Ukrayna savaşının 443’üncü günü: Bahar saldırısı yaza kalmış olabilir, Zelenski Eurovision’da konuşamayacak, Putin’in anne babasının mezarına not bırakan kadın
Trump dönemi ‘istihbarat savaşları’ habercisi mi olacak?
Hem NATO hem de Avrupalı yetkililer olası bir Trump döneminde Amerikan istihbaratının Avrupa'ya akışında azalma yaşanabileceğini söylüyor. Rusya'nın sabotaj ve suikast planlarının arttığı bu dönemde istihbaratın azalması Avrupa'yı zora sokabilir.
Fotoğraf: MICHAEL REYNOLDS/EPA-EFE/SHUTTERSTOCK ABD’deki başkanlık seçimlerine dört ay kaldı ve ABD Başkanı Joe Biden yarıştan çekilerek yerini daha genç bir adaya bırakması için hem Demokratlardan hem de bağışçılarından büyük baskı görüyor. Demokratlarda adaylık tartışmaları devam ederken Cumhuriyetçilerin adayı eski ABD Başkanı Donald Trump’ın yarıştan zaferle ayrılma ihtimali hiç olmadığı kadar yüksek. Trump’ın Beyaz Saray’a dönme ihtimali sadece Demokratları değil Avrupa’yı da endişelendiriyor. Bunun sebeplerinden biri Politico’da yer alan haberde saklı. Politico, Trump’ın olası yeni dönem planlarından haberdar yetkililere dayandırdığı haberinde eski başkanın Ukrayna’nın Rusya’yla mücadelesine yardım eden Amerikan istihbaratını NATO ülkeleriyle paylaşmayı azaltmayı hedeflediğini yazdı.
Tartışmalardan haberdar üç Avrupalı ve üst düzey bir NATO yetkilisine göre Trump’ın danışmanları 32 ülkeli NATO’ya verilen desteği ve işbirliğini azaltma planının bir parçası olarak müttefik ülkelerle istihbarat paylaşımını azaltacaklarını söyledi. Yetkililer istihbarat paylaşımını azaltma planını Trump’ın danışmanlarıyla yaptıkları “ABD’nin NATO’ya katkılarının azaltılması” temalı görüşme sırasında öğrendiklerini anlattı.
Trump ilk iktidarında ittifakın etkilerini defalarca sorgulamış, NATO’nun birlik gücünü azaltıcı yorumlar yapmıştı. Gerçi Trump bu konuda yalnız değildi. Ukrayna savaşından önce birliğin diğer üyeleri de NATO’nun nüfuzunu sorgulamaya başlamış, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron “NATO’nun beyin ölümünün gerçekleştiğini” söylemişti. Avrupa’da savaşın kapıya dayanmasıyla ittifak birbirine yaklaştı, bugüne kadar savunma harcamalarını ittifakın önerdiği düzeye getirmekten imtinayla kaçınan ülkeler bile ittifakın gerektirdiği seviyeye ulaşmayı başardı.
Sabotajların arttığı dönemde istihbarat paylaşımını kesmek
Ne var ki olası bir Trump döneminde Amerikan istihbaratının kısıtlanması Rus işgalini püskürtmeye çalışan Ukrayna açısından büyük sorunlar yaratabilir. Avrupalı yetkililerden biri Politico’ya “Amerikan istihbaratı sayesinde birçok NATO ülkesi Putin’in Ukrayna’yı işgal etmeye kararlı olduğuna inandı. Bazı ülkeler Rusya’nın başarılı bir askeri harekât başlatabilecek kapasiteye sahip olduğunu düşünmüyordu” dedi.
Trump’ın kampanya ekibinin sözcüsü iddialara doğrudan yanıt vermek yerine eski saşkanın Twitter’dan kovulduktan sonra kurduğu Truth Social’daki hesabındaki “barışı yeniden tesis edeceğini ve dünya sahnesinde Amerikan gücüyle caydırıcılığını yeniden tesis edeceğini” sözlerini aktardı.
ABD’li üst düzey bir yetkiliye göre bu hafta Washington’da toplanan NATO ülkelerinin liderlerinin tartıştığı konulardan biri de Trump yönetiminde istihbaratın kısıtlanma ihtimaliydi. Nihayetinde Putin savaşı Ukrayna’nın ötesine taşımayı düşünürse Avrupa, ABD’nin sağlayacağı istihbarata ihtiyaç duyacak, ama ABD’li yetkiliye göre Amerikan istihbaratının paylaşım sıklığının azaltılmasının Avrupa’nın Rus işgaline karşı koyma kabiliyetini de olumsuz yönde etkileyebilir.
ABD bugüne kadar olası terör saldırılarına karşı hazırlıklı olmaları için müttefik ülkelerle bilgi paylaşımları yapıyor ama Biden Ukrayna savaşı başladığından beri müttefik ülkelerle özellikle Rusya konusunda paylaşılan istihbaratların miktarını artırdı. Avrupalı yetkililer Trump yönetiminde istihbarat paylaşımının önceki seviyelere mi döneceğini yoksa daha da mı azalacağını bilmiyor. Üst düzey bir NATO yetkilisi “Rusya şu an Avrupa’da kundaklama ve sabotaj eylemleri yapıyor, suikastlar planlıyor. Bunları da Avrupa’da Ukrayna’ya verilen desteği zayıflatmak için yapıyor. ABD bu sabotaj girişimlerine karşılık verilmesine yardımcı olmak amacıyla NATO içinde istihbarat paylaşımını artırdı ve bunun etkilerini görüyoruz” dedi.
Avrupa da misilleme yapabilir
Biden yönetimi bu sorumluluğu yeni bir düzeye taşıyarak Rusya’ya yönelik istihbarat toplama faaliyetlerini güçlendirmek ve bu istihbaratı dünyanın dört bir yanındaki müttefikleriyle geniş çapta paylaşmak için bir strateji geliştirdi. Hassas istihbaratı müttefikleriyle kablolar aracılığıyla Afrika da dahil olmak üzere dünyanın dört bir yanındaki diplomatik görüşmelerde ve üst düzey istihbarat liderleri ile mevkidaşları arasındaki brifinglerde paylaştı.
CIA’in eski Başkanı John Brennan “NATO üyeleri arasında ve Ukrayna ile istihbarat paylaşılması, Rusya’nın Ukrayna’yı hedef alan saldırılarına karşı koymanın yanı sıra Rusya’nın Avrupa ve ötesindeki diğer istikrarsızlaştırıcı faaliyetlerini ortaya çıkarmak ve engellemek için kesinlikle elzem oldu. ABD’nin istihbarat paylaşımını kesmesi ya da büyük ölçüde azaltması, Batı’nın güvenlik çıkarlarında ani, derin ve uzun vadeli olumsuz bir etki yaratacaktır” dedi.
Yakın zamanda emekli olan üst düzey ABD’li yetkiliye göre ABD’nin de Avrupalı ortaklarından alması gereken bazı istihbaratlar var. Trump istihbarat paylaşımını azaltırsa Avrupa’dan misilleme gelmesi muhtemel: “Avrupalı müttefiklerimizle işbirliğini kesmek kadar zararlı olacak bir diğer şey de Trump’ın gizli istihbaratları hızlı ve rahat bir şekilde ele aldığı göz önüne alındığında Avrupa’nın bizden istihbarat saklama ihtimali. Bazı kaynaklar söz konusu olduğunda müttefiklerimiz bizim bilmediğimiz şeyleri bilebiliyor. İstihbarat paylaşımı genelde iki taraflıdır” diye konuştu.
Oyunlar ve Bulmacalar