Sırbistan’da hükümet feshedildi: Erken seçimler 17 Aralık’ta

Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandr Vucic, hükümeti feshettiğini açıkladı. Vucic, Çarşamba günü patlementoyu fesih kararının ardından erken seçim çağrısında bulundu. Bu kararın Avrupa Birliği’ne (AB) üyelik yolunda Kosova ile ilişkileri normalleştirme konusunu erteleme hamlesi olabileceği belirtiliyor.

Vucic, sosyal medya hesabından yaptığı videolu paylaşımında, ülkedeki erken genel seçimlerin 17 Aralık’ta yapılacağını duyurdu. Vucic yaptığı açıklamada, “Kosova’daki pozisyonumuz ve diğer bölgesel ve küresel konular nedeniyle de baskı altında olacağımız şu dönemde Sırbistan’ın hayati çıkarları için mücadelede bir arada olmamız gerekiyor,” dedi.

Ülkedeki yerel seçimler de aynı tarihte gerçekleştirilecek.

Seçimlere katılacak taraflara başarı dilediğini söyleyen Vucic, seçim öncesi sürecin medeni bir şekilde geçmesini temenni ettiğini kaydetti. Yorumcular, Mayıs ayındaki iki büyük silahlı saldırının ardından aylar süren muhalefet gösterilerinin etkisiyle zedelenmiş olan Sırp İlerleme Partisi’nde (SNS) reform yapmayı amaçladığını belirtiyor. Analistlere göre Cumhurbaşkanı böylelikle partisinin zedelenen imajını toparlama yoluna giderken hem de Kosova konusunda zaman yaratmış olacak.

Sırbistan’da 250 sandalyeli Ulusal Meclisin yanı sıra Voyvodina Özerk Bölgesi’nin 120 sandalyeli meclisi ile ülke genelindeki şehir ve ilçelerin belediye meclislerinin yeni üyeleri belirlenecek. Bu arada, Sırbistan’da 4 yılda bir yapılan genel seçim en son 2020’de düzenlenirken, o dönem Vucic’in liderliğini yaptığı Sırp İlerleme Partisi (SNS) öncülüğündeki ittifak tek başına iktidar olmuştu.

Belgrad merkezli Stata anket şirketine göre, SNS öncülüğündeki ittifakın yaklaşık olarak oyların yüzde 44’ünü alması bekleniyor. Bu da 250 sandalyeli parlamentoda çoğunluğu oluşturmak için koalisyona gitmek zorunda kalabileceği anlamına geliyor.

Merkezci muhalefet bloğu “Şiddete Karşı”, sol, yeşil ve merkez partilerden oluşan koalisyonun, oyların yüzde 38’ini alması bekleniyor.

Geçen yıl ikinci beş yıllık dönemini güvence altına alan Vucic, SNS’nin başkanlığını Mayıs ayında bıraktı, ancak hala parti politikaları üzerinde önemli etkiye sahip. Muhalefet partileri ve insan hakları grupları, Vucic’i, partisini ve müttefiklerini otokrasi, medya özgürlüğünü baskılama, seçim hileleri, siyasi rakiplere karşı şiddet, yolsuzluk ve organize suçlarla ilişkilendiriyor. Vucic ve müttefikleri ise bu suçlamaları reddetmeye devam ediyor.

Erken genel seçime giden süreç

Sırbistan’ın başkenti Belgrad’daki Vladislav Ribnikar İlkokulunda 14 yaşındaki K.K, 3 Mayıs’ta güvenlik görevlisi ve öğrencilere silahla ateş açmıştı. Saldırı sonucu 9’u çocuk, biri güvenlik görevlisi 10 kişi hayatını kaybetmiş, 5’i çocuk, 1’i öğretmen 6 kişi yaralanmıştı. Başkentteki okul saldırısından iki gün sonra 21 yaşındaki U.B, Mladenovac’ın Dubona köyünde, seyir halindeki araçtan otomatik tüfekle çevreye rastgele ateş açarak 8 kişiyi öldürmüştü.

Sırbistan’da 18 kişinin ölümüyle sonuçlanan silahlı saldırıların ardından erken genel seçim talep eden muhalefetin çağrısı üzerine, binlerce kişinin katılımıyla 10 Mayıs itibarıyla belirli aralıklarla gösteriler düzenleniyor.

AB süreci ve engeller

AB’nin yürütme başkanı Ursula von der Leyen, Salı günü Belgrad’ı ziyareti sırasında, Sırbistan ve Kosova’nın, ilişkileri normalleştirmek için çaba harcamaları gerektiğini ve birliğe katılmak istiyorlarsa da beraber bir adım atmaları gerektiğini söylemişti. Sırbistan 22 Aralık 2009’da Avrupa Birliği üyeliğine resmen başvurdu. Katılım müzakereleri şu anda devam ediyor. Sırbistan’ın müzakerelerini 2024 sonuna kadar tamamlaması ve 2025 yılına kadar Birliğe katılmasına izin verilmesi bekleniyor.

AB arabuluculuğunda 2011’de başlatılan Belgrad-Priştine Diyalog Süreci kapsamında ilişkilerin normalleşmesi ve nihayetinde iki ülkenin birbirini tanıması için ortak bir yol aranıyor.

Sırbistan’ın AB yolundaki tek engeli Kosova değil. Rusya’nın önemli müttefiklerinden Sırbistan Ukrayna’ya yönelik yaptırımlara da katılmadı. Dolayısıyla birliğe katılması için bu yaptırımları uygulaması da bekleniyor. Öte yandan Sırbistan’ın yolsuzluk, organize suçlar, ekonomi gibi alanlarda da reform yapması AB’nin beklentileri arasında.