Utangaç adımlar: Starmer hükümeti Brexit’te ‘dönemeci geçmek’ istiyor

İngiltere’nin yeni Başbakanı Keir Starmer dün Almanya’da mevkidaşı Olaf Scholz ile bir araya geldi. Almanya ile “jenerasyonda bir kez” görülebilecek bir yakınlaşma sözü veren Starmer, Brexit sonrası Avrupa ile bağları güçlendirme planını açıkladı. Berlin ziyareti samimi bir havada, önceki Muhafazakâr hükümetin yaklaşımından farklı bir tondaydı ama İngiltere ve Avrupa ülkeleri arasındaki ilişkilerin onarımında nasıl bir politika izleneceği konusunda pek bir ayrıntı yoktu.

Scholz ile görüşmesinin ardından açıklama yapan Starmer Avrupa Birliği (AB) ile ilişkilerin daha kapsamlı bir şekilde yeniden düzenlenmesinin parçası olarak iki ülke arasında yıl sonuna kadar savunma, teknoloji, iş ve kültür alanlarını kapsayacak anlaşma imzalanacağını söyledi.

İngiltere’nin 2016 referandumunda kıl payı AB’den ayrılma yönünde oy kullanması, ülkeyi bugüne dek süren siyasi bir krize sürükledi. Üstelik Avrupa’dan ayrılış sürecinin sancılı olması İngiltere ve AB ülkeleri arasındaki tansiyonu da yükseltti. Özellikle Boris Johnson döneminde Brexit müzakerelerin sancısı kısa süre başbakanlık yapan Liz Truss döneminde de devam etti. Truss bir keresinde Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un “dost mu yoksa düşman mı” olduğu konusunda yorum yapmayı reddetmişti örneğin.

Gençlere hareket özgürlüğü tanınmaması sorunsalı

Yüzündeki gülümsemesini koruyan Starmer, Scholz ile yan yana durmaktan “mutluluk duyduğunu” söylese de İngiltere’nin politikalarında değişikliğe gidileceğine dair herhangi bir işaret vermedi. Ayrıca seçim döneminde de vadettiği gibi İngiltere’nin birliğin ekonomik yapısına katılmayacağını da bir kez daha tekrarladı. Malum, Starmer başbakanlığı öncesinde bir dönem Brexit’in iptali için kampanya yürütmüştü. Başta gençlerin ve Avrupalıların kanalı geçmelerini kolaylaştıracak “hareketlilik programını”nı kabul etmek için herhangi bir planlarının olmadığını söyleyen Starmer, daha sonra gazetecilerin sorularını cevaplarken bu olasılığı göz ardı etmedi.

Merkez solcu Scholz da Starmer’ı sıcak karşıladı, Almanya ve İngiltere’nin “iki iyi dost, yakın ortak ve güvenilir müttefik” olduğunu söyledi. Planlanan anlaşmanın “yeni bir işbirliği ruhuyla hazırlandığını” ve Almanya’nın “kendisine uzatılan eli tutmak istediğini” söyledi. Scholz’un parmak bastığı diğer bir nokta da iki ülkenin gençlerinin daha çok hareket özgürlüğüne sahip olmasıydı. Brexit ve hemen ardından Covid-19 pandemisinin patlak vermesi nedeniyle iki ülke vatandaşlarının temaslarının büyük ölçüde azaldığını söyleyen Scholz “Biz bunu değiştirmek istiyoruz” dedi.

İngiliz hükümetinin Erasmus gibi gençlere seyahat özgürlüğü tanıyan programlarının esasen ekonomik baskılarla ilgili olduğu düşünülüyor. Tahminler bu programların ülkeye yedi yılda 2,6 milyar dolara mal olabileceğini gösteriyor.

Yeni bir kapı aralanabilir mi?

Araştırma enstitüsü Center for European Reform’un Başkanı Charles Grant, Starmer’ın Avrupalı liderlerle yeniden temas kurmasının ilk aşamasının onlara hoş görünmek olduğunu söylüyor. Ancak bunu yaparken ne kadar iyi olursa olsun Grant’a göre bazı değişiklikleri kabul etmek Starmer için çok daha zor olacak. “Brexit dönemecini artık geçmek” istediğini söyleyen Starmer, Scholz ile görüşmesinin ardından Paralimpik Oyunları’nın açılış törenine katılmak ve Macron ile görüşmek için Paris’e gitti.

Berlin İngiltere ile ekonomik işbirliğini artıracak adımlar atsa bile Almanya’nın ticaret politikası AB tarafından belirleniyor. Yani iki ülke arasında yapılacak büyük bir değişikliğin Berlin’de değil Brüksel’de onay alması gerekiyor. Starmer bu noktada Almanya’dan AB’nin bakışını değiştirmek için yardım alabilir.

Hem zaten ABD’de eski Başkan Donald Trump’ın yarışı kazanma ihtimali, Amerika’nın Ukrayna’ya bağlılığına dair endişeleri ve Almanya’nın savunma alanında çevre ülkelerle işbirliğini artırmasının önemini gözler önüne serdi. Alman hükümetinin açıklamasında İngiltere ile imzalanacak yeni anlaşmanın esas ayağının “savunma sanayi ve silahlı kuvvetleri arasındaki bağları güçlendirmek olacağı belirtildi.

İngiltere’nin AB ile ekonomik bağlarını artırma çabası, birliğin ana yürütme organı Avrupa Komisyonu’nun yeni ekibinin tam teşekküllü çalışmaya başlayacağı sonbahara kadar beklemek zorunda. Starmer Brexit sonrası bürokrasiye takılan gıda, hayvan ve bitki ticaretini artırmak istediğini zaten söylüyordu. Bunun karşılığında Avrupa’nın veteriner güvenlik standartlarını kabul etmesi gerekecek.

Bir Brexit dramı: İngiltere İngiliz’den ülkeye giriş için 11 bin sterlin istiyor