İsrail sokaklarını bu sefer Eritreli sığınmacılar karıştırdı: 150 yaralı

İsrail’in Tel Aviv kentinde Eritre’nin bağımsızlığının 30’uncu yılını kutlamak için Eritre Büyükelçiliği’nin de desteklediği bir etkinlik düzenlendi. Ancak etkinliğe, dünyanın en baskıcı liderlerinden biri olarak görülen ve Eritre’yi 30 yıldır yöneten Isaias Afwerki’nin muhaliflerinin başlattığı protesto damga vurdu. Protestocular, etkinliğin düzenlendiği yerdeki mağazaların ve araçların camlarını kırdı. İsrail çelik kuvvet ekipleriyle atlı İsrail polisi, kalabalığı dağıtmak için plastik mermi ve şok bombası kullandı.

Polis, protestocuların etkinlik salonuna girdiğini, sandalyeleri kırdığını söyledi. İsrail medyasına göre arbede sırasında 150 protestocu yaralanırken, bunlardan 16’sının yaralarının ağır olduğu bildirildi. Tel Aviv’in merkezinde yaşayanlara bölgeden uzak durmaları tavsiye edildi.

İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu’nun durum hakkında bilgilendirildiği ve polise bölgede düzeni sağlamak için gerekli kuvvetleri konuşlandırma talimatı verdiği belirtildi. Protesto kısa sürede kontrol altına alındı. Eritreli sığınmacılarla çıkan çatışma sırasında bir kişi gözaltına alındı.

Protestocu Eritrelilerin çoğu, 1993’te Etiyopya’nın bağımsızlığını kazanmasından bu yana devlet başkanlığını yapan Afwerki’nin uyguladığı zorunlu askerlik ve baskıdan kaçan mülteciler ile sığınmacılardı. Afwerki destekçilerinin de protestoların yaşandığı yerde bulunduğu ve hükümet karşıtlarıyla çatıştığı bildirildi. İsrail’de yaklaşık 18 bin İsrailli yaşıyor.

Pro-democracy and Pro-dictator Eritrean protesters clashing in Tel Aviv – Over hundred injured. Those who support dictatorship, why are they dying to live in Israel, not going back to Eritrea?
pic.twitter.com/0ATsDuGIjO

— Ashok (@ashoswai) September 2, 2023

Geçen ay Eritre Enformasyon Bakanı Yemane Gebremeskel, festivallerin yapılmasına engel olanları ‘pislik sığınmacılar’ olarak nitelendirdi. İsrail’deki Eritreli aktivistler ise cumartesi günkü etkinlikte şiddet olaylarının yaşanabileceği konusunda polisi uyardıklarını, dolayısıyla etkinliğin iptal edilmesini talep ettiklerini söyledi. Haaretz gazetesine konuşan bir Eritreli, “Şiddetin yaşanacağını söyledik. Bizi dinlemediler” sözlerini dile getirdi.

Öte yandan Netanyahu, protestolara katılan Eritrelilerin derhal sınır dışı edilmesini istediğini dile getirerek, ülkedeki tüm Afrikalı sığınmacıların deport edilmesi için bir plan yapılması talimatını verdi. İsrail daha önce Afrika’dan gelen sığınmacıları ülkeden zorla çıkarmak için bazılarını hapishaneye atmak, gitmeyi kabul edene kadar maaşlarının bir kısmına el koymak ya da Afrika’daki bir ülkeye taşınmayı kabul edenlere para vermek gibi türlü türlü taktiklere başvurdu.

Eritre’de yıllardır süren baskı hükümeti

Benzer protestolar Avrupa ve Kuzey Amerika’daki Eritre etkinliklerinde de yaşandı. Hükümeti eleştirenler, 30’uncu yıl kutlamalarını Afwerki döneminde gerçekleştirilen insan hakları ihlallerine dikkat çekmenin bir yolu olarak kullanmaya çalışıyor. Geçen ay Kanada’da protestocular ve hükümet destekçileri arasında çıkan şiddet olaylarının ardından Toronto ve Edmonton’da devlet destekli iki Eritre festivali iptal edildi. Stockholm’de çıkan arbedede ise 50’den fazla kişi yaralandı.

Benzer bir şekilde temmuz ayında Almanya’nın Giessen kentindeki Eritre festivalinde en az 26 polis memuru, protestocuların alana girmeye çalışırken kullandığı taş, şişe ve sis bombaları nedeniyle yaralandı.

İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW) bu yılki yıllık raporunda ‘Eritre’nin yasama organının, bağımsız sivil toplum örgütlerinin ve medya kuruluşlarının bağımsız olmadığını’ yazdı. Eritre ve Etiyopya, yıllardır devam eden soğuk savaşı 2018’de sona erdirdi ve Eritreli güçler 2020’de Tigrayan isyancılarıyla başlayan savaşta Etiyopya ordusunun yanında yer aldı.

O zamandan beri Eritreli askerlerin o zamandan beri Tigray’da 300’den fazla köylünün katledilmesi de dahil olmak üzere toplu katliamlar yapmakla suçlanıyor. HRW, Eritre’nin orduya daha fazla asker katmaya çalıştığını, yetkililerin askerlikten kaçmakla suçladıkları kişilerin akrabalarını taciz ettiğini ve gözaltına aldığını söylüyor.

Giderek artan bu baskı, Eritreli gençler arasında hem hükümete hem de devlet destekli etkinliklere karşı protestoların başlamasına yol açtı. Eritreli aktivist grubu Tiakl’ın bir üyesi olan 35 yaşındaki Stockholmlü Semhar Gebreslassie, “Rejim ve destekçileri gözümüzün önünde eğlenmek, kız ve erkek kardeşlerimizin ölmeye zorlandığı bir savaşı yüceltmek istiyor. Barıştan çok uzaklar” dedi.

Netanyahu’nun ‘Pirus zaferi’: Yüksek mahkemenin yargı reformuna cevabı nasıl olacak?