin verme prosedürlerinin süreci engellediğini söyledi. Sisi “Bu rehinelerin serbest bırakılması konusunda uyguladıkları baskının bir parçası” yorumu yaptı.
Filistinli sağlık yetkilileri de 7 Ekim’den bu yana 25 bin 490 Gazzeli’nin öldüğünü, binlercesinin yıkılan binaların enkazı altında kaldığını belirtiyor. İsrail güçleri bir ay içindeki en büyük operasyonlarında savaşın ilk odak noktası olan kuzeyi terk eden yüz binlerce yerinden edilmiş Filistinlinin barındığı Han Yunus şehrini vurmaya devam etti. İsrail tankları salı günü Han Yunus’tan Akdeniz kıyısına giden yolu kapatarak Gazze’nin Mısır sınırındaki güney ucundaki Refah’a ulaşmaya çalışan sivillerin kaçış yolunu kesti. İsrail ordusunun çarşamba günü yaptığı açıklamada operasyonlarının yeni odak noktası ve şehrin iki ana hastanesine yakın olan Han Yunus’un batısında “keskin nişancı, tank ve hava ateşiyle çok sayıda silahlı kişiyi öldürdüğünü” öne sürdü. İsrail toplamda yaklaşık dokuz bin “militan” öldürdüğünü söylüyor. Bu sayı henüz resmen doğrulanabilmiş değil, çünkü bilindiği üzere İsrail Gazze’de hedef aldığı bölgelerde sivil ayrımı gözetmiyor. Hamas ise İsrail’in öne sürdüğü sayıları “sahte bir zafer gösterme” çabası olarak değerlendiriyor.
Filistin Kızılayı Han Yunus’taki merkezinin kapısında yerinden edilmiş üç kişinin öldürüldüğünü, iki kişinin de yaralandığını söyledi. Gazze Sağlık Bakanlığı Sözcüsü Eşref El Kudra İsrail’i halen faaliyette olan en büyük tıbbi tesis Nasır Hastanesi’ni hedef almakla suçlayarak saldırıların sağlık görevlilerinin ve hastaların erişimini engellediğini söyledi, hastaneyi kullanılamaz hale getireceği endişesini dile getirdi. Kudra “İşgal Han Yunus’taki çeşitli hastanelerdeki sağlık ekiplerinin, hastaların, yaralıların ve yerlerinden edilenlerin hayatını tehlikeye atıyor” dedi.
İsrail Hamas savaşçılarının hastanelerin içinde ve çevresinde faaliyette olduğunu söylerken hastane personeli ve Hamas bunu reddediyor.
Birleşmiş Milletler (BM) Acil Yardım Koordinatörü Martin Griffiths Han Yunus bölgesindeki bir yardım deposuna, BM merkezine ve insani yardım bölgesine düzenlenen saldırılarda 24 kişinin öldüğünü, ailelere yardım dağıtılan bir merkezin ağır bombardıman altında kaldığını söyledi. Bölge sakinleri ve bölgeden ayrılan gazetecilere göre bazı insanlar Refah’a ya da kuzeydeki Deyr El-Balah’a ulaşmak için Han Yunus’un dışındaki toprak yolları kullanıyordu. Farklı bölgelerden gelen video görüntülerinde Filistinlilerin ölülerini ellerinden geldiğince sokaklara, pazar yerlerine, hastane bahçelerine ve son olarak da Han Yunus’un batısındaki El Aksa Üniversitesi’ne gömdüğü görülüyor. BM Genel Sekreteri Antonio Guterres Güvenlik Konseyi’nde yaptığı konuşmada “Gazze’nin tüm nüfusu yakın tarihte benzeri olmayan bir ölçekte ve hızda yıkıma maruz kalıyor” dedi.
Taraflar reddetse de arabulucular olası bir anlaşma için çalışmaya devam ediyor. Katar salı günü “her iki tarafa da öneriler sunduklarını, her iki taraftan da sürekli yanıtlar aldıklarını ve bunun başlı başına iyimserlik nedeni olduğunu” açıkladı.
Beyaz Saray ABD’nin Ortadoğu temsilcisi Brett McGurk’ün Kahire’de olduğunu ve rehinelerin serbest bırakılmasını sağlamak ve insani bir molayı güvence altına almak için “aktif” görüşmeler yapacağını söyledi. İsrail rakamlarına göre 130’dan fazla rehine hala Gazze’de. Kasım ayında Hamas’ın İsrail hapishanelerindeki Filistinlilerin her gün serbest bırakılması karşılığında kadın, çocuk ve yabancı rehineleri serbest bıraktığı yedi günlük ateşkesin bitirilmesinden her iki taraf da diğerini sorumlu tutuyordu.