Fransızlar aşırı sağa karşı tek yürek olmaya hazır: İttifaklar arasında Macron ortada mı kalıyor?

Fransa’da aşırı sağın Avrupa Parlamentosu (AP) seçimlerinden açık farkla birinci çıkması üzerine Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un aldığı erken genel seçim kararı durumu daha da karmaşık hale getirdi. İlk turu 30 Haziran’da yapılacak seçimlerde aşırı sağcılar ve solcular ittifaka hazırlanırken Macron da seçimleri kazanmaya hazır olduğunu söyledi.

Fransa’da tırmanan aşırı sağ dalga Avrupa Birliği’nin (AB) geleceğine dair kaygıları tetiklerken Macron’un erken seçim kararı da endişelenenlerin yarasına adeta tuz bastı. Fransa’da sokaklar erken seçimdeki aşırı sağ tehlikesine karşı sol siyasi partileri ittifak yapmaya çağıran kalabalıklarla doldu. Çağrı cevapsız kalmadı; 3’üncü Cumhuriyet döneminin hükümeti “Halk Cephesi” bu sefer “Yeni Halk Cephesi” olarak vücut bulacak.

Seçim sonuçları açıklandığından beri içi içine kemiren Fransız solcular ve aşırı sağ karşıtları da sokaklara dökülerek hem Marine Le Pen karşıtı sloganlar attı hem de soldan egolarını bir kenara bırakıp üç hafta sonraki seçimlere karşı tek yürek savaşmalarını istediler.

Solcular birleşiyor

2022 Fransa Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin en çok konuşulan isimlerinden biriydi Jean-Luc Mélenchon. Boyun Eğmeyen Fransa (LFI) Lideri yüzde 21.95 ile ilk turu üçüncü tamamlamış, sahneyi ikinci tur için Emmanuel Macron ve Ulusal Birlik (RN) Partisi’nin aşırı sağcı lideri Marine Le Pen’e bırakmıştı. O seçimlerde Mélenchon’un bir çağrısı kulak ardı edilmişti, ancak şimdi geç de olsa hayata geçiyor.

Fransa’da solcu ve çevreci partiler Avrupa Parlamentosu (AP) seçimlerini ilk sırada bitiren aşırı sağa karşı erken yerel seçimlerde ittifak yaparak ortak aday çıkarma kararı aldı. LFI, Fransa Komünist Partisi (PCF), Sosyalist Parti (PS) ve çevreci parti Yeşiller’den (EELV) yapılan ortak yazılı açıklamada AP seçimlerinin ve Meclis’in feshedilmesinin ardından partilerinin ülkenin içinde bulunduğu tarihi durumla mücadele için bir araya geldiği bildirildi. Açıklamada ülkedeki solcu güçler, sendikalar, dernek ve vatandaşlar yeni bir “Halk Cephesi” oluşturmaya çağrılırken bu partilerin aşırı sağın ırkçı projesine karşı ve Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’a alternatif oluşturan siyasi bir program sunmak istediği anlatıldı.

Bu partilerin yerel seçimin ilk turundan itibaren tüm seçim bölgelerinde tek bir adayı destekleyeceği kaydedilen açıklamada bu adayın kurulduğu takdirde yeni “Halk Cephesi” hükümetinin 100 gün içinde atacağı adımların yer aldığı bir siyasi program uygulayacağı kaydedildi. Açıklamada “Hedefimiz demokratik, çevreci, sosyal ve barışla ilgili acili durumlara çözüm üretmek için yönetmek” dendi, ülkedeki duruma karşı düzenlenen gösterilere katılma çağrısı yapıldı. “Halk Cephesi”ne katılmak isteyen solcu Nesiller Hareketi, çevreci Halk Meydanının yanı sıra Cumhuriyetçi ve Sosyalist Sol partileri de ortak açıklamayı imzaladı. “Halk Cephesi” Fransa’da 3. Cumhuriyet döneminde 1936-1938’de ülkeyi yöneten solcu partilerin oluşturduğu koalisyona verilen isimdi.

Güçlenen aşırı sağ doymuyor: Bir ittifak da onlardan

Aşırı sağcı RN partisinin merkez sağda yer alan Cumhuriyetçiler Partisi (LR) ile ittifak yapma ihtimali artıyor. Merkez sağda yer alan LR partisi lideri Eric Ciotti TFI kanalında katıldığı programda seçimler öncesinde aşırı sağcıların ittifak çağrılarına olumlu cevap verdi. “Kendimiz gibi kalacağımız bir ittifaka ihtiyacımız var” diyen Ciotti bu ittifaka “Yahudi karşıtı söylemde bulunan” solculardan ve “ülkeyi bugünkü haline sürükleyen” Macron yönetiminden ziyade Marine Le Pen’in partisi RN’nin uygun olacağını söyledi.

Ciotti’nin aşırı sağ ile ittifak yapmak istediği açıklamasına parti içindeki isimlerden ve siyasilerden tepki geldi. LR üyesi senatörler aşırı sağcılarla ittifakı reddettikleri yönünde açıklama yaparken Senato Başkanı Gerard Larcher X paylaşımında bu tavrı dolayısıyla Ciotti’nin LR hareketine artık başkanlık etmemesi gerektiğini savundu. LR Partisi Meclis Grup Başkanvekili Olivier Marleix de X paylaşımında “sadece kendini düşünen” Ciotti’nin başkanlık görevini bırakması gerektiğini ifade etti. İçişleri Bakanı Gerald Darmanin X hesabından Ciotti’nin “Marine Le Pen ile kucaklaşarak” cumhuriyetçi geleneğe “ihanet ettiğini” söyledi. Aşırı sağcı lider Marine Le Pen ise X hesabındaki mesajında ittifaka yeşil ışık yakan Ciotti’nin “cesur tercihinden” ve “sorumluluk bilincinden” dolayı memnuniyetini dile getirdi. RN Başkanı Jordan Bardella ise Ciotti’nin “Fransızların çıkarını partilerin çıkarlarının önüne koyabildiği” değerlendirmesi yaptı.

Fransa’da AP seçimlerinde aşırı sağcı RN yüzde 31,36 oy oranı ile açık farkla ilk sırayı alması üzerine Macron, Ulusal Meclisi feshederek erken seçime gitme kararı almıştı. Macron’un partisi Rönesans yüzde 14,60 ile ikinci olmuştu. Seçimde aşırı sağ ile ittifaka göz kırpan merkez sağ partisi LR ise yüzde 7,3’lük oy oranıyla beşinci sırada kalmıştı.

Macron kazanma söz verdi ama… ‘Kaybedersem de istifa etmeyeceğim’

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, AP seçimlerinin hayal kırıklığı yaratan sonuçları ardından 30 Haziran-7 Temmuz’da düzenleneceğini duyurduğu erken genel seçimle gündemde. Fransa Cumhurbaşkanı iddialı açıklamalar yapsa da “sonuç ne olursa olsun istifa etmeyeceğim” diyerek endişesini bir nebze de olsa hissettirdi. Macron, ülkesinin Le Figaro gazetesine verdiği mülakatta erken genel seçim kararına neden gerek duyduğuna açıklık getirmeyi denedi. Aşırı sağcı RN partisinin genel seçimlerde de zafer kazanması ihtimalinde istifası talep edilirse bunu kabul etmeyeceğini vurgulayan Macron, “Anayasayı yazan RN değil. Sonuç ne olursa olsun kurumlar bellidir ve cumhurbaşkanının yeri de bellidir. Bu, benim için soyut bir konu” dedi.

Macron, “siyasetin bir dinamik olduğunu” ve anketlerine inanmadığını söyleyerek, “Her bir seçim bölgesi için alınan sonuçlara AP seçimlerinde alınan sonuçların ışığında bakmamalıyız” dedi. Parlamentoyu feshetme kararına ilişkin Macron, “Bu, ülkenin iyiliği için doğru karardı” diyerek, “sadece Fransa’yı düşündüğünü” savundu. “Fesih en net, en radikal ve en güçlü jesttir. Fransız halkına duyulan büyük güvenin jestidir” diyen Macron, erken seçim kararını “durumu açıklığa kavuşturmak için” aldığını belirtti.

Macron, Fransız halkına “korkma ve oy kullanmaya git” çağrısı yaptı.

Aşırı sağ karşıtları, Paris, Lyon, Rennes, Bordo kentlerinde toplanmayı sürdürüyor.  Paris’teki gösteride, eylemciler, ülkedeki AP seçimlerinde sandıktan aşırı sağın galip çıkmasına tepki gösterdi. Göstericiler, ilk turu 30 Haziran’da düzenlenecek yerel seçimler kapsamında aşırı sağın galip gelmesini engellemeye çağırdı. Eylemde “(Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel) Macron istemese de çalışanların onuru ve daha iyi bir yaşam için buradayız” sloganları atıldı. Göstericiler, “Halk Cephesi”, “Dikkat Faşizm” ve “Beni Korkutmuyorsunuz, FN’ye (Ulusal Cephe’ye) Hayır” yazılı dövizler taşıdı. Bazı eylemciler gösteriye Filistin bayraklarıyla katıldı.

Sokakları dolduran kalabalık Macron’u ülkenin geleceğini aşırı sağa teslim etmekle suçluyor.

2022’de Ulusal Meclis’te çoğunluğu kaybetmişti

2022’de yapılan seçimlerde yeniden Fransa Cumhurbaşkanı seçilen Emmanuel Macron’un partisi, Ulusal Meclis’te çoğunluğu kaybetmişti. 577 sandalyeli Ulusal Meclis’te çoğunluk için 289 sandalye gerekiyordu. Sandık çıkış anketlerine göre Macron’un partisinin milletvekili sayısı 245’te kalmıştı.

Jean-Luc Melenchon’un liderliğindeki Boyun Eğmeyen Fransa Hareketi’nin yanı sıra Sosyalist Parti, Komünist Parti ve Yeşiller Partisi’nin oluşturduğu NUPES (Yeni Ekolojik ve Sosyal Halk Birliği) ittifakı da seçimde 133 milletvekiliyle ikinci olurken, aşırı sağcı Marine Le Pen’in partisi Ulusal Birlik ise 89 milletvekiliyle üçüncü sırada yer almıştı.

30 Haziran’da yapılacak seçimler parlamento seçimleri olduğu için Macron koltuğunu koruyacak ancak, cumhurbaşkanı, aşırı sağcılardan bir başbakan atamak zorunda kalabilir.

Binler sokakta

Siyaset sahnesinde ittifaklar kurulurken binlerce kişi de Fransa’nın çeşitli şehirlerinde aşırı sağı protesto etmek için sokaklara döküldü. Paris emniyeti, Place de la République’de üç bin kişinin toplandığını söyledi. Çoğu gençlerden oluşan protestocular orta parmaklarını kaldırarak “Hepimiz Marine Le Pen’den nefret ediyoruz” sloganları attı.

24 yaşındaki öğrenci Alice Le Monde’e verdiği demeçte “Üç hafta sonra aşırı sağcı başbakana sahip olma ihtimali beni dehşete düşürüyor” diyor. 19 yaşındaki Luna ise “Faşizme karşı harekete geçmek için, Fransa’nın sağa ya da aşırı sağa oy verdiği imajından bıktığımız için buradayız. Sol da var. Bu gece sokaklarda” dedi.

Toulouse’da da 6200 kişi toplanmıştı. 30 yaşındaki Matthie Chêne AFP’ye verdiği demeçte “tarihin doğru tarafında olmak için sokağa dökülmek şart. Umarım halk cephesi oluşturulur. Roussel, Glucksmann ve Mélenchon’un egolarını bir kenara bırakması gerekiyor” dedi. Marsilya’da 2200, Nantes’da 4400, Rennes’de 4000, Bordeaux’da 2800 ve Lyon’da 2800 kişi sokağa döküldü.

Fransız haber ajansı AFP’ye göre akşama kadar sakin geçen protestolar akşamdan itibaren şiddetlendi. Polis korteji protestoculara ses bombası ve göz yaşartıcı gaz kullanarak dağıttı. Toulouse’daki protestocular kısa süreliğine bir iş makinesini ele geçirerek vitrinleri kırdı.

Faşizm mezarından çıkıyor: Avrupa sağı nereye?

Avrupa seçimlerine aşırı sağ damgası: Fransa erken seçime gidiyor, Belçika’da başbakan istifa etti