Borsa şirketleri tek kanatla uçuyor

Sabancı Üniversitesi Kurumsal Yönetim Forumu’nun  2012’den bu yana her yıl düzenli olarak hazırladığı “Yönetim Kurulunda Kadın Türkiye Raporu”nun 2022 yılı sonuçları Türkiye’nin bu yıl da sınıfı geçemediğini gösterdi. Borsa İstanbul’da (BIST) hisseleri işlem gören şirketlerden 475’inin yönetim kurullarındaki değişimin ele alındığı raporda, yönetim kurullarında 2021 yılında yüzde 16,7 olan kadın oranı, 2022 yılında yüzde 17,5’e çıktı. Böylece BIST şirketlerindeki yönetim kurullarında yer alan kadınların oranında düşük de olsa iyileşme görülmesine karşılık, SPK’nın (Sermaye Piyasası Kurulu) önerdiği yüzde 25’lik minimum oranı  yakalayan 137 şirket, tüm şirketlerin sadece yüzde 28,8’ini oluşturdu. En az 3 kadın üyesi olan 60 şirketin, tüm şirketlerdeki oranı ise yüzde 12 olarak gerçekleşti. 415 şirket ise henüz karar mekanizmalarında etkin toplumsal cinsiyet çeşitliliğini sağlayabilmiş değil.

Pegasus’a kadın eli değecek

Yalnızca 41 şirketin yönetim kurulu başkanı kadın

Tüm BIST şirketleri içinde 158 şirket, BIST-100 içinde ise 21 şirket hala tamamı erkeklerden oluşan kurullar tarafından yönetiliyor. Tüm BIST şirketlerinin sadece 41’inin yönetim kurulu başkanı kadın ve sadece 25 şirketin yönetim kurullarında yer alan CEO’su kadın.

2022 Yönetim Kurulunda Kadın Türkiye Raporu sonuçlarına göre, 475 şirketin pay sahipleri 2022 yılı genel kurullarında yönetim kurullarına 3.211 direktör atadı. Bu direktörlerin yüzde 32,6’sı bağımsız yönetim kurulu üyeleri oluşturdu.

Tamamı erkek olan yönetim kurullarının sayısı da arttı

2022’de 475 şirketin 158’inin yönetim kurullarının tamamı erkeklerden oluştu. 2022 yılında yönetim kurularının tamamı erkek olan şirketlerin oranı yüzde 33,1’den 33,3’e yükseldi. 2013-2022 yılları arasında yönetim kurullarında en az bir kadın üyesi olan şirketlerin oranında yavaş ama olumlu bir değişim gerçekleşirken 2022 yılında yüzde 66,9’dan yüzde 66,7’ye düştü.

2022 yılında yönetim kurullarındaki toplam üyeler arasında kadın üye oranında artış gözlemlenirken (yüzde 17,5), bağımsız yönetim kurulu üyeleri arasında kadın üye oranı da artış gösterdi. Bağımsız yönetim kurulu üyeleri arasındaki kadınların oranı toplamdaki kadın üye oranını geçerek yüzde 21,9’a yükseldi.Açıklamada değerlendirmelerine yer verilen Sabancı Üniversitesi Kurumsal Yönetim Forumu Direktörü Ata Can Bertay raporun sonuçlarının yönetim kurullarında kadın oranının arttığını göstermekle birlikte, hala önemli bir ilerleme alanı olduğunu ortaya koyduğunu söyledi.

Bertay “SPK’nın önerdiği yüzde 25’lik minimum kadın üye oranını yakalayan şirket sayısının artırılması ve yönetim kurulu komitelerinde cinsiyet dağılımının dengelenmesi, Türkiye’nin kurumsal yönetim alanında daha da güçlenmesine katkı sağlayacaktır.” dedi.

Hisse alıp genel kurula katılıyorlar

Sabancı Üniversitesi Kurumsal Yönetim Forumu (CFGT) ekibi, 2012 yılında halka açık şirketlerin yönetim kurullarında yüzde 25’ten az olmamak üzere kadın üye oranı hedefi ve bu orana ulaşmak için hedef tarih saptanması yönündeki SPK kurumsal yönetim düzenlemeleri kapsamında yönetim kurullarında kadın üye olmayan şirketlerin hisselerini satın alarak elektronik genel kurullarına yatırımcı olarak katılmaya başladı.

Ekip tüm genel kurullarda yönetim kurullarına aynı soruyu yöneltiyor: “Sermaye Piyasası Kurulu, Kurumsal Yönetim İlkeleri gereğince Yönetim Kurulunda (YK), en az yüzde 25 oranında olmak üzere kadın üye olması önerilmektedir. Bu ilkeye uymak için bir hedef ve uyum politikası belirlediniz mi? SPK raporlama kuralları gereği kadın YK üyesi atanmamasının gerekçelerini açıklamanız gerekmektedir. Kadın YK atanmaması gerekçenizi açıklar mısınız?”

2022 araştırmasının sonuçları bu konuda hafif bir ilerleme olmakla birlikte atılacak çok daha fazla adım olduğunu gösteriyor.