Navalni’nin naaşı nihayet ailesine teslim edildi

Dokuz gün önce sürüldüğü Kutup Kurdu cezaevinde öldüğü söylenmişti… Rusya’nın en ünlü muhalefet lideri Aleksey Navalni’nin cenazesi ölümünden tam 9 gün sonra ailesine teslim edildi. Navalni’nin cenazesinin ailesine teslim edildiği haberini şüpheli bir şekilde hayatını kaybeden muhalefet liderinin sözcüsü Kira Yarmış tarafından doğrulandı.

‘Cinayet Putin’e yetmedi’

Navalni’nin eşi Yulia Navalnaya, cesedin teslim edilmesinden önce kaydedilen bir videoda kaydında, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e seslenerek onu “şeytani hislerle” Navalni’ye “işkence etmekle” suçladı. YouTube’da yayınlanan 6 dakikalık videosunda Navalnaya, Putin yönetimine karşı mücadeleye devam edeceğini ifade ederek onun kocasının naaşını “rehin” tuttuğunu söyledi. Navalnaya, “Cinayet Putin’e yetmedi, o yüzden cesedini rehin tuttu” diye konuştu.

Navalni’nin Sözcüsü Yarmış da X platformu üzerinden bir paylaşımda bulunarak, muhalefet liderinin destekçilerine “rahatlamayın” dedi. Yarmış, cenaze teslim edilse de ailenin istediği bir şekilde tören düzenlemesine Rus otoritesi tarafından izin verilip verilmeyeceğinin hala soru işareti olduğunu ifade etti.

Cuma günü Navalni’nin annesi Lyudmila, Rus müfettişlerin oğlunun naaşını Salekhard’daki morgdan çıkarmayı reddettiklerini söylemişti. Lyudmila Navalnaya, müfettişlerin bu reddinin sebebi olarak da halka açık bir cenaze törenine karşı çıkmalarını göstermişti. Aile ve destekçileri, Navalni’nin sonsuzluğa yolculuğunun onun “hak ettiği gibi” olmasını ve halka açık bir tören yapılması gerektiğini savunuyor. Rus yetkililer ise bunu kabul etmiyor. Moskova yönetiminin bu tutumu, Mart ayında gidilecek seçimlerden önce Navalni’ye yönelik bir sevgi selinin Putin’in aleyhine olacağı görüşünü akıllara getiriyor.

G7’den Kremlin’ çağrı: Ölümü açıklığa kavuşturun

Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin 2’nci yıldönümünde G7 liderleri başkent Kiev’de bir araya geldi. Belçika Başbakanı Alexander De Croo, İtalya Başbakanı Giorgia Meloni, Kanada Başbakanı Justin Trudeau ve Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen’in fiziki olarak, ABD, Almanya, Fransa, İngiltere ve Japonya liderlerinin ise video konferansla katıldığı G7 Devlet ve Hükümet Başkanları toplantısının ardından liderler ortak bir bildiri yayımladı.

Aleksey Navalni’ye de değinilen bildiride, “Aleksey Navalni’nin olağanüstü cesaretini saygıyla anıyor, eşi, çocukları ve sevdiklerinin yanında olduğumuzu ifade ediyoruz. O Kremlin’in yolsuzluklarına karşı ve Rusya’da özgürlük ve adalet için mücadele ederek hayatını feda etti. Rus hükümetini Navalni’nin ölümüyle ilgili durumu tam olarak açıklığa kavuşturmaya çağırıyoruz. Aynı şekilde Rus hükümetini haksız yere tutuklu bulunan tüm mahkumları serbest bırakmaya, Rusların hak ve özgürlüklerine yönelik sistematik baskıyı durdurmaya çağırıyoruz” ifadeleri kullanıldı.

Navalni’nin annesi: Tehdit edildim

Navalni’nin annesi Lyudmila Navalnaya oğlunun aralık ayından beri tutulduğu hapishanenin yakınlarında Sibirya kasabası Salehard’daki morgda çarşamba günü cesedi gördüğünü açıklamıştı. 69 yaşındaki Navalnaya, oğlunun YouTube kanalında bir video paylaşarak morgda yaşadıklarını anlatmıştı.

