İsrail saldırılarının ardından İran yüksek rütbeli subaylarını Suriye’den çekiyor
Lübnan’ın düşündürdükleri: Savaş mühendisliği ve tedarik zincirine sızmak
Ortadoğu'da süren savaşın seyrini değiştiren iletişim cihazları saldırıları, odağa üretici şirketleri koymuştu. Üretici şirketler iddiaları yalanladı, şimdi gündemde tedarik zincirleri var.
Dünya
20 Eylül 2024
Fotoğraf: AA Bu hafta Lübnan Hizbullah’ına İsrail tarafından düzenlenen bir saldırı savaşa dair bildiğimiz her şeyi alt üst etti. Bu saldırı, kimisi gündelik hayatlarına devam eden binlerce Hizbullah militanını aynı anda hedef aldı, 40’tan fazla kişiyi de öldürdü. Saldırı methodu öyle değişikti ki Hizbullah lideri Hasan Nasrallah, saldırıya dair açıklamasında “büyük darbe aldık” dedi. Teknolojik cihazlar üzerinden gelen böylesi bir saldırı yalnızca askeri personeli değil halkı da kaygılandırdı. Lübnan Hizbullahı’nın telsizlerinin patlatılması bir elektronik savaş iddiasının kapılarını araladı.
Reuters’a konuşan bir kaynak telsizlerinin içine PETN adı verilen yüksek patlayıcı niteliğe sahip bir içeriğin konulduğunu, bu maddenin tespitinin de oldukça zor olduğunu söyledi. İsrail bu hafta içinde Hizbullah’ın çağrı cihazları ve telsizleri üzerinden düzenlediği saldırıyla gerçek bir kaosa neden oldu.
Sabote edilen telsizlerin üzerinde “ICOM” ve “Japonya’da üretilmiştir” ibareleri yer alıyordu. Üretici şirket ICOM cihazların neredeyse 10 yıl önce üretildiğini ve cihazların sonradan patlayacak şekilde dizayn edilmiş olmasının olası olduğunu söylemişti. Teknik olarak telsizlerin içinin açılması ve içine patlayıcı maddeler yerleştirilmesi oldukça zor ama Reuters’a konuşan birden fazla kaynağın söyledikleri patlayıcının üretimin sonrasında ve muhtemelen tedarik edildikleri sırada yerleştirildiği yönünde.
Birden fazla şirket tartışmaların odağında
Hizbullah’ın Asya markalı telsizlerinin sabote edilmesi aynı zamanda cihazların menşeine dair tartışmaları da fitilledi. Konu hakkında çalışan bazı uzmanlar Asya’dan ithal edilen yüksek teknoloji ürünlerinin takibinin oldukça kolay olmasına rağmen telsizler gibi eski tip ürünlerin kaynağını belirlemenin neredeyse imkansız olduğunu söylüyor. Uzmanlar, bu hafta Lübnan’da 37 kişiyi öldüren ve yaklaşık 3 bin 500 kişiyi yaralayan bubi tuzaklı cihazların ne zaman ve nerede birer silaha dönüştürüldüğünün tespit edilmesinin de bu yüzden neredeyse imkansız olabileceği kanısında. Dijital enformasyon ve hukuk profesörü James Grimmelmann bugün teknoloji ihracatı yapan her şirketin tedarik zincirlerinin ne denli güvenli olduğunu tekrar düşünmesi gerektiğini söylüyor.
Tayvan merkezli GoldApollo, tartışmaların başından beri odakta olan şirketlerden biriydi. Şirket suçu Macaristan’a attı. Bu durum Macaristan, Bulgaristan , Romanya, Norveç’te de bir dizi şirketi hedefe koydu. Bir yandan Japonyalı ICOM ise kendi etiketini taşıyan cihazların orijinal mi sahte mi olduğunu ayırt edemediğini söylüyor.
Bu denli şüphenin ve bu denli yalanlamanın arasında şüphe çeken odaklardan biri de telsizlerin tedarik zinciri. Eğer telsizler tedarikleri esnasında dışarıdan müdahaleye uğruyorsa bu inanılmaz bir savaş mühendisliğinin göstergesi olabilir. Çin’de hizmet veren bir teknoloji uzmanı olan David Fincher tedarik zincirinin bir biçimde kırılmasının en olası ihtimal olduğunu söyleyerek ekliyor: “Muhtemelen böyle yaptılar, aklıma başka hiçbir şey gelmiyor.”
Uzmanların beklentileri tartışmaların hedefinde olan şirketlerin bazı düzenlemelere giderek tedarik zincirlerini daraltacağı yönünde.
Herkesin artık cebinde bir telefonla gezdiği günümüzde teknolojik cihazlara dair böylesi bir kaygı iki yönden de çok tehlikeli. Bunlardan biri kamusal anlamda yaşanan güven erozyonu. Bir diğeri ise savaşın tarihinde yeni biri sayfa açacak bir saldırı türü olması. Eğer savaş bölgelerinde kullanılan teknolojik ekipmanların tedarik zinciri yeteri kadar güvenli değilse bu tür saldırıların yayılması ve daha büyük kitleleri etkilemesi oldukça olası. Savaşları cephelerle, tanklarla, toplarla hatırladığımız bugünlerde mevzilerin ceplerimize kadar gerilediğini düşünmek kaçınılmaz. Üretici şirketlerin patlayıcılara yönelik ısrarlı inkarları bizleri tedarik zincirlerini yeniden düşünmeye teşvik ederken küçük gibi görünen güvenlik açıklarının sonuçları ise can alıyor.
Oyunlar ve Bulmacalar