İran ve Suudi Arabistan Çin’de anlaşmaya vardı: Peki tüm sorunlar çözüldü mü?

Şii din insanı Nimr al-Nimr’in 2016’da Suudi Arabistan tarafından idam edilmesinin ardından İranlı protestocular Suudi Arabistan’ın İran büyükelçiliğine saldırı düzenlemişti. Bunun akabinde Suudi Arabistan, Bahreyn, Kuveyt ve Sudan İran ile diplomatik ilişkilerini tamamen kesmişti. Ancak iki ülke 7 yıl aradan sonra Çin arabuluculuğunda diplomatik ilişkilerinde normalleşmeye gitme kararı aldı. Bu süreçte Suudi Arabistan Kralı Selman bin Abdülaziz, İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi’yi Riyad’a davet etti.

Bu adımların ardından İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan ve Suudi mevkidaşı Faysal bin Ferhan, Çin’in başkenti Beijing’de bir araya gelerek, 7 yıl aradan sonra dışişleri bakanları düzeyindeki ilk resmi görüşmeye imza attı. İki mevkidaş burada büyükelçiliklerin yeniden açılması, iki ülke arasındaki uçuşların yeniden başlatılması ve vizelerin kolaylaştırılması konusunda el sıkıştı.

Görüşmenin detayına girecek olursak, iki ülkenin işbirliği her alanda genişleyecek, martta varılan anlaşmada da üzerinde durulduğu gibi mayısa kadar Tahran ve Riyad’daki büyükelçilikler ile Meşhed ve Cidde’deki konsolosluklar yeniden faaliyete geçecek.

Bunların yanı sıra iki ülke seyahatlerde karşılıklı olarak vize kolaylığı sağlayacak. Görüşmede aynı zamanda zengin doğal kaynaklara sahip iki ülkenin önünde engel teşkil eden her türlü durumun ortadan kaldırılarak ekonomik işbirliğini genişletme kararı da alındı.

Her şey güllük gülistanlık değil

Öte yandan iki ülke normalleşme adımlarını hızlandırmaya başlasa da önlerinde hâlâ aşmaları gereken birtakım sorunlar bulunuyor. Bunlardan biri Yemen savaşında zıt tarafları desteklemeleri. İran, Husileri desteklerken Suudi Arabistan ise hükümet güçlerine arka çıkıyor. İran ve Suudi Arabistan’ın normalleşme hareketine Husilerden ters bir tepki gelmese de başkaldırılarını yakın bir zamanda sonlandırmak gibi bir planları olmadığı da görülüyor.

Ayrıca Suudi Arabistan, ABD arabuluculuğunda İsrail ile de ilişkilerini geliştirmek yönünde birtakım adımlar atıyor. İran’ın İbrahim Anlaşmaları’nın en büyük destekçilerinden olan BAE ile normalleşmesinden yola çıkarak, diplomatik ilişkiler kurduğu ülkelerin İsrail ile işbirliği yapmasına karşı çıktığını söyleyemeyiz. Ancak İsrail tarafı, ortaklarının İran ile yakınlaşmasına o kadar sıcak bakmıyor. Dolayısıyla Tahran ve Riyad’ın tam bir normalleşme için önce bu sorunlara çözüm bulması gerekiyor.

7 yıl aradan sonra ilk: İran, BAE’ye büyükelçi atadı