‘Zaman aleyhinize işliyor, ceset çürüyor’

Anne Navalnaya, “Yasalara göre Aleksey’in cesedini bize hemen vermeleri gerekirdi ama hala alamadık. Üstüne bir de şantaj yapıyor, Aleksey’in nereye, ne zaman ve nasıl gömüleceğine dair şart koşuyorlar. Beni bir mezarın kenarına götürüp ‘Oğlunuz burada yatıyor’ demek istiyorlar. Bunu kabul etmiyorum. Aleksey’e değer veren sizlerin ona veda etme şansı olsun istiyorum” demişti. Morgda yaşadıklarını bir video ile anlatmasının nedeninin de kendisinin de tehdit edilmesi olduğunu söyleyen Navalnaya, “Bu videoyu kaydediyorum, çünkü beni de tehdit etmeye başladılar. Gözlerimin içine baka baka, cenaze töreninin gizli yapılmasını kabul etmezsem oğlumun cesedine bir şey yapacaklarını söylüyorlar. Voropayev adlı bir yetkili, ‘Zaman aleyhinize işliyor. Ceset çürüyor’ dedi” diye konuşmuştu.

Anne Navalnaya yetkililerin kendisinden Navalni’nin gizli saklı gömülmesini kabul etmesini istediğini de söylemişti. Navalnaya yetkililerin ölüm nedenini zaten bildiğini, ellerinde yasal sağlık bir belgesi olduğunu, yapılacak tek şeyin ölüm belgesini imzalamak olduğunu söylediğini aktarmıştı.

Biden Navalni’nin eşi ve kızıyla bir araya gelmişti

Beyaz Saray, ABD Başkanı Joe Biden’ın perşembe günü Navalni’nin eşi Yulya Navalnaya ile kızı Daşa Navalnaya ile California’da bir araya geldiğini açıklanmıştı. Biden kendi sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, Yulya ve Daşa’ya “acı kayıpları için taziyelerini ilettiğini” söyledi ve, “Aleksey’in miras bıraktığı cesaret, Yulya ve Daşa ile Rusya’da demokrasi ve insan hakları için mücadele eden pek çok insanda yaşamaya devam edecektir” demişti.  Biden’ın Navalnayalarla gerçekleştirdiği görüşme Rusya’ya karşı açıklanacak yaptırım paketinden önce gerçekleşmişti. Gazetecilere konuşan Biden, “Bu sabah Aleksey Navalni’nin eşi ve kızıyla görüşme şerefine nail oldum. Ölümünden sorumlu Putin’e karşı yaptırımlarımızı yarın açıklayacağız. İşin peşini bırakmayacağız” ifadelerini kullanmıştı.

Navalni’nin ölümü

Kremlin’e muhalif Aleksey Navalni, zehirlendiği iddiasıyla Almanya’nın başkenti Berlin’de tedavi gördükten sonra 17 Ocak 2021’de başkent Moskova’ya dönüşünde havalimanında gözaltına alınarak tutuklanmıştı. Rusya Federal Cezaevi Hizmetlerinin (FSİN) talebi üzerine 2 Şubat 2021’de Moskova Şehir Mahkemesinde Navalni aleyhinde açılan dava sonuçlanmış; Navalni’nin geçmişte yolsuzluk davası sonucunda verilen 3,5 yıl ertelenmiş hapis cezası, adli kontrol şartlarını yerine getirmediği gerekçesiyle normal hapis cezasına çevrilmişti. Rus mahkemesi, Ağustos 2023’te cezaevinde bulunan Navalni’yi aşırılık yanlısı topluluk oluşturmaktan 19 yıl hapis cezasına çarptırmıştı. Navalni, Ocak 2022’de Rusya’da terörle ve aşırıcılıkla bağlantılı kişilerin bulunduğu listeye dahil edilmişti. Ardından gizemli bir şekilde ortadan kaybolan Navalni’nin Kutup Kurdu ceza kolonisine sürüldüğü ortaya çıkmıştı. Navalni’nin sürüldüğü ortaya çıkana kadar 20 gün boyunca ailesi ve avukatları kendisinden haber alamamıştı.

FSİN, 16 Şubat’ta, mahkum Navalni’nin cezaevinde hayatını kaybettiğini ve ölüm nedeninin araştırılacağını bildirmişti. Cezaevi yönetimi, 47 yaşındaki muhalif liderin cezaevi bahçesinde yürüdüğü sırada kendini iyi hissetmediğini söylediğini ardından da “düşerek öldüğünü” açıklamıştı. Navalni’nin ölümünden bir gün önce kayda alındığı ifade edilen bir mahkeme videosu da gündeme gelmişti. Navalni’nin videoda gayet dinç ve keyfi yerinde göründüğü vurgulanmış ve şüpheli ölüm için gözler Kremlin’e çevrilmişti.

Navalni öldü, trajedisi sürüyor: Gizli gömmek için annesini tehdit etmişler

Bir Rus muhalifin son ayları: Navalni’nin mektupları ortaya çıktı

Navalni’nin eşi Navalnaya bayrağı devraldı: Öfkemi, kinimi ve nefretimi paylaşmanızı istiyorum