Refah harekatı başladı, ABD ilk kez frene bastı: İsrail’e gidecek silahlar beklemede

İsrail ve Filistinli örgütler arasındaki savaşta 8’inci ayın içindeyiz ve gerilim bir an olsun düşmedi. Ramazan ayında olması beklenen ateşkes bir türlü gerçekleşemediği gibi İsrail müttefiklerinin eleştirilerine dahi kulak tıkamak suretiyle Refah kentinin bir bölgesine tanklarıyla girdi, operasyonunu başlattı. Hamas son dakikada ateşkes anlaşmasını kabul etse de İsrail’in bu saldırısını durduramadı. “Sınırlı” olduğu söylenen saldırıda 20 kişi öldürüldü. Mısır basını İsrail’in Refah sınırının Gazze tarafında kontrolü aldığını açıkladı, İsrail de bu iddiayı kabul etti. Hal böyle olunca bu zamana kadar İsrail hükümetinin Refah operasyonuna muhalefet eden Amerika Birleşik Devletleri (ABD) daha büyük bir Refah işgalini önlemek için kendini bir adım atmak zorunda hissetti. The Wall Street Journal’a göre Washington İsrail’e gitmesi planlanan binlerce silahın sevkiyatını erteledi. Bu da bu zamana kadar İsrail’e koşulsuz destek sunan ABD’nin savunma anlamında ilk kez Tel Aviv’e tavrını net şekilde gösterdiği gelişme olarak kayıtlara geçti.

WSJ Biden yönetiminin İsrail’e binlerce hassas silah satışını ertelemesinin ABD’nin Ortadoğu’daki en önemli müttefikine silah sevkiyatını yavaşlatmayı düşünüp düşünmediğine dair soru işaretleri yarattığını yazdı ve bunun da iç siyasi baskılar nedeniyle tetiklenmiş olabileceğini gündeme getirdi.

İsrail ordusu Refah’ta, dünya teyakkuzda: Siyasi felaket, insani kabus olur

Dünyanın dört bir yanında halkların hükümetlerine yönelik İsrail desteği eleştirileri devam ediyor. Bunların en büyüğü de kuşkusuz ABD’de gerçekleşiyor. En son ABD üniversitelerinde “68 ruhuna geri mi dönülüyor” sorusunu gündeme getiren üniversite protestoları patlak vermişti, öğrencilerin ödedikleri harç paralarının savaşı finanse ediyor olmasına karşı seslerini yükseltmişti. ABD’nin İsrail’e sağladığı silahların Gazze’de neden olduğu ölüm ve yıkım, eleştirilerin odak noktası olmayı sürdürüyor.

Ocak ayında gündeme gelen anlaşma yerinde sayıyor

Beyaz Saray, ABD tarafından sağlanan silahların Gazze’de yol açtığı yıkım ve ölü sayısına ilişkin artan eleştirilere rağmen silah satışlarının sınırlandırılmasına yönelik çağrılara açık bir şekilde dirense de satışı ertelemek zorunda kalmış gibi görünüyor. Silah satışına dair bilgi sahibi olan yetkililere göre söz konusu olan, güdümsüz bombaların bir hedefe yönlendirilmesini sağlayan 6 bin 500 kadar Müşterek Doğrudan Saldırı Mühimmatı (JDAM) satışı. WSJ’ye göre, Kongrenin 260 milyon dolar değerindeki bu satış önerisinden ilk kez Ocak ayında haberi oldu, ancak Biden yönetimi o zamandan bu yana anlaşmayı ilerletmedi. Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi Sözcüsü John Kirby Pazartesi günü İsrail’e herhangi bir silah satışının askıya alınıp alınmadığı konusunda yorum yapmayı reddetti. Beyaz Saray’daki brifingde Kirby “İsrail’e yönelik güvenlik taahhütlerimiz son derece sağlamdır” dedi.

Dışişleri Bakanlığı ABD’nin başka ülkelere silah satmayı planladığında, anlaşma belirli bir meblağın üzerine çıktığında Kongre’yi bilgilendirmekle yükümlüdür. Dışişleri Bakanlığı genellikle bu potansiyel silah satışları öncesinde Temsilciler Meclisi dış ilişkiler ve Senato dış ilişkiler komitelerine bilgi verir ve ardından resmi kongre bildirimi yapılır. Ancak JDAM’lar söz konusu olduğunda, mevcut ve eski ABD’li yetkililere göre, yönetim satışla ilgili resmi prosedürü takip etmedi ve bu da anlaşmada ilerlemenin durmasını tetikledi.

JDAM satışlarının ertelenmesi bir ilk olacak

Washington merkezli Ortadoğu Demokrasi Merkezi’nden ABD silah satışları uzmanı Seth Binder “JDAM’ların geciktirilmesinin kasıtlı olması halinde bu savaşın başlamasından bu yana yönetimin Gazze’de kullanıldığını bildiğimiz silahlar konusunda adım attığı ilk örnek olacak” dedi. ABD’li yetkililer Biden yönetiminin Mart ayından bu yana İsrail’e tank mühimmatı, askeri araç ve havan mermisi içeren bir milyar dolarlık başka bir silah anlaşması için de kongre bildirim sürecini ilerletmediğini söyledi.

ABD’li yetkililer bu potansiyel anlaşmaların 700 milyon dolarlık tank mühimmatı, 500 milyon dolarlık taktik araç ve 100 milyon dolardan az havan mermisi transferini içerdiğini söyledi. Satışların teslim edilmesi aylar ya da yıllar alabilir.

Biden yönetimi, Gazze’de sivillerin öldürülmesini önlemek adına İsrail’e daha fazla baskı yapmak ve silah tedarikini kesmesi gerektiğini savunan Demokratların baskısı altında.

JDAM’ların sevkiyatının ertelenmesi, aynı zamanda Biden yönetiminin İsrail’e verdiği destek nedeniyle eleştirilerin odağında olduğu bir döneme denk geldi. Bu ayın başında yayınlanan ABC News/Ipsos anketine göre Amerikalıların yüzde 38’i ABD’nin İsrail’i desteklemek için çok fazla şey yaptığını söylerken bu oran Ocak ayında yüzde 32 idi.

ABD’nin diğer ülkelere silah satışını denetleyen Dışişleri Bakanlığı yorum yapmayı reddetti ve soruları Beyaz Saray’a yönlendirdi. Bir Dışişleri Bakanlığı sözcüsü “Münferit vakalar hakkında yorum yapmıyoruz” dedi. Sözcü, “Amerika Birleşik Devletleri, 7 Ekim saldırılarından bu yana İsrail’e milyarlarca dolar güvenlik yardımı yaptı ve İsrail’e acil yardım için şimdiye kadarki en büyük ek ödeneği çıkardı” ifadelerini kullandı.

İsrail Savunma Bakanlığı sözcüsü de WSJ’nin sorusu üzerine yorum yapmayı reddetti.

İsrail, ABD askeri yardımının dünyadaki en büyük alıcıları arasında yer alıyor.

Cumhuriyetçilerin Ukrayna’ya yardıma itirazları nedeniyle aylarca süren yasama tıkanıklığının ardından, Kongre geçen ay İsrail’in hava savunmasını yenilemek için 5 milyar dolardan fazla olmak üzere İsrail’e 26 milyar dolarlık ek yardım sağlayacak bir tasarıyı kabul etti.

Biden, Ukrayna ve Tayvan’a silah gönderilmesine ilişkin ayrı tedbirlerle birlikte bu tasarıyı Nisan ayı sonunda imzaladı.