Sırplar üç ay eylem yaptı, başbakanı istifa ettirdi

Sırbistan’da 1 Kasım 2024 öğlen saatinde Novi Sad tren istasyonunun betondan inşa edilmiş sundurması büyük bir gürültüyle altında tren beklemekte olan kalabalığın üzerine çöktü. Olayda 15 kişi hayatını kaybetti, onlarca kişi yaralandı.

Bu olay ülkede geniş çaplı bir protesto dalgasını başlattı. Bazen büyük kalabalıklar başkent Belgrad’dan başka şehirlere kadar her yerde sokaklara çıkıyor eylem yapıyor, bir de her gün tam da çökmenin yaşandığı saat 11.52’de neredeyse ülkenin tamamında sessizlik hakim oluyor, sessiz bir eylem yapılıyor.

Bu eylemler devam ederken eylemcileri belki sakinleştirir umuduyla  hükümetten iki bakan istifa etti, olaydan ötürü sorumluluk kabul etti ama eylemler durmadı.

Genellikle barışçıl geçen eylemlerde önceki gün Novi Sad kentinde eylemci üniversite öğrencileri saldırıya uğradı, iki kişi yaralandı.

Sırbistan Başbakanı Milos Vucevic

Bu olay sonrası bu kez Sırbistan Başbakanı Milos Vucevic Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic’e çıkarak uzun bir görüşme yaptı ve görüşme sonunda başbakanın istifası açıklandı. Vucevic “Vucic kararımı ve gerekçelerimi kabul etti. Siyasilerin sorumluluklarını kabul etmesi ve toplumdaki gerginliğin düşürülmesi için hazır olmaları gerektiğini düşünüyorum” dedi.

Müstafi Başbakanın sözlerinin devamı şöyle:

“Kaza gününden beri (1 Kasım 2024) Sırbistan sıkışmış bir durumda kaldı. Hükümet olarak sorumluluk aldık, iki bakan istifasını sundu. Öğrencilerin taleplerinin yerine getirilmesi için çalıştık. Adeta görünmez bir el gerginliği tırmandırmak için çalıştı. Bu sabah Novi Sad’daki gösteriler esnasında bir grup öğrencinin saldırıya uğradığı ve bir kişinin ağır yaralandığı haberiyle uyandım. Kabul edilemez bir durum. Saldırganlar kesinlikle ceza alacak.”

Aleksandar Vucic

Bu istifa sonrası Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic sarayında bir olağanüstü hükümet toplantısı düzenledi.

Yeni hükümetin kurulma sürecini ertelemeyeceğini söyleyen Vucic şöyle konuştu:

“Eğer yeni bir hükümet kurulmazsa seçimler ilan edilir. Geçici bir hükümet kurulmayacak. En önemli gelişmeler Sırp İlerleme Partisi içinde olacak. Sırbistan zor bir durumda, dışarıdan büyük baskı altında. İstikrarımız ve toplumsal huzurumuz tehdit altında. Önümüzdeki 10 gün içinde seçimlere mi gidileceğine yoksa yeni bir hükümetin mi kurulacağına karar vereceğiz. Hükümet, teknik görev süresinde kararlar almaya devam edecek. 75 gün içinde seçim yapabiliriz, en olası tarih nisan.”

Sırbistan’da halkın normal ve güvenilir liderler istediğini dile getiren Vucic “Siyasi rakiplerini hedef almak için gruplar organize eden politikacılara güvenmiyorum. Devlet sabırlı olabilir ama bu insanların hayatlarını yok etmenize izin vereceğimiz anlamına gelmez” dedi.

Vucic, Novi Sad kentindeki tren istasyonunda 15 kişinin öldüğü kaza sonrası hükümete tepki gösterilerinde gözaltına alınan 13 kişi hakkında Cumhurbaşkanlığı yetkisini kullanarak af kararı vereceğini de ifade etti.

Kaza sonrası hükümete tepki gösterileri başlamıştı

Novi Sad’daki tren istasyonunda 1 Kasım 2024’te beton sundurmanın çökmesi nedeniyle 15 kişinin ölmesinin ardından hükümete tepki gösteren öğrenciler ülke genelinde “Dur Sırbistan” sloganıyla gösterilere başlamıştı.

Binlerce üniversite, yüksekokul ve lise öğrencisi en son dün başkentte trafik akışının “kilit” noktalarından Autokomanda’da 24 saat süreyle yol kapatma eylemi yapmıştı.

Öğrenciler tren istasyonundaki ölümlü kazaya ilişkin sorumluların cezalandırılmasını, ihmal şüphesi bulunan istasyonun yapım, onarım çalışmalarına ilişkin tüm belgelerin yayımlanmasını ve önceki gösterilerde gözaltına alınan öğrenci ve akademisyenlerin serbest bırakılmasını talep etmişti.

Vucic yol kapatma eyleminin devam ettiği saatlerde yaptığı açıklamada öğrencilerin taleplerinin yerine getirileceğini kaydetmiş, hükümette yeniden yapılanma ihtiyacı olduğunu ve kabinenin yüzde 50’sinden fazlasının değişmesini beklediğini belirtmişti.

Meclis Başkanı Ana Brnabic ise meclis oturumunda hükümete güven oylaması yapılması yönünde teklifte bulunacağını ifade etmişti.

Belgrad halkı bir ‘kaza’da ölen 15 kişinin hesabını sormak için 2,5 aydır her gün eylemde