Herkese var, Türkiye’ye yok: ABD’den bu sefer de Çekya’ya 24 adet F-35

Çekya Savunma Bakanı Jana Vernochova ABD’nin Prag Büyükelçisi Bijan Sabet ile 24 adet F-35 savaş uçağını satın almak için anlaşma imzaladı. Başkent Prag’da bir araya gelen ikili yaptıkları görüşmeden sonra imzaları attı.

“Ülke tarihinin en yüksek savunma harcaması” olarak nitelendirilen anlaşma kapsamında Çekya ABD’ye söz konusu savaş uçakları için yaklaşık 6.5 milyar dolar ödeme yapacak. Çekya’nın ilk uçağı 2031’de alması beklenirken 2035’e kadar tüm sevkiyatın yapılması planlanıyor.

The Czech Republic has signed the purchase of F-35 aircrafthttps://t.co/uU0wLnJkvI#f35 #czech #czechia #usaf #czarmy @ArmadaCR pic.twitter.com/X8yLLmU8lU

— John Spectator (@johnspectator) January 29, 2024

F-35 Ortak Program Ofisi Program Yürütme Sorumlusu ABD Hava Kuvvetleri Korgeneral Mike Schmidt “Çek Cumhuriyeti hükümetinin artık resmi olarak F-35 Şimşek 2 programının bir parçası olmasından memnuniyet duyuyoruz” dedi ve ekledi:

“Çek Savunma Bakanlığı ile yapılan bu ortaklık F-35’lerin onlarca yıl boyunca teslim edilmesini sunarken Çek Hava Kuvvetleri’ne eşsiz bir birlikte çalışabilirlik sağlayacak, mevcut ve gelecekteki tehditlere karşı koyma kabiliyetine sahip olmasını sağlayacaktır.”

Uçakların yanı sıra bu program tedarik, personel eğitimi, lojistik destek ve 24 adet F-35’in tamamının başarılı şekilde teslim edilmesini sağlayacak diğer destek hizmetlerinin geliştirilmesini de içeriyor.

Bu savaş uçaklarının ülkede kullanılan İsveç yapımı Saab JAS 39 Gripen modeli savaş jetlerinin yerini alacağı bildirildi.

Yunanistan’a 40 uçağı 8.6 milyar dolara verecekler

ABD Dışişleri Bakanlığı cumartesi günü Yunanistan’a F-35 savaş uçağı ve ekipmanlarının satışı konusunda Kongreye resmi bildirimde bulunmuştu.

ABD Dışişleri Bakanlığının Yunanistan’a 40 F-35 savaş uçağı ve ekipmanlarının satışını onaylayan resmi tebligatı Kongreye gönderdiği belirtilen açıklamada, şunlar kaydedilmişti:

“Önerilen satış Yunanistan’ın hava kuvvetlerini modernize etmesine, savunma kapasitesini geliştirmesine, bölgesel güvenliğin korunması için NATO misyonlarına katkıda bulunmasına, NATO müttefiklerini savunmasına ve ABD ile NATO kuvvetleriyle çalışmayı sürdürmesine yardımcı olacak. Yunan Hava Kuvvetlerinin F-4 ve Mirage 2000 gibi eskiyen uçaklarını telafi edecek.”

Yaklaşık 8.6 milyar dolar tutarındaki satışın tamamlanması için ABD yönetiminin sunduğu satış bildirimine Kongre’den itiraz gelmemesi gerekirken Yunanistan’a verilen fiyat ile Çekya’ya verilen arasındaki fark “çifte standart” olduğunu gösteriyor. 14 uçak arasındaki maliyet farkının sadece iki milyar dolar olması şaşırtıcı olsa gerek. Türkiye’ye 40 adet F-16 satışının da 23 milyar dolar karşılığında onaylanması da bu “ikircikli durumu” pekiştiren bir başka nokta oldu.

Türkiye’nin modernizasyon serüveni çıkmaza girerken Ankara ABD’den 40 adet yeni F-16 Blok 70 savaş uçağı ve envanterindeki 79 uçak için ise modernizasyon kiti talep etmişti. Geçen yıl bazı Kongre üyelerinin F-16’ların satılmasını şarta bağlayan ek maddeleri ABD Savunma Bakanlığı bütçe tasarısından çıkarılmıştı.

Türkiye’nin çıkmaza giren F-35 serüveni

1999’daki başlangıcından itibaren F-35 projesinde yer alan, programın geliştirme ve üretim aşamalarına katkıda bulunan ve bazı parçaların tedarikçisi olan Türkiye’nin uçakları teslim alma süreci ise koca bir muammaya dönüştü.

Program kapsamında yaklaşık 1.4 milyar dolar ödeyen Ankara sadece iki adet uçak teslim alabilmiş ancak onlar da ABD’de kalmıştı. Kriz Ankara’nın 2017’de Rusya’dan S400 hava savunma sistemleri satın almasıyla patlak vermişti. Bu durumun NATO ile uyumlu olmadığı gerekçesiyle ABD ve diğer müttefikler Türkiye’ye tepki göstermiş ve S400 alımından vazgeçmesi için baskı yapmışlardı.

Ankara’nın Rus hava savunma sistemi S-400’den vazgeçmemesi işi bu noktaya getirmişti. Süreç Türkiye’nin F35 programına geri dönmek için ABD ile görüşmelere başladığı haberleriyle devam etmişti. Ancak ABD bir kez daha Rusya’dan edinilen S400’lerin tamamen kaldırılmasını şart olduğunu açıklamıştı. Türkiye S400’lerin kaldırılmasının mümkün olmadığını fakat ABD ile teknik çalışma grubu kurulabileceğini ifade edip S400’lerin varlığının F35’leri tehdit etmediğini bir kez daha yinelemişti.

S400’lerin NATO sistemleriyle uyumlu olduğu ve Yunanistan’ın da Rus yapımı S300 hava savunma sistemlerine sahip olduğu Türkiye tarafından gündeme getirilmiş ancak ABD, S400’lerin NATO sistemleriyle uyumlu olmadığını ve Yunanistan’ın S300’leri aktif olarak kullanmadığını öne sürmüştü.

Tüm bu tartışmaların ardından F-35’ten vazgeçmek zorunda kalan Ankara bu kez 40 adet F-16 ve 79 modernizasyon kiti talep etmiş, ABD Kongresi Başkan Joe Biden’a satışın İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyelikleri Türkiye tarafından onaylanana kadar ertelenmesi çağrısında bulunmuştu.

ABD Türkiye’ye F-16, Yunanistan’a F-35 satıyor

 

Yunan lobisinden ABD’ye F-35 isyanı: Yunanistan ile Türkiye’yi birlikte değerlendirmeyin