Amerika’nın elektrikli otomobil start-up’ları çöktükçe çöküyor, Amerika geride kaldıkça kalıyor

Amerikan endüstrisi ve piyasaları ortaya ikinci bir Tesla çıkartmakta zorlanıyor. Aslında, Tesla’nın yarattığı elektrikli otomobil rüzgarı, arkasından çok sayıda elektrikli araç ve elektrikli araç parçası girişimini getirdi. Ama bu girişimler bugünlerde ayakta durmakta ciddi zorluk çekiyorlar.

Bu şirketlerden bazılarının adını herkes biliyor. Örneğin Fisker aslında Tesla’dan bile eski bir şirket. Başından geçmeyen kalmadı, son olarak elektrikli SUV üretmeye girişen şirket bu yılın başlarında iflas koruma başvurusu yaptı bile. Sadece Fisker da değil, elektrikli otobüs üreticisi Arrival da iflas başvurusu yapanlardan. Birkaç gün önce 10Haber’de haberini yayınladık, İsveç merkezli pil üreticisi Northvolt da ABD’de iflas koruma başvurusu yapan şirketlerden biri.

Amerikan ekonomi gazetesi The Wall Street Journal’daki bir habere göre elektrikli araç yapmak veya elektrikli araçlar için pil sistemleri geliştirmek için kurulmuş bir düzineye yakın start-up şirket kendilerini en fazla önümüzdeki yaz aylarına kadar yaşatacak nakte sahip.

Hisse senetleri çöküyor

Bu şirketlerin pek çoğunun ortak özelliği, onların Tesla’nın yarattığı rüzgardan da yararlanıp halka açılmış olmaları. Bunlar içinde en iri kırım olanlardan kamyonet üreticisi Rivian ve Lucid Group gibi şirketlerin hisseleri yüzde 50’den fazla düştü.

Amazon’un patronu Jeff Bezos’un da yatırımcıları arasında yer aldığı Rivian, Amerikan federal hükümetinden 6,6 milyar dolarlık şartlı borç aldı. Bu borcun şartı Rivian’ın üretimi arttırması ama yatırımcılar şirketin bu parayı almak için gereken şartları Başkan Donald Trump’ın yemin töreninden önce gerçekleştirip gerçekleştiremeyeceğinden emin değil.

Amerika’da tüketicinin elektrikli araç sahibi olma konusundaki iştahının azalması, elektrikli araç üretme giderlerinin yükselmesi ve tedarik zincirlerinde meydana gelen aksamalar, bu genç şirketlerin ürünlerini hızla pazara çıkarma imkanını kısıtlıyor. Tabii bunu hisse senedi değerlerindeki düşme izliyor ve piyasalarda milyarlarca dolar buharlaşıyor.

Dörtte üçü para kaybediyor

Üstüne Amerika’da değişen siyasi ortam da gelince zorluklar artıyor. Beklenti, Trump’ın göreve başlamasıyla birlikte elektrikli araçlar için verilen federal sübvansiyonları kesmesi.

The Wall Street Journal, halka açık 54 elektrikli araç start-up şirketinin verilerini incelemiş. Bunlardan 7 tanesi zaten iflas başvurusunda bulunmuş bile. İncelenen şirketlerin dörtte üçü para kaybediyor, 13 tanesi ise yaz aylarından sonra parasız kalacak.

Trump yönetiminin araç başına 7,500 dolarlık vergi indirimini yok etmesi bu gelişmeye çalışan şirketlere çok ağır bir darbe vuracak, elektrikli araç talebini biraz daha azaltacak. Sadece bu da değil, Meksika, Kanada ve Çin’e getirilecek ekstra gümrük vergileri de elektrikli araç maliyetlerini iyice arttıracak.

Eko sistem çökerse meydan Çin’e kalacak

Pek çok uzmana göre Amerika’da elektrikli otomobil eko sistemi çöküyor. Üstüne, geleneksel otomobil üreticileri Ford ve General Motors da elektrikli araç üretimlerini kısmaya karar verdi. Yani bir zamanlar elektrikliden esen rüzgarlar Amerika’da terse dönmüş durumda.

Bu arada muazzam bir Çin tehdidi de orada duruyor. Çin’in çok daha ucuza mal ettiği ve büyük ölçekte üretebildiği elektrikli araçlar pazarları ele geçirmeye başladı bile. Yani Amerika daha şimdiden Çin’in gerisinde, önümüzdeki 4 yılda daha da geri düşebilir.

Yine analistlere göre elektrikli otomobil eko sistemi, önümüzdeki 50 yılın önemli ekonomik sürükleyicilerinden biri olacak ve Amerika’nın bu alanı terk etmeye hazırlanması olacak şey değil.