Kafkasya da çatırdıyor: Ermenistan’ın Batı girişimlerine Rusya sert çıktı

Güney Kafkasya ülkesi Ermenistan Avrupa Birliği (AB) ve Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ile düzenlediği üçlü toplantıyla diplomasi çapasını Batı sularına resmen attı. Dün Belçika’nın başkenti Brüksel’de düzenlenen “Ermenistan’ı Batı’ya kazandırma” temalı üçlü toplantıdan Erivan’a 275 milyon euroluk destek paketi çıktı. Rusya’nın nüfuz alanı olarak yorumlanan, Kafkasya’daki Ermenistan’ın Batı ile ilişkileri geliştirme yolundaki bu son adımına Azerbaycan ve Rusya’dan tepki gecikmedi.

Türkiye de toplantı öncesinde tepkisini dile getirmişti.

Ankara: Üçüncü taraflar sürece zarar verir

Ermenistan’ın Rusya ile ile bozduğu müttefikliği Batı ile kurma çabası bir NATO üyesi olan Türkiye’de dahi hoş karşılanmadı. Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, 2020-23’teki gelişmeler ışığında bölgede kalıcı barış ve istikrar için tarihi fırsat ortaya çıktığı dile getirilerek, “Bu tarihi fırsatın başarıya ulaşmasına çok yakın olunan böyle bir dönemde, bölge dışı aktörler başta olmak üzere, üçüncü tarafların sürece adil ve tarafsız yaklaşmaları ve sürece zarar vermekten itinayla kaçınmaları daha da önem kazandı” denildi.

‘Gerilim kontrolsüz şekilde tırmanabilir’

Tepki verenlerden biri de Ermenistan’ın artık “eski müttefiki” anılan Rusya oldu. Rusya Dışişleri Bakanlığı, Erivan’ı Batı tarafından aldatılmaması ve Ermenistan’ı yoldan çıkarmaması konusunda uyardı. Brüksel’de gerçekleştirilen üçlü toplantıya, “kolektif Batı’nın Güney Kafkasya’yı jeopolitik çatışmaya sürüklemeye yönelik bir başka girişimi” nitelemesi yapan Rusya, “Bölge dışı güçlerin Güney Kafkasya’ya sorumsuz ve yıkıcı müdahalesi, bölge ülkeleri ile komşuları arasına mesafe koyma dürtüsü, bölgede istikrar, güvenlik ve ekonomik büyüme açısından oldukça olumsuz sonuçlar doğurabilir, yeni ayrım çizgilerini tetikleyebilir ve gerilimin kontrolsüz şekilde tırmanmasına yol açabilir” vurgusu yaptı.

Rusya tarafından yapılan açıklamada, Batı’nın Ermenistan’ı Güney Kafkasya’daki son derece tehlikeli planlarını uygulayan bir araca dönüştürmeye çalıştığı ifade edilirken Washington ve Brüksel’in geçici vaatler altında Ermenistan’ı Rusya’dan uzaklaştırdığının da farkında olduğu belirtildi. Rusya ismini vermeden Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan’a “ülkeyi yanlış yola sürüklememe” çağrısında bulundu.

‘Batı’nın Ermenistan’ı karakola dönüştürme isteği’

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, “Brüksel’de ABD, AB ve Ermenistan arasında yapılan üçlü toplantı Güney Kafkasya’ya yönelik bir başka tehdit kaynağı. Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Konseyi’nin geçen yılın eylül ayından bugüne kadar Azerbaycan’a karşı yaptığı açıklamalar ve Batı’nın Ermenistan’ı Güney Kafkasya’da karakola dönüştürme girişimleri gelecekte olumsuz sonuçlara yol açacak” açıklamasını yaptı.  Aliyev, “ABD-AB-Ermenistan üçlü toplantısı Güney Kafkasya’daki işbirliğine karşıdır ve Azerbaycan’ı tek başına bırakmayı amaçlamaktadır. Güney Kafkasya için hazırlanan plan gelecekte büyük bir felakete yol açabilir” iddiasında bulundu.

Ermenistan’ın ABD ve AB’ye dönen yüzü

Rusya liderliğindeki Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü (KGAÖ) askeri ittifakına üyeliğini fiilen askıya alan Ermenistan ardından ABD birliklerini ülkede eğitim vermeye davet etmiş, Ukrayna’ya yardım göndermiş ve hatta AB’ye katılmayı düşündüklerini ima etmişti.

Bu süreç bununla da bitmedi; Ermenistan Başbakanı’ı Nikol Paşinyan, Azerbaycan sınırına AB gözlemcileri yerleştirdi, NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg’i ağırlarken ittifak ile işbirliği  mesajı verdi. Son yapılan üçlü toplantıda Batı müttefikliğine giden yolda tepki çeken son adım oldu.

Paşinyan’ın ve Ermenistan’ın diplomaside yön değiştirmesinin ardında Dağlık Karabağ yatıyor. Azerbaycan 2020’deki, etnik Ermenilerin yaşadığı ancak uluslararası alanda Azerbaycan’ın bir parçası olarak tanınan tartışmalı Dağlık Karabağ savaşında toprakların büyük bölümünü geri almıştı. Geçtiğimiz yıl da Azerbaycan ordusu bölgenin kontrolünü ele geçirerek bölge sakinlerinin çoğunun Ermenistan’a göç etmesine neden olmuştu. Bu süreç boyunca üyesi olduğu Rusya’nın liderliğindeki Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü’nün (KGAÖ) Azerbaycan ilişkileri nedeniyle takındığı temkinli tavır, Erivan’ın bölgede kendisini güvende hissedememesine neden olmuştu.

‘Rusya’ya bağlı olmak bir hataydı’

Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan geçtiğimiz yıl İtalyan medyasına verdiği bir röportajda Moskova’yı Dağlık Karabağ bölgesinde Azerbaycan’ın saldırganlığına karşı ülkesinin güvenliğini koruyamamakla suçlamıştı. Paşinyan, güvenlik açısından yalnızca Rusya’ya bağlı olma politikasının stratejik bir hata olduğunu söylemişti. İtalyan La Repubblica gazetesine konuşan Paşinyan, “Ermenistan’ın güvenlik mimarisi, silah ve mühimmat tedariki de dâhil olmak üzere yüzde 99,999 oranında Rusya’ya bağlıydı” demişti. Ukrayna’daki savaş nedeniyle Rusya’nın kendisinin de silah, cephane ve mühimmata ihtiyacı olduğunu ve bu durumda Moskova’nın istese bile Ermenistan’ın güvenlik ihtiyaçlarını karşılayamayacağının anlaşılabilir olduğunu belirten Paşinyan “Bu örnek bize güvenlik konularında tek bir ortağa bağımlı olmanın stratejik bir hata olduğunu göstermeli” ifadelerini kullanmıştı.

Ermenistan Başbakanı, Rusya’nın ülkesini yeteri kadar “Rusya yanlısı bulmadığını” da sözlerine eklemişti.

AB’den Ermenistan’ı Batı’ya kazandırma hamlesi: 270 milyon euroluk destek paketi imzalandı