Kuşak ve Yol Girişimi’ne bir saldırı daha: Ayrılıkçılar Pakistan’da üç Çinliyi öldürdü

Pakistan’ın Karaçi Havaalanı yakınlarındaki bir intihar saldırısında iki Çinli hayatını kaybetti, en az 10 kişi yaralandı. Pakistan’daki Çin Büyükelçiliği pazar gecesi Sind’de Kuşak ve Yol Projesi’nde altyapı üstüne çalışan Çinli mühendisleri hedef alan saldırıyı “terör saldırısı” olarak niteledi. Saldırıyı Pakistan’ın kalkındırılmasına ilişkin projelerde çalışan Çinlilere daha önce de saldırılar düzenleyen Belucistan Kurtuluş Ordusu (BLA) üstlendi.

Çin saldırının ardından ülkedeki vatandaşlarını uyararak Pakistan’ı “gerekli güvenlik önlemlerini almaya” davet etti.

BLA pazar günü yayınladığı açıklamayla “üst düzey Çinli mühendisler ve yatırımcıların hedef alındığını” yazdı. Daha sonraki bir açıklamada saldırganın ismi Shah Fahad olarak bildirildi. Saldırgan BLA’nın intihar timi Mecid Tugayları’nın mensubuydu. İngiliz haber ajansı Reuters saldırının araca yerleştirilen el yapımı bir bomba ile düzenlendiğini yazdı. BLA ülkedeki diğer etnik gruplarla bağımsızlıkları için uzun süredir savaşıyor. Çinlileri hedef alan saldırılara “doğal kaynaklar ve yatırımlardan gerekli payı alamamak” gerekçe gösteriliyor.

BLA Çinlileri neden hedef alıyor?

Son yıllarda BLA Pakistan’da benzer nitelikli saldırılar düzenledi. Mart ayında bir deniz hava üssüne düzenlenenin yanı sıra grup 2022’de düzenlediği bir saldırıyla da gündeme oturmuştu. Karaçi Üniversitesi yakınlarında üç Çinli profesör ve bir Pakistanlı görevliyi öldüren BLA Kuşak ve Yol’u hedef aldığını yazmıştı.

Pakistan Başbakanı Şahbaz Şerif saldırıyı “haince” diye niteleyerek Çin halkına başsağlığı diledi. Başbakan sosyal medyadaki paylaşımında “Çinli dostlarımızı korumak konusunda kararlıyız” yazdı. Çin Büyükelçiliği saldırının hedefinde Karaçi yakınlarında kömür yakıtlı enerji santrali işleten Çin merkezli bir şirketin olduğunu açıkladı. Pakistan’da binlerce Çinli işçi çalışıyor. Bu durum Çinlilerin milyar dolarlara mal olan Kuşak ve Yol İnisiyatifi isimli projelerindeki işçilerin çoğu Çin ve Pakistan arasında açılacak ekonomik koridor çalışmalarında görevli.

Kuşak ve Yol nedir?

Çin’in tarihi İpek Yolu güzergahında Doğu-Batı ticaretini yeniden canlandırma hedefiyle 2013’te başlattığı Kuşak ve Yol Girişimi (BRI) 10 yılda 155 ülkenin katılımı ve 70’ten fazla ülkede yürütülen projelerle dünya nüfusunun 3’te 2’sini, küresel gayrisafi hasılanın yarısından fazlasını içeren etki alanı oluşturdu. Girişim kapsamında yürütülen altyapı, ulaştırma, enerji, iletişim ve diğer alanlardaki bağlantılılık projeleri Çin’in Avrasya kıta kütlesi ve Asya’nın güneyini kat eden deniz yollarındaki etkinliğini artırarak “yükselen güç” olmayla ilgili küresel stratejisinin temeli haline geldi.

Asya ile Avrupa arasında altyapı eksikliği ve ticari bağlantıların zayıflığından kaynaklanan gelişmişlik farklarını dengelemeyi, ekonomik etkileşimleri artırmayı hedefleyen “kalkınma projesi” olarak konumlandırılan girişim ABD’nin İkinci Dünya Savaşı sonrasında Avrupa’nın yeniden inşası ve Washington öncülüğündeki yeni küresel ekonomik düzene entegrasyonunu hedefleyen Marshall Planı’na atıfla “Çin’in Marshall Planı” olarak da nitelendiriliyor.

Girişim ABD’nin küresel güç stratejisinde Avrasya’yı terk ederek odağını Hint-Pasifik bölgesine kaydırdığı bir dönemde Çin’in çevrelenme tehdidine verdiği yanıt, hakim güce karşı küresel etkisini artırma hamlesi olarak da görülüyor. “Kuşak ve Yol” kapsamında Çin ortaklığında inşa edilen kara ve deniz ticaret yolları Çin ihraç ürünlerinin dünya pazarlarına erişimi için alternatif güzergahlar yaratarak ABD’ye bağımlı veya onun güdümünde olmayan bir ekonomik alan yaratmasına, “Küresel Güney” olarak adlandırılan dünyanın daha az gelişmiş bölgeleri ve yükselen piyasalarıyla doğrudan temas kurmasına olanak sağlıyor.

Peki Pakistan denklemin neresinde?

“Çin-Pakistan Ekonomik Koridoru” (CPEC) olarak adlandırılan güzergah Çin’in Kuşak ve Yol kapsamında en çok stratejik önem atfettiği ve yakın dönemde en fazla yatırım yaptığı ekseni oluşturuyor. Çin’in kuzeybatısındaki Sincan Uygur Özerk Bölgesi’ni, Pakistan’ı kuzeydoğu-güneybatı yönünde kat ederek Gwadar ve Karaçi limanlarıyla Umman Denizi’ne bağlamayı amaçlayan CPEC Projesi, Kuşak ve Yol Girişimi’nin adeta kalbi.

Bu kapsamda yürütülen kara yolu projeleri, liman ve serbest bölge inşaatlarının büyüklüğü 2020 itibariyle 70 milyar doları aştı. Projelerin Pakistan’ı Çin imalat ürünlerinin dünyaya taşınması konusunda kilit lojistik üssü haline getirmesi hedefleniyor. Öte yandan Türkiye’nin Basra Körfezi’nden başlayarak Anadolu’ya, oradan Avrupa’ya bağlantı sağlamayı amaçlayan “Kalkınma Yolu Projesi” de bu güzergaha eklemlenme potansiyeli taşıyor. Güzergah Çin’e Umman Denizi’ne Hindistan’ı atlayarak erişim imkanı verdiğinden Beijing açısından stratejik önemde.

Pakistan, IMF ile anlaşıp ‘Allah’a şükürler olsun’ diyerek duyurdu