İran’da enflasyon protestosu yaygın isyana dönüşüyor

İran’da enflasyon ve paranın rekor değer kaybına karşı başkent Tahran’da başlayan protestolar, üçüncü gününde birçok kente yayıldı.

Protestolar, pazar Tahran’daki Büyük Çarşı esnafının, İran riyalinin serbest piyasada ABD doları karşısında rekor seviyede düşmesi üzerine iş bırakmasıyla başladı. Göstericiler burada hükümet karşıtı sloganlar attı.

Geçen yıl 1 ABD doları 820 bin riyalken pazar günü Riyal’in değeri 1,42 milyon seviyesine kadar geriledi. Aralık’ta enflasyon geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 42,2 yükseldi. Gıda fiyatlarıysa geçen yılın aralık ayına göre yüzde 72, sağlık ve tıbbi ürünlerin fiyatlarıysa yüzde 50 arttı.

Merkez bankası başkanı istifa etti

Tahran’da başlayan gösteriler Kerec, Hemedan, Keşm, Melerd, İsfahan, Kirmanşah, Şiraz ve Yezd kentlerine yayıldı. Polis, protestocuları dağıtmak için göz yaşartıcı gaz kullandı.

Öte yandan İran hükümeti protestoları ‘tanıdığını’ ve ‘sert seslerle karşılaşsa bile’ sabırla dinleyeceğini açıkladı.

Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, protestocuların ‘temsilcileri’ diye tanımladığı kişilerle görüşülmesi için içişleri bakanına talimat verdiğini, sorunların çözümü için adımlar atılması gerektiğini söyledi.

Pezeşkiyan ayrıca pazartesi akşamı İran Merkez Bankası Başkanı Muhammed Rıza Farzin’in istifasını da kabul ettiğini, yerine eski ekonomi ve maliye bakanı Abdolnaser Hemmati’yi atadığını duyurdu.

Rıza Pehlevi’nin oğlu lehine sloganlar ve ABD’den destek

Üniversite öğrencileri de protestolara katıldı ve ülkede nihai yetkiyi elinde bulunduran Ruhani Lider Ayetullah Ali Hamaney’i hedef alan ‘Diktatöre ölüm’ gibi sloganlar attı.

Bazı göstericilerse 1979 İslam Devrimi’nde devrilen son Şah Muhammed Rıza Pehlevi’nin oğlu lehine ‘Yaşasın Şah’ sloganları attı.

Buna karşılık ABD’de yaşayan Rıza Pehlevi’yse X’ten “Sizinleyim. Davamız haklı olduğu ve birlik olduğumuz için zafer bizim olacak” diye .

Pehlevi ayrıca ‘bu rejim iktidarda kaldığı sürece ülkenin ekonomik durumunun kötüleşmeye devam edeceğini’ söyledi.

ABD Dışişleri Bakanlığı’nın Farsça X hesabından da protestolara destek verildi. ABD’nin protestocuların ‘cesaretini takdir ettiği’ ve ‘onur ve daha iyi bir gelecek’ arayışında olanların yanında olduğu söylendi.

İran, Trump’la Netanyahu’nun gündemindeydi

Diğer taraftan dün ABD Başkanı Donald Trump, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’yu ağırladı.

BBC’ye göre görüşmede İran gündemin üst sıralarındaydı.

Ortak basın toplantısında Trump İran’da rejim değişikliğini destekleyip desteklemediğini söylemekten kaçındı. Bununla beraber, “Çok ciddi sorunları var. Müthiş bir enflasyon, ekonomileri çökmüş durumda, ekonomi iyi değil ve insanların pek mutlu olmadığını biliyorum” dedi.

Trump ayrıca, İran’ın balistik füze ya da nükleer programlarını yeniden inşa etmesi halinde İsrail’in yeni hava saldırılarını da destekleyebileceğini .

Haziran’da İsrail ile İran arasındaki 12 günlük savaş sırasında ABD, İran’ın kilit uranyum zenginleştirme tesislerine hava saldırıları düzenlemişti. İran’sa nükleer programının tamamen barışçıl olduğunu savunuyor.

Pezeşkiyan’sa bugünkü son açıklamasında ‘her türlü baskıcı saldırganlığa’ İran’ın vereceği karşılığın ‘sert ve pişmanlık verici’ olacağını söyledi